Książka Der Westen im Niedergang… autorstwa Emmanuela Todda to praca, która koncentruje się na krytycznej analizie bieżącego stanu cywilizacji zachodniej.
Todd, francuski historyk i antropolog, znany jest z kontrowersyjnych, ale trafnych prognoz politycznych, takich jak jego przewidywania upadku Związku Radzieckiego.
Teza o upadku
Tym razem, jego książka dotyczy prognozy upadku Zachodu, który według niego wkracza w fazę nieodwracalnego kryzysu. Tytuł książki Der Westen im Niedergang… Emmanuela Todda można przetłumaczyć na język polski jako Upadek Zachodu… lub Zachód w upadku… Jest to tytuł wyrażający główną tezę książki, która koncentruje się na analizie kryzysu gospodarczego, kulturowego i politycznego cywilizacji zachodniej.
Prawdziwe skutki globalizacji
Todd argumentuje, iż Zachód, a szczególnie kraje takie jak Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Niemcy, przeżywają poważny kryzys zarówno ekonomiczny, jak i kulturowy. Wskazuje na stagnację gospodarczą, niezdolność do innowacji oraz zanik wartości społecznych i moralnych, które były fundamentem siły Zachodu w przeszłości.
Twierdzi, iż globalizacja, zamiast przynieść korzyści krajom zachodnim, zrujnowała ich przemysł i zubożyła klasy średnie. Produkcja została przeniesiona do państw rozwijających się, co spowodowało deindustrializację w wielu regionach Zachodu, a także wzrost nierówności społecznych. Globalizacja, która miała być narzędziem wzmacniającym dominację Zachodu, stała się jednym z głównych powodów jego upadku.
Ukraina jako początek zmiany globalnego układu sił
Todd podkreśla również rozpad kultury zachodniej. Według niego kraje zachodnie stopniowo tracą swoje tożsamości narodowe i kulturowe, w tym protestanckie etosy pracy, odpowiedzialności i indywidualizmu, które kiedyś napędzały ich sukcesy gospodarcze i społeczne. Zanik instytucji rodziny, spadek dzietności i wzrastające wpływy konsumpcjonizmu prowadzą do społecznej i moralnej dezintegracji.
W kontekście geopolitycznym Todd przewiduje zmniejszenie globalnej pozycji Zachodu, na rzecz wschodzących potęg, takich jak Rosja i Chiny. Rosja, pomimo sankcji i konfliktu z Ukrainą, według Todda, stabilizuje się, podczas gdy Zachód wyraźnie traci na znaczeniu, zarówno w sferze militarnej, jak i politycznej. Todd widzi również wojnę na Ukrainie jako symboliczne potwierdzenie tej słabości, twierdząc, iż Stany Zjednoczone i ich sojusznicy poniosą w tej wojnie porażkę, co będzie skutkować zamrożeniem konfliktu i zmianą globalnego układu sił.
Podcięcie korzeni religijnych Zachodu
Todd zauważa, iż jednym z powodów upadku cywilizacji zachodniej jest również osłabienie religii. Wcześniej religia, szczególnie w krajach protestanckich, pełniła istotną rolę w kształtowaniu wartości moralnych i etycznych, które wpływały na rozwój społeczny i gospodarczy. Obecnie, wraz z rosnącą sekularyzacją, Zachód traci swoje duchowe fundamenty, co, zdaniem Todda, prowadzi do moralnego rozkładu społeczeństwa.
Kluczem są Niemcy
Według Todda Niemcy mają odegrać kluczową rolę w przyszłości Europy, jednak aby to osiągnąć, muszą uwolnić się spod dominacji Stanów Zjednoczonych. Wspomina o konieczności niezależnej polityki, która nie będzie jedynie realizacją interesów USA. Todd sugeruje, iż Europa mogłaby odzyskać swoją suwerenność i siłę, jeżeli tylko odważy się na to radykalne posunięcie.
Katastrofizm czy alarm?
Todd, w swojej książce, przedstawia bardzo ponury obraz przyszłości Zachodu. Wskazuje na wieloaspektowy kryzys, który dotyczy gospodarki, kultury, religii oraz polityki. Autor uważa, iż upadek Zachodu jest nieunikniony, a kraje takie jak Rosja mogą w przyszłości odgrywać coraz większą rolę na arenie międzynarodowej.
Jego pesymistyczna prognoza jest jednak także ostrzeżeniem, wzywającym Zachód do zmiany swojej polityki, powrotu do dawnych wartości oraz odbudowy suwerenności.
Odważne, ale sprawdzone prognozy
Emmanuel Todd (ur. 1951) to francuski historyk, demograf i antropolog, który zyskał międzynarodową renomę dzięki swoim trafnym przewidywaniom politycznym. Jednym z jego najbardziej znanych osiągnięć było przewidzenie upadku Związku Radzieckiego w książce z 1976 roku. Todd studiował na prestiżowym Institut d’études politiques w Paryżu i uzyskał doktorat na Uniwersytecie Cambridge. Jego prace często koncentrują się na analizie demograficznej, rodzinnej, edukacyjnej oraz religijnej, co pozwala mu na formułowanie unikalnych wniosków dotyczących polityki i przyszłości społeczeństw.
Todd zyskał szerokie uznanie dzięki swoim publikacjom dotyczącym globalnych potęg, w tym książce Weltmacht USA. Ein Nachruf (2002), gdzie podważał przyszłą dominację Stanów Zjednoczonych na arenie międzynarodowej. Jego inne znane dzieła to Traurige Moderne (2018) i Die unaufhaltsame Revolution (2008, współautor Youssef Courbage), które zdobyły popularność w kręgach intelektualnych.
Todd jest znany z tego, iż odważnie wyraża swoje opinie na temat geopolityki, często kwestionując powszechne poglądy na temat globalnych potęg i przyszłości Zachodu.
Matthäus Golla
Emmanuel Todd, Der Westen im Niedergang: Ökonomie, Kultur und Religion im freien Fall, Westend Verlag, Frankfurt am Main 2024, ss. 352.
