3 godzin temu
Czyste Powietrze ma zostać wznowione 31 marca 2025 roku. Do tej pory ma przejść niezbędne reformy. A jak do tej pory wpłynął na beneficjentów? Jak termomodernizacja poprawiła jakość życia osób, które z niej skorzystały?
Czym jest Czyste Powietrze?
Program polega na dofinansowaniu kompleksowej termomodernizacji budynków oraz wymiany starych i nieefektywnych źródeł ciepła na nowoczesne i przyjazne środowisku źródła ciepła. Jego celem jest poprawa jakości powietrza i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez poprawę wydajności energetycznej gospodarstw domowych. Beneficjentami programu są osoby fizyczne będące właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą.
Program w tej chwili jest zawieszony i przechodzi konsultacje społeczne w związku ze zmianami, które mają w nim zajść. Po przejściu niezbędnych reform zostanie ponownie wdrożony 31 marca 2025 roku.
Jak termomodernizacja zmieniła życie beneficjentów programu?
Przykładem tego, jak termomodernizacja może odmienić życie beneficjentów Czystego Powietrza, jest historia pani Barbary z województwa lubelskiego. Do czasu termomodernizacji klientka paliła w tradycyjnym piecu, tzw. “kozie”, i tylko w jednym pomieszczeniu – na trzy użytkowe. Nie miała również kaloryferów w domu. Na zimę cała rodzina przenosiła się do jedynego ogrzewanego wówczas pomieszczenia. Wykonano u niej pełną termomodernizację, m.in. wymieniono źródło ciepła na kocioł na pellet i zamontowano siedem grzejników, w tym jeden w łazience.
– Dla tej klientki niesamowite było to, iż można się wykąpać w ciepłej wodzie. Miała prysznic, ale nie było w nim ciepłej wody – opowiada ekspertka Magdalena Zwolińska, dyrektorka realizacji w Columbus Energy. – Niesamowitym odkryciem dla niej było również to, iż na grzejniku można suszyć ręczniki, ponieważ Pani Basia w wieku około 60 lat nie znała faktycznego działania grzejników.
Innym przypadkiem jest klientka z województwa świętokrzyskiego, u której przeprowadzono termomodernizację w trybie przyśpieszonym. Beneficjentka w wieku 90 lat, która nie miała już siły fizycznej, aby palić w piecu kaflowym drewnem, paliła…liśćmi i gałązkami. Cały proces tego typu ogrzewania trwał choćby kilka godzin. W ramach dotacji z programu Czyste Powietrze klientce zamontowano fotowoltaikę, oczyszczono dopływ wody, zamontowano również odpowiedni kocioł oraz ocieplono cały dom. Problemem w przypadku tej beneficjentki był jednak nie tylko brak odpowiedniego ocieplenia, ale również…nieumiejętność pisania.
– Wysyłaliśmy do niej protokół kurierem, ale ona nie podpisywała go, ponieważ nie umiała pisać – mówi ekspertka. – Była więc wykluczona nie tylko cyfrowo, ale też pod kątem pisania, a powodem były wiek oraz to, iż nie odebrała stosownej edukacji. Potrzebowała pomocy w podpisaniu protokołu potwierdzającego wszystkie prace termomodernizacyjne, z których była zadowolona.
Ten przypadek pokazuje, iż w przypadku programu Czyste Powietrze należy wziąć pod uwagę nie tylko kwestie finansowe i to, aby dotacje otrzymywały osoby najuboższe, ale również wykluczenia cyfrowe, społeczne oraz, tak jak w wyżej opisanym przypadku, związane z brakiem umiejętności pisania i niezaradności życiowej.
Inna historia, którą warto przytoczyć, miała miejsce w województwie wielkopolskim – beneficjent zachorował na raka i nie był w stanie wykonać niezbędnych prac samodzielnie. Koszty leczenia również pokryły wiele środków. Dochody rodziny kwalifikowały się do dotacji w ramach Czystego Powietrza, jednak ich sytuacja finansowa nie pozwalała na wykonanie termomodernizacji.
– Wzruszyło nas to, jak termomodernizacja wpłynęła na życie klienta – mówi ekspertka. – Ta rodzina powiedziała nam wprost, iż daliśmy im siłę do działania, a temu klientowi – do walki o zdrowie.
Dotacje w ramach Czystego Powietrza odmieniają również życie osób z problemem alkoholowym. Taką przemianę przeszedł beneficjent z województwa lubelskiego, któremu ocieplono dom, wymieniono okna, zamontowano fotowoltaikę i pompę ciepła oraz zadbano o dopływ czystej wody.
– Poprawa standardu życia tego klienta dała mu “kopa do działania” – opowiada ekspertka. – Trzy tygodnie po realizacji zadzwonił do kierownika projektu i powiedział, iż znalazł pracę. Człowiek z problemem alkoholowym, który przez 12 lat nie miał stałej pracy – żył z tego, co zarobił podczas jakichś prac sezonowych, a którego dom stał się funkcjonalny dzięki programowi Czyste Powietrze, postanowił odmienić swoje życie.
Oczywiście, nie wszyscy beneficjenci reagują w taki sposób. Zdarzają się przypadki klientów z problemem alkoholowym lub narkotykowym albo agresywni, jak również skonfliktowani z prawem.
– Mieliśmy przypadek klienta, który po przybyciu zespołu mającego zamontować okna, rozbił je młotkiem. Były przypadki, kiedy klienci zmieniali zdanie i odwoływali wcześniejsze ustalenia, bo “rozmyślili się”. Albo otwierali drzwi i pokazywali montującym środkowy palec. Zdarzały się groźby – wymienia ekspertka. – Zdarzyło się również, iż zespół przyjechał, aby dokonać niezbędnych prac, a po beneficjenta przyjechała policja – okazało się, iż został on skazany na trzy lata więzienia i w tamtej chwili został zabrany na odbycie wyroku.
Jednak, jak podkreśla ekspertka, poprawa jakości życia beneficjentów programu i ich wdzięczność wynagradzają wszystkie trudne przypadki.
– Te dobre historie dają wiele energii i siły, a także pokazują, iż program Czyste Powietrze ma sens. Ci ludzie naprawdę tego potrzebują – niezależnie od problemów, które mają – mówi. – Ważne jest bowiem nie tylko to, iż musimy przestać być emisyjnym krajem, który korzysta ze śmierdzących i nieekologicznych źródeł energii, ale przede wszystkim los każdej jednostki, której życie się zmieniło na lepsze dzięki dotacjom i naszej pracy, którą wkładamy w to, co robimy.
Czytaj też: Czyste Powietrze działa, ale uważaj na pułapki! Praktyczny przewodnik dla beneficjentów
Źródło: Columbus Energy, NFOŚiGW
Fot.: Canva (AndreyPopov/Getty Images)
