Gilowice – wieś o bogatej historii i niezwykłym dziedzictwie

Gilowice, położone na pograniczu Beskidu Żywieckiego, to miejscowość, której historia sięga średniowiecza, a ślady przeszłości wciąż żywo obecne są w krajobrazie, architekturze i lokalnych opowieściach.

Pierwsza pisemna wzmianka o Gilowicach pochodzi z 1326 roku. W spisie świętopietrza parafii dekanatu Oświęcim, miejscowość figuruje pod nazwami Gigersdorf seu Gerowicz. Ówczesny proboszcz, Rodulphus, nie był w stanie uiścić daniny w wysokości 5 skojców. Nazwy te miały patronimiczne pochodzenie i wywodziły się od niemieckiej formy imienia Gerhard, choć z czasem utrwaliła się wersja Gilowice – być może, jak pisał w XVIII wieku wójt żywiecki Andrzej Komoniecki, od licznie występujących tu ptaków gilów.

W XV i XVI wieku Gilowice stanowiły część feudalnego „państwa” żywieckiego, a następnie, po podziale dóbr Komorowskich, przeszły do „państwa” ślemieńskiego. Wieś miała charakter typowo rolniczy – według Komonieckiego liczyła 26 ról.