Jest plan na obniżenie cen prądu

Zdjęcie: Jest plan na obniżenie cen prądu

Tańszy prąd, większe bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej oraz osiągnięcie celów w redukcji emisji. Czy to możliwe? Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego, tak.

Ceny energii w Europie

Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował raport na temat cen energii w Europie i efektywnych możliwości ich obniżenia, który powstał w porozumieniu z polskim Ministerstwem Finansów.

Według tego dokumentu, Unię od dekad dotyka uporczywie niski wzrost gospodarczy, który charakteryzuje się dużą luką produktywności. Problemem jest również rosnąca luka cenowa energii w stosunku do innych gospodarek rozwiniętych i wschodzących.

– Wyzwania te zbiegają się z pilną potrzebą przyspieszenia zielonej transformacji i wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Europy – powiedział dyrektor Departamentu Europejskiego Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Alfred Kammer.

MFW zauważył, iż system energetyczny Wspólnoty rozwinął się na fundamencie taniego rosyjskiego gazu rurociągowego, przez lata utrzymującego ceny prądu na niskim i względnie jednolitym poziomie we wszystkich krajach UE. Model ten przestał być efektywny po inwazji Rosji na Ukrainę i zamknięciem przez Rosję przepływu gazu do większości państw Unii.

– Kryzys ujawnił trzy krytyczne słabości systemu energetycznego UE – powiedział Kammer. – Po pierwsze: nadmierne poleganie na importowanych paliwach kopalnych, zwłaszcza rosyjskim gazie rurociągowym. Po drugie: nierównomierną podatność na zagrożenia w różnych krajach – z powodu różnic w miksie energetycznym i źródłach importowanej i krajowej energii. Po trzecie: fragmentację wewnętrznego rynku energii i ograniczony stopień integracji rynku energii elektrycznej i połączeń między krajami UE.

Zdaniem Kammera, UE gwałtownie dostosowała się do nowych warunków po odcięciu rosyjskiego gazu – kraje członkowskie połączyły siły, aby przekierować dostawy gazu, ograniczyć popyt i zwiększyć swoją efektywność energetyczną. Działania te miały jednak swoją cenę – spowodowały większe uzależnienie od drogiego importu LNG. W efekcie ceny prądu w Europie wzrosły dwa razy w porównaniu z czasem przedpandemicznym, a rozrzut cen w krajach UE potroił się.

Sejm zamroził ceny energii. Jakie zmiany wprowadzi nowelizacja?

Jak rozwiązać ten problem?

Aby obniżyć ceny prądu, UE będzie musiała przyspieszyć transformację systemu energetycznego. W tym celu konieczne będzie lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury transgranicznej i budowa bardziej zintegrowanego rynku energii. Oznacza to przyspieszone przyjęcie odnawialnych źródeł energii i innych technologii niskoemisyjnych.

– W tym celu konieczne jest przyspieszone przyjęcie odnawialnych źródeł energii i innych technologii niskoemisyjnych – aby obniżyć koszty energii i osiągnąć cele klimatyczne – ocenia Kammer. – Europa powinna wykorzystać spadające koszty generowania i magazynowania energii odnawialnej, zwłaszcza w przypadku energii solarnej.

Konieczny jest także zintegrowany i solidny system elektroenergetyczny.

– Europa ma znaczny potencjał energii odnawialnej, ale jest on nierównomiernie rozłożony – uważa dyrektor Departamentu Europejskiego Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Szacuje się, iż przejście na energię odnawialną i dalsza integracja rynku energii elektrycznej pozwoli zaoszczędzić ok. 40 mld euro rocznie do 2030 r.

Ważne jest również podejście Unii do obniżania emisji dwutlenku węgla. Wspólny mechanizm, ułatwiający bardziej opłacalną alokację inwestycji redukujących emisję i odpowiadającą im realokację redukcji emisji między krajami i sektorami, pozwoliłby do 2030 roku zaoszczędzić dodatkowe 200 mld euro. Aby tak się stało, potrzebna byłaby jednak większa integracja sieci.

Czystszy, bardziej zintegrowany system elektroenergetyczny zarówno zmniejszyłby średnią cenę i zmienność energii elektrycznej, jak i poprawiłby bezpieczeństwo energetyczne za sprawą zmniejszenia zależności od importu energii.

– Lepsza integracja zarówno infrastruktury, jak i rynków na szerszych obszarach zmniejszyłaby rozrzut cen w krajach UE – podkreśla Kammer. – Stworzy to bardziej wyrównane warunki działania na jednolitym rynku i zmniejszy kolejną barierę utrudniającą europejskim firmom rozwój.

Jednak przeszkodą byłyby niezinternalizowane transgraniczne koszty zewnętrzne.

– Inwestycje w transgraniczną infrastrukturę energetyczną, taką jak interkonektory, przynoszą korzyści poza krajami bezpośrednio zaangażowanymi w ich budowę, ponieważ cała Europa korzysta z bardziej solidnej sieci – mówi Kammer. – To zniechęca poszczególne państwa Unii do inwestycji, z których korzystać będą też i inni.

Zauważył również, iż planowanie energetyczne i decyzje inwestycyjne pozostają w dużej mierze w jurysdykcji krajowej, z ograniczoną koordynacją na poziomie Wspólnoty. Tymczasem wspólnie finansowane inwestycje powinny być oceniane pod kątem opłacalności oraz tego, czy i w jaki sposób przyczynią się do bezpieczeństwa i dekarbonizacji całej Unii Europejskiej.

Od 1 stycznia t.r. Polska objęła przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Polska prezydencja postawiła sobie za cel m.in. obniżenie cen energii oraz zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego.

– Jednym z zarysowanych wymiarów bezpieczeństwa jest bezpieczeństwo energetyczne, w tym zapowiedź pracy na rzecz pełnego odejścia od importu rosyjskich źródeł energii, ale również przegląd ram funkcjonowania bezpieczeństwa energetycznego i poszerzenie jego definicji o kwestie bezpieczeństwa fizycznego i cybernetycznego oraz poruszenie kwestii uzależnienia Europy od importu minerałów krytycznych – wyjaśnia Forum Energii.

Źródło: wnp.pl, next.gazeta.pl, forum-energii.eu

Fot.: Canva (zorankrstic/Getty Images, Luca Nardone/Pexels)