Jake Fuss: Kolory partii mają kilka wspólnego z ich rzeczywistą polityką

Jak pokazuje niedawna historia Kanady, polityczny wizerunek partii ma kilka wspólnego z rzeczywistą polityką wdrażaną przez rządy i może powodować prawdziwe problemy wyborcze, gdy obywatele udzielają poparcia na podstawie wizerunku partii.

Rozważmy niedawne przykłady prowincjonalnej NDP w Kolumbii Brytyjskiej, federalnej Partii Liberalnej i Postępowych Konserwatystów w Ontario. Wszystkie trzy rządy gwałtownie zwiększyły wydatki, stale pożyczały pieniądze i albo podnosiły podatki, albo nie udawało im się ich znacząco obniżyć.

Zacznijmy od BC NDP. Zaraz po zaprzysiężeniu na premiera w listopadzie 2022 r. premier David Eby znacznie zwiększył wydatki rządowe i odnotował drugi najwyższy rok wydatków socjalnych na osobę (po uwzględnieniu inflacji) w historii w 2023 r. Rząd Eby’ego sfinansował tę eksplozję wydatków, generując duże deficyty budżetowe w wysokości 5,0 mld dol. i 9,1 mld dol. w ciągu pierwszych dwóch lat. w tej chwili prognozuje deficyt w wysokości 10,9 mld dol. w tym roku — największy w historii BC (po uwzględnieniu inflacji) — oraz dodatkowe deficyty w latach 2026/27 i 2027/28.

To podejście znacznie różni się od NDP w Saskatchewan pod rządami Roya Romanowa w latach 90. Po latach zwiększania wydatków przez jego poprzednika, premier Romanow obniżył wydatki na osobę (skorygowane o inflację) o 18,8 procent podczas swojej kadencji z 10 527 dolarów w 1991 r. do 8 550 dolarów w 2000 r., zmniejszył zatrudnienie w sektorze rządowym i zamroził płace w służbie cywilnej. Pozwoliło to rządowi Romanowa stopniowo zmniejszać deficyt w ciągu pierwszych dwóch lat, zanim osiągnął siedem kolejnych nadwyżek budżetowych w latach 1994/95–2000/01.

W Ontario postępowi konserwatyści Douga Forda mają więcej wspólnego z liberałami Kathleen Wynne niż postępowymi konserwatystami Mike’a Harrisa. Harris odziedziczył deficyt w wysokości 10,1 mld dolarów w 1994/95 r., ale stopniowo go zmniejszał, obniżając wydatki i przywrócił prowincji nadwyżki pod koniec lat 90. i na początku XXI w. Znacznie obniżył również stawki podatkowe dla osób fizycznych i firm w czasie urzędowania.

Natomiast po objęciu stanowiska premiera w 2018 r. Ford gwałtownie wycofał się ze swoich obietnic obniżenia podatków od dochodów osobistych i przedsiębiorstw. A w 2025 r. stawki podatkowe pozostają na tym samym poziomie, który odziedziczył po Wynne. Co więcej, wydatki na osobę (skorygowane o inflację) są w tej chwili wyższe niż w szczytowym okresie wydatków za kadencji Wynne. Premier Ford zbilansował budżet tylko raz w ciągu siedmiu lat i dodał prognozowane 105 miliardów dolarów długu od czasu objęcia urzędu. Dyscyplina fiskalna i obniżki podatków zeszły na dalszy plan na rzecz swobodnych wydatków.

Na koniec, dzisiejsi liberałowie federalni są zupełnie inni niż liberałowie Chrétiena z lat 90. i początku XXI wieku. Kiedy premier Chrétien objął urząd w 1993 roku, odziedziczył dziesięciolecia rosnącego długu, a finanse federalne były w rozsypce. W budżecie federalnym z 1995 roku jego rząd zmniejszył wydatki programowe o 9,7 procent w ciągu dwóch lat i przeszedł z deficytu w wysokości 36,6 miliarda dolarów w latach 1994/95 do nadwyżki w wysokości 3,0 miliarda dolarów w latach 1997/98. Chrétien kontynuował osiąganie nadwyżek każdego roku przed opuszczeniem urzędu i znacznie zmniejszył dług federalny. Obniżył również podatki od zysków kapitałowych i utorował Ottawie drogę do obniżenia podatków od dochodów osobistych, co przygotowało grunt pod lata powszechnego dobrobytu w Kanadzie.

Podejście fiskalne liberałów Justina Trudeau różniło się diametralnie. Pomimo obietnicy zrównoważenia budżetu, nie udało im się spełnić tej obietnicy w ciągu 10 lat sprawowania władzy. Premier Trudeau odnotował sześć najwyższych poziomów wydatków (na osobę, po uwzględnieniu inflacji) w historii od 2018 do 2023 roku. Jego rząd podwoił dług publiczny z 1,1 biliona dolarów do 2,2 biliona dolarów i odnotował cztery najwyższe lata całkowitego długu federalnego na osobę (po uwzględnieniu inflacji) w historii Kanady. A jego rząd podniósł podatki dla profesjonalistów, przedsiębiorców i właścicieli firm oraz zwiększył obciążenie podatkowe dla kanadyjskich rodzin o średnich dochodach. Premier Carney wydaje się być gotowy jeszcze bardziej oddalić się od podejścia Chrétiena, z jeszcze wyższymi poziomami wydatków i pożyczek w ciągu najbliższych czterech lat w porównaniu z czteroletnim planem Trudeau.

Przy przewidywaniu zachowań politycznych rządów w urzędzie, tytuły partii politycznych kilka znaczą. Na przykład, dokonania finansowe Douga Forda kilka przypominają spuściznę premiera Ontario PC Mike’a Harrisa,a są bardziej podobne do tego, co działo się za byłej premier Ontario z partii liberalnej, Wynne’a, premiera Kolumbii Brytyjskiej z ramienia NDP Eby’ego i federalnego premiera liberałów Trudeau.

za https://www.fraserinstitute.org/