12 godzin temu
W Europie nadchodzą wielkie zmiany – Wielka Brytania już je wprowadziła, Unia Europejska przygotowuje cyfrowe narzędzia, a Polska szykuje własne prawo.
Wielka Brytania: pełna odpowiedzialność serwisów
W październiku 2023 roku brytyjski parlament przyjął ustawę „Online Safety Act”, która zobowiązuje serwisy internetowe publikujące treści dla dorosłych do stosowania skutecznych metod weryfikacji wieku użytkowników. Organ nadzorczy Ofcom może nakładać na niesubordynowane platformy grzywny w wysokości do 10% ich światowych przychodów lub blokować ich dostęp na terenie kraju. I nie są to wyłącznie zapowiedzi – pierwsze decyzje o blokadach już zostały wdrożone.
Weryfikacja wieku może przebiegać na wiele sposobów: poprzez sprawdzenie dokumentów tożsamości, wykorzystanie zaufanych aplikacji bankowych, logowanie przez zewnętrzne systemy certyfikacyjne lub zastosowanie narzędzi, które anonimowo potwierdzają wiek, nie ujawniając żadnych danych osobowych serwisowi.
Polska: system rejestru domen i blokad
Ministerstwo Cyfryzacji w Polsce pracuje nad projektem ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do szkodliwych treści. Projekt został opublikowany 24 lutego 2025 roku, a konsultacje zakończono 26 marca. Polska ścieżka nie przewiduje kar pieniężnych jak w Wielkiej Brytanii, ale wykorzystuje inny środek nacisku – blokowanie domen.
„Ochrona małoletnich w sieci to nie tylko obowiązek, ale i moralny imperatyw. Nasza przyszła ustawa ma stworzyć skuteczne mechanizmy, które ograniczą dostęp do szkodliwych treści i zapewnią dzieciom bezpieczniejsze korzystanie z internetu” – podkreśla Michał Gramatyka, wiceminister cyfryzacji.
Zgodnie z zapisami projektu, każda platforma będzie musiała przeprowadzić analizę ryzyka, określając, czy oferowane treści mogą być nieodpowiednie dla dzieci. jeżeli uzna się, iż ryzyko jest znaczące – pojawi się obowiązek wdrożenia mechanizmu weryfikacji wieku. W przypadku jego braku – domena zostanie wpisana do rejestru prowadzonego przez NASK-PIB. Dostawcy usług internetowych będą musieli automatycznie zablokować dostęp do takiej strony. Po wpisaniu adresu zablokowanego serwisu, użytkownik zostanie przekierowany na komunikat Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE), który poinformuje o przyczynach ograniczenia.
UE: elastyczność zamiast przymusu
Unia Europejska podchodzi do tematu inaczej. Portal Panoptykon.org wyjaśnia, iż nie będzie obowiązku stosowania jednej konkretnej aplikacji do weryfikacji wieku. Od 1 lipca 2025 roku wdrożony zostanie „EU Digital Identity Wallet” – cyfrowy portfel tożsamości. Jego zastosowanie będzie dobrowolne, ale może okazać się konieczne dla serwisów z treściami 18+, jeżeli nie wprowadzą innych skutecznych form zabezpieczenia.
Portfel ma działać w modelu podwójnej anonimowości – potwierdza wiek użytkownika, ale nie ujawnia jego danych osobowych ani stronie internetowej, ani dostawcy certyfikacji. Rozwiązanie jest projektowane z myślą o prywatności i ma ograniczyć gromadzenie danych na masową skalę.
Statystyki, które niepokoją
Skala problemu w Polsce jest ogromna. Z danych NASK wynika, iż co trzecie dziecko ma dostęp do treści przeznaczonych dla dorosłych. Najpopularniejszy serwis pornograficzny uplasował się na siódmym miejscu najczęściej odwiedzanych stron wśród młodzieży.
Z kolei Spidersweb.pl informuje, iż aż 69% dzieci i młodzieży doświadczyło krzywdzenia w internecie. Od 2019 roku liczba szkodliwych treści wzrosła o 87%, a w grupie wiekowej 7–10 lat – aż o 360%.
VPN jako obejście systemu?
W Polsce i Wielkiej Brytanii, gdzie planowane są blokady lub już je wdrożono, VPN-y mogą stać się sposobem na ominięcie nowych ograniczeń. Z danych wynika, iż 69,2% internautów w Polsce wie, czym jest VPN, ale tylko 28% z niego korzysta. Zmiany legislacyjne mogą zwiększyć popularność takich narzędzi, choć jednocześnie niosą one ryzyko korzystania z usług o niskim poziomie bezpieczeństwa.
W Unii Europejskiej – gdzie nie planuje się powszechnych blokad – popyt na VPN-y może nie wzrosnąć w takim stopniu, choć ich rola w obchodzeniu restrykcji może przez cały czas budzić kontrowersje.
Prywatność kontra ochrona dzieci
Jednym z kluczowych wyzwań dla ustawodawców pozostaje pogodzenie potrzeby ochrony dzieci z prawem dorosłych do prywatności. W krajach, które wdrażają obowiązkową weryfikację wieku, pojawiają się głosy zaniepokojenia o bezpieczeństwo danych osobowych. W odpowiedzi na te obawy UE opracowała koncepcję cyfrowego portfela tożsamości, który nie przechowuje danych użytkowników i nie umożliwia ich identyfikacji przez platformy.
Nowa era internetu
To, co dziś obserwujemy, to przełom w postrzeganiu dostępu do treści online. Model otwartego internetu, w którym każdy użytkownik miał dostęp do wszystkiego bez względu na wiek, zostaje zakwestionowany. Poszczególne kraje wybierają różne strategie – Wielka Brytania stawia na kary, Polska na blokady, a Unia Europejska promuje elastyczne rozwiązania z poszanowaniem prywatności. Jedno jest pewne – cyfrowa pełnoletność wchodzi w życie.
