1 dzień temu
- Aktualnie brakuje programu lub modelu kompleksowej opieki nad pacjentkami z endometriozą.
- Pacjentki leczone są ambulatoryjnie lub szpitalnie w nieskoordynowany sposób, co negatywnie przekłada się na efektywność i sprawność leczenia.
- Zmiany w tym obszarze ma przynieść model, który przewiduje kompleksowe leczenie, zarówno ambulatoryjne, jak i zabiegowe, a także porady wspomagające, np. fizjoterapeuty czy psychologa.
Endometrioza
Projektodawcy wyjaśnili, iż endometrioza jest chorobą narządów płciowych kobiety, charakteryzującą się obecnością komórek błony śluzowej trzonu macicy (endometrium) poza jamą macicy. Komórki te przypominają budową komórki znajdujące się wewnątrz jamy i wykazują aktywność wydzielniczą. Reagują one na zmiany hormonalne zachodzące w cyklu miesiączkowym, czego następstwem jest przewlekła reakcja zapalna. W procesie tym dochodzi do wewnętrznych krwawień, rozwoju bolesnych guzków, zapalenia, tworzenia się blizn i zrostów oraz zmiany stosunków anatomicznych narządów w miednicy mniejszej.
Szacuje się, iż choroba dotyka ok. 10% populacji kobiet w wieku rozrodczym. Ogniska choroby mogą być umiejscowione w różnych lokalizacjach, najczęściej w miednicy mniejszej. W rzadkich przypadkach może znajdować się w narządach odległych, np. płucach, mózgu. Szczególną postacią endometriozy jest adenomioza, gdzie zmiany lokalizują się w samym mięśniu macicy.
Aktualna praktyka leczenia
Obecnie leczenie choroby obejmuje metody farmakologiczne, chirurgiczne oraz skojarzone (obie metody). Podstawową metodą leczenia farmakologicznego jest terapia hormonalna. Leczenie chirurgiczne obejmuje natomiast zabiegi laparoskopowe, rzadziej laparotomię. Nie ma jednak modelu czy programu kompleksowej opieki, która zapewniałaby pacjentkom odpowiednie leczenie.
Zmiany w zakresie świadczeń gwarantowanych
W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 22.11.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 870) planowane jest wprowadzenie następujących zmian:
- dodanie do wykazu świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (załącznik nr 1 do rozporządzenia w części I – świadczenia scharakteryzowane procedurami medycznymi) nowej procedury: „Wycięcie ogniska gruczolistości śródmacicznej z zatoki Douglasa”;
- wprowadzenie modelu kompleksowej opieki specjalistycznej nad pacjentką z endometriozą (dalej: model), którego warunki realizacji ujęte zostaną w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
Jeśli chodzi o pkt 1, to projektodawcy wyjaśnili, iż zatoka Douglasa to najczęstsze umiejscowienie endometriozy jelit.
Zgodnie z rekomendacją Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, leczenie operacyjne endometriozy zlokalizowanej w zatoce Douglasa wiąże się istotnie statystycznie z poprawą jakości życia, redukcją dolegliwości bólowych oraz złagodzeniem objawów uważanych za związane z endometriozą. Nie ma przy tym alternatywy dla leczenia chirurgicznego zaawansowanej endometriozy (głębokiej), w tym również endometriozy zlokalizowanej w zatoce Douglasa.
Model kompleksowej opieki specjalistycznej nad pacjentką z endometriozą
Do modelu mogą być zakwalifikowane pacjentki z jednym z rozpoznań wymienionych w załączniku nr 4 do rozporządzenia, m.in. gruczolistość macicy lub gruczolistość śródmaciczna jajnika.
Kwalifikacja do leczenia zabiegowego następuje w oparciu o skalę klasyfikacji, która służy do określania stopnia zaawansowania endometriozy (głębokiej) oraz planowania leczenia operacyjnego, i obejmuje takie kryteria, jak np.: utrzymujące się objawy mimo leczenia farmakologicznego, brak tolerancji lub akceptacji leczenia, krytyczne zwężenie jelita.
W zakres świadczeń udzielanych w ramach modelu wchodzi, w zależności od stanu klinicznego:
- kompleksowa diagnostyka: porada ginekologiczna, konsultacje chirurgiczne, urologiczne, z zakresu chirurgii klatki piersiowej, a w zależności od wskazań: badania obrazowe, badania endoskopowe, badania patomorfologiczne,
- leczenie zachowawcze oraz zachowawcze przed operacją i po niej,
- leczenie zabiegowe, np. zabieg w obrębie jajników i jajowodów, zabiegi na macicy oraz zgłębieniu maciczno-odbytniczym, nacięcie lub wycięcie jelit, uwolnienie zrostów, zabiegu w obszarze płuc,
- leczenie wspomagające, np. porady w zakresie leczenia bólu, leczenia niepłodności, konsultacji fizjoterapeuty, psychologa, dietetyka, poradę stomijną,
- monitorowanie po zabiegu: po 3 miesiącach, 6 miesiącach orz przez kolejne 3 lata, nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy.
Świadczeniodawcy
Świadczenia w ramach modelu będą mogli udzielać świadczeniodawcy posiadający:
- w lokalizacji: oddział szpitalny o profilu: ginekologia lub położnictwo i ginekologia, ginekologia onkologiczna, blok operacyjny, OAiIT, poradnia położniczo-ginekologiczna, poradnia ginekologiczna, poradnia ginekologiczna dla dziewcząt, poradnia ginekologii onkologicznej, pracownia tomografii komputerowej (TK), pracownia endoskopii;
- w dostępie: pracownia rezonansu magnetycznego (RM), pracownia lub zakład medycyny nuklearnej w zakresie zapewnienia realizacji badań scyntygraficznych, poradnia leczenia bólu, poradnia rehabilitacyjna.
Koszty zmian
Jak szacują projektodawcy, wprowadzenie modelu wiąże się z wydatkami po stronie płatnika w wysokości około 48,2 mln zł w skali pierwszego pełnego roku realizacji.
W pierwszym roku obowiązywania, czyli od lipca 2025 r., spodziewany koszt wynosi 24,1 mln zł do końca 2025 r., co stanowi 50% uprzednio prognozowanych kosztów rocznych.
Zmiany mają jednak pozytywnie wpłynąć na zdrowie pacjentek poprzez zapewnienie im kompleksowej opieki adekwatnej do potrzeb zdrowotnych oraz poprawę nadzoru nad procesem diagnostyczno-leczniczym tych pacjentek.
Etap legislacyjny
Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (numer z wykazu: MZ 1777) zostało przekazane do ogłoszenia 30.5.2025 r. Wejdzie w życie 1.7.2025 r.
