Kalendarium historyczne: 24 czerwca 972 – bitwa pod Cedynią

Kalendarium historyczne: rocznica pokonania przez wojska Mieszka I najeźdźców niemieckich pod wodzą margrabiego Hodona. Bitwa miała miejsce pod Cedynią.

Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się kulisom tego starcia.

Wprowadzenie jednolitej religii umocniło spoistość wewnętrzną państwa Mieszka oraz osłabiło dążenia separatystyczne poszczególnych plemion, będących pod panowaniem Piastów. Dzięki sprowadzeniu wielu duchownych i misjonarzy, rozbudowano organizację Kościoła Katolickiego, stworzono podstawy form kancelaryjnych, rozwijano umiejętności czytania i pisania, a także poznawano zasady dyplomacji.

Wprowadzano również nowinki techniczne w rolnictwie i rzemiośle. Duchowni nauczyli Polan sztuki melioracji, wprowadzili dwupolówkę, co bardzo przyczyniło się do rozwoju gospodarki rolnej. Przyjęcie chrześcijaństwa przyśpieszyło także rozwój budownictwa i sztuki. Powstawały pierwsze romańskie kościoły i inne budynki z kamienia, rozwinęło się malarstwo i rzeźba, otwierano pierwsze szkółki przyklasztorne.

Wielką zasługą chrztu, o której historycy nie mówią zbyt często, była radykalna zmiana sytuacji geostrategicznej Państwa Gnieźnieńskiego. Mając Czechy i Cesarstwo za sojuszników (Mieszko płacił cesarzowi trybut z części ziem nadodrzańskich) można było skuteczniej przeciwstawić się najazdom Pomorzan oraz przystąpić do poszerzania granic państwa na wschód i północ. Prawdopodobnie wraz z misjonarzami przybyłymi do Polski, trafiły w ręce Mieszka traktaty wojskowe i polityczne, które władca Polan przeczytał osobiście lub streścił mu je któryś z misjonarzy.

Oto bowiem już w roku 967, podczas kolejnego najazdu Wieletów pod wodzą Wichmana, Mieszko przy pomocy swojej drużyny i niewielkich posiłków czeskich, zadał wrogom druzgocącą porażkę. Opis stoczonej w nieznanym miejscu na terenie wielkopolski bitwy, świadczy o niemal idealnym odwzorowaniu przez Mieszka starcia Hannibala z Rzymianami pod Kannami (216 r. p.n.e.) — pozorowany odwrót centrum piechoty i jednoczesne obustronne oskrzydlenie przy pomocy jazdy. Dzięki tej taktyce, wróg został zamknięty w kotle i wyrżnięty niemal do nogi.

Sam graf Wichman zginął, a jego miecz odesłał Mieszko cesarzowi Ottonowi. Efektem bitwy było dalsze wzmocnienie państwa i prestiżu władcy oraz podbicie Pomorza Zachodniego i Gdańskiego.

O ile cesarz Otton II był przychylny Mieszkowi i jego państwu, to nadgraniczni margrabiowie, z Hodonem na czele knuli przeciwko Polanom, gdyż Państwo Gnieźnieńskie z chwilą chrztu i przejęcia kontroli nad Pomorzem, zaczęło stanowić barierę dla ich dalszej ekspansji terytorialnej na wschód.

Z tego też powodu, w 972 roku margrabia Hodon podjął niezależną od woli cesarskiej, próbę ataku na ziemie Mieszka. Sasi Hodona zostali pokonani 24 czerwca w bitwie pod Cedynią.

Rozochocone łatwym rozbiciem oddziałów broniących przeprawy przez Odrę, wojska saskie rozluźniły szyk i ruszyły do szturmu na pobliski gród – Cedynię. Okazało się, iż to zasadzka. Napastnicy zostali ostrzelani ze wzgórza, a następnie runęły na nich zastępy wojów pod wodzą Czcibora. Jednocześnie nastąpił kontratak obrońców grodu i innych sił zgromadzonych przez Mieszka. Wojska Hodona błyskawicznie znalazły się w kotle, mając za plecami trudną do przebycia rzekę. Bitwa zamieniła się w rzeź, z której z życiem uszła jedynie garstka Niemców.

Jak widzimy, plan bitwy znów został oparty na doświadczeniach Hannibala — tym razem na bitwie nad Jeziorem Trazymeńskim (217 r. p.n.e.). Jest to kolejna poszlaka wskazująca na znajomość starożytnych traktatów wojskowych w rodzie panującym.

Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.