3 godzin temu
To może być zielona rewolucja w europejskim budownictwie historycznym. Międzynarodowy zespół naukowców, w tym specjaliści z Politechniki Krakowskiej, realizuje projekt FuturHist, łączący nowoczesne technologie z poszanowaniem dziedzictwa. Dzięki badaniom możliwe będzie obniżenie zużycia energii choćby o 60% w historycznych budynkach, takich jak XIX-wieczna kamienica przy ul. Kościuszki w Krakowie.
Przedsięwzięcie badawczo-innowacyjne, realizowane z unijnego programu Horyzont Europa, skupia naukowców z Włoch, Szwecji, Danii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Polski, reprezentowanej przez Politechnikę Krakowską. Celem współpracy jest stworzenie standardów działań, zmierzających do zwiększania efektywności energetycznej budynków historycznych.
Projekt realizowany jest pilotażowo w czterech budynkach czterech europejskich miast: w Kordobie, Edynburgu, Linköping i Krakowie. Z efektów współpracy mogą skorzystać nie tylko one, ale też inne historyczne miasta, które troskę o zachowanie dziedzictwa muszą połączyć z wymaganiami ekonomicznymi i środowiskowymi aktualnych czasów.
Skala wyzwań jest bardzo duża. W samym Krakowie naukowcy Politechniki przy współpracy z Zarządem Budynków Komunalnych, także uczestniczącym w projekcie, wytypowali przynajmniej 3,5 tys. cennych historycznie budynków, które mogłyby przejść energetyczną metamorfozę według wzorców wypracowanych w międzynarodowym projekcie „FuturHist. Trwałe zabezpieczenie budynków zabytkowych w oparciu o indywidualnie opracowane zestawy interwencji”.
Krakowskim budynkiem demonstracyjnym, wybranym przez interdyscyplinarny zespół naukowców Politechniki do energetycznej rewolucji, jest kamienica z pierwszej połowy XIX w. przy ulicy Kościuszki 18.
– Dokonaliśmy dogłębnego rozpoznania tego typu budynków, do którego należy kamienica przy ul. Kościuszki. Dla oszacowania liczby takich obiektów w Krakowie zbadaliśmy dane z ewidencji gruntów i budynków, a także rejestr zabytków i gminną ewidencję zabytków. Wiemy, iż podobnych obiektów, nadających się do tego energooszczędnej modernizacji, jest w Krakowie prawie 3500. Zidentyfikowaliśmy 2307 kamienic, które mogłyby zostać poddane termomodernizacji na podstawie wyników projektu, co stanowi 1,92% zabudowy całego Krakowa, oraz 1183 willi (0,98% zabudowy) – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK, kierująca pracami polskiego zespołu badawczego. Naukowcy oceniają jednak, iż liczby te są niedoszacowane ze względu na niepełne dane dotyczące roku budowy w ewidencji gruntów i budynków.
Krakowska kamienica, uczestnicząca w projekcie, znajduje się w zwartej zabudowie na obrzeżach historycznego centrum miasta i jest zarządzana przez Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie. Stoi w pobliżu Skweru Lajkonika Zwierzynieckiego, Wawelu i Bulwaru Rodła nad rzeką Wisłą, mieściła się tu dawniej apteka Pod Aniołem Stróżem (obecnie Antykwariat Abecadło). W ramach projektu FuturHist zabytkowy budynek został zbadany m.in. pod kątem ilości energii zużywanej każdego dnia, szczelności, parametrów termicznych cegieł, z których go wybudowano.
– Razem z partnerami przemysłowymi z Włoch i Niemiec pracujemy nad zastosowaniem przyjaznych środowisku materiałów, które będą wykorzystane do termomodernizacji takich budynków. To np. adekwatne płyty do ocieplania od wewnątrz i od zewnątrz, których produkcja powoduje sekwestrację węgla, co obniża emisję CO2 i ślad węglowy termomodernizacji – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK.
Drugim etapem projektu będzie wdrożenie wypracowanych rozwiązań w budynkach demonstracyjnych. Podobnie jak zdecydowana większość (83%) budynków historycznych w Polsce, kamienica przy ulicy Kościuszki 18 jest podpiwniczona, ze ścianami z litej cegły i z oknami skrzynkowymi. Planuje się zastosowanie w niej takich rozwiązań jak: izolacja ścian zewnętrznych, docieplenie od wewnątrz, wprowadzenie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła czy wdrożenie inteligentnego systemu zarządzania energią. Sprawdzono także możliwości wykorzystania energii odnawialnej przy zasilaniu budynku.
– Konkretne rozwiązania w tym zakresie zostaną opracowane przy wsparciu partnerów zagranicznych. Po zastosowaniu ich w budynku rozpocznie się kolejny etap badawczy, w ramach którego będziemy w sposób ciągły monitorować zachowanie ścian budynku pod względem przewodzenia ciepła i wilgotności, jakość powietrza i komfort cieplny w pomieszczeniach budynku oraz ilość zużywanej przez niego energii – mówi dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Leja, prof. PK.
– Wszystkie te działania zmierzają do zmniejszenia zapotrzebowania budynków historycznych na energię o minimum 60%, przy zachowaniu ich wartości historycznych i kulturowych. Ostatecznym celem naszej naukowej współpracy jest stworzenie standardów energooszczędnej modernizacji zabytków, które będą możliwe do zastosowania przy wielu różnych konstrukcjach historycznych – mówi dr inż. arch. Krzysztof Barnaś, członek zespołu badawczego.
W finale projektu opracowane więc zostaną uniwersalne standardy energooszczędnej modernizacji budynków historycznych, które można będzie wdrażać na szeroką skalę w różnych europejskich miastach, co przyspieszy transformację energetyczną zabytków. Inwestycje w ochronę dziedzictwa staną się dzięki temu bardziej opłacalne i przystępne finansowo, a jednocześnie będą sprzyjać ochronie środowiska. Możliwe będzie zachowanie unikalnego dziedzictwa architektonicznego w miastach takich jak Kraków, przy jednoczesnym dostosowaniu ich do wymagań współczesności.
