Jak działa rynek energii elektrycznej w Polsce? Produkcja, przesył i rola URE

enerad.pl 1 dzień temu

Skąd się bierze prąd w gniazdku? Podstawy rynku energii elektrycznej

Energia elektryczna, która zasila nasze domy, to efekt pracy wielu podmiotów i złożonych procesów. Zrozumienie tego łańcucha – od produkcji, przez przesył, dystrybucję, aż po sprzedaż – pozwala lepiej kontrolować domowe rachunki i świadomie korzystać z energii.

Produkcja energii: różnorodne źródła

Proces zaczyna się u producentów energii elektrycznej. W Polsce są to m.in. elektrownie konwencjonalne (bazujące na paliwach kopalnych), elektrownie wodne, farmy wiatrowe, instalacje fotowoltaiczne oraz elektrociepłownie. Każdy z tych podmiotów korzysta z różnych technologii i źródeł energii, by wytworzyć prąd.

Przesył i dystrybucja: jak energia trafia do odbiorców?

Wyprodukowana energia trafia do sieci elektroenergetycznych. Najpierw prąd jest przesyłany liniami wysokiego napięcia przez operatora systemu przesyłowego (OSP). W Polsce tę rolę pełni Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.. OSP odpowiada za transport energii na duże odległości, zapewniając jej stabilność i bezpieczeństwo.

Kolejnym ogniwem są operatorzy systemów dystrybucyjnych (OSD), którzy przejmują energię od OSP i rozprowadzają ją do odbiorców końcowych. W Polsce działa pięciu głównych OSD: Tauron Dystrybucja, Energa-Operator, Enea Operator, PGE Dystrybucja i Stoen Operator. To właśnie do sieci OSD podłączone są nasze liczniki energii.

Sprzedaż energii i umowy z odbiorcami

Ostatnim etapem jest sprzedaż energii. Sprzedawcy przygotowują oferty i obsługują klientów, a energia trafia do odbiorców na podstawie umowy kompleksowej (obejmującej sprzedaż i dystrybucję) lub dwóch oddzielnych umów. Na rynku działają także firmy łączące te funkcje.

Rola Urzędu Regulacji Energetyki (URE)

Kluczowym podmiotem nadzorującym rynek jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE). To on dba o równowagę interesów konsumentów i przedsiębiorstw energetycznych. URE zatwierdza taryfy na sprzedaż i dystrybucję energii oraz kontroluje zgodność działań uczestników rynku z przepisami prawa.

Nad równoważeniem interesów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw energetycznych czuwa Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE). To ustawowe i nadrzędne zadanie Regulator realizuje m.in. weryfikując opracowane i składane przez przedsiębiorstwa taryfy na sprzedaż i dystrybucję.

Podstawy prawne funkcjonowania rynku energii

Funkcjonowanie krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE) reguluje szereg ustaw i rozporządzeń, w tym Prawo energetyczne, ustawa o odnawialnych źródłach energii oraz ustawa o rynku mocy. Szczegółowe zasady określają także liczne rozporządzenia.

Wiedza konsumenta – dlaczego jest ważna?

Według najnowszego badania URE i Smartscope, aż 88% konsumentów wie, iż rachunek za energię składa się z opłaty za zużycie i dystrybucję. Jednak 38% nie rozumie sensu tego podziału. Edukacja w tym zakresie pozwala lepiej zrozumieć własne rachunki i efektywniej zarządzać wydatkami na energię.