W sierpniu ubiegłego roku rozpoczęliśmy FunduszowEFakty – cykl publikacji i informacji, w których w kolejnych miesiącach podsumowujemy najważniejsze wydarzenia i zapraszamy do funduszowych aktywności.
Tematy te poruszamy w ramach projektu „Fundusze europejskie na rozwój firm w perspektywie finansowej 2021-2027” finansowanego ze środków Programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027. Projekt realizuje Konfederacja Lewiatan oraz Związek Pracodawców Business Centre Club.
Co słychać w funduszach polityki spójności?
Umowa Partnerstwa na lata 2021–2027 zabezpiecza dla Polski ok. 76 mld EUR wsparcia z polityki spójności. Jak postępuje wdrażanie środków? Komitet do spraw Umowy Partnerstwa podsumował dotychczasowe działania. Ogłoszono już 3,5 tysiąca naborów, a podpisano 20 tysięcy umów o dofinansowanie. To imponująca skala, która pokazuje, iż środki unijne z nowej perspektywy 2021–2027 systematycznie trafiają do beneficjentów. Wdrażanie UP przebiega zgodnie z założeniami, a kolejne nabory i podpisane umowy będą zwiększać tempo inwestycji w kluczowych sektorach gospodarki.
Podczas wrześniowego posiedzenia Komitetu do spraw Umowy Partnerstwa dyskutowano także o planach na następny budżet UE. Prace nad nowym Krajowym Planem Partnerstwa mają być splecione ze Strategią Rozwoju Kraju 2035 – dokumentem, który określi priorytety finansowania po 2027 r.
Co słychać w regionach?
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej poinformowało, iż zakontraktowano już blisko połowę środków z programów regionalnych. Oznacza to, iż samorządy skutecznie wykorzystują dostępne fundusze, wspierając rozwój lokalny i regionalny. Projekty realizowane w regionach obejmują inwestycje w infrastrukturę, transport, ochronę środowiska, a także działania wspierające przedsiębiorczość i zatrudnienie.
Samorządy województw starają się także odpowiadać na bieżące wyzwania w swoich regionach. Podlaskie wynegocjowało dodatkowe 47 mln zł bezzwrotnego wsparcia dla przedsiębiorców z obszarów przygranicznych – to efekt porozumienia z Komisją Europejską i paktu dla wschodnich regionów. Takie inicjatywy pokazują, iż kooperacja z Komisją i własna strategia przynoszą konkretne środki.
Co słychać w KPO?
Na realizację Krajowego Planu Odbudowy został niecały rok. Dlatego bardzo ważna jest sprawna realizacja reform i inwestycji KPO. We wrześniu wciąż widać rosnące zaangażowanie KPO w gospodarkę i społeczeństwo. We wrześniu ruszyły duże konkursy: m.in. na stypendia dla studentów kierunków lekarskich (budżet 162 mln zł) oraz dopłaty do czesnego dla studentów pielęgniarstwa/położnictwa/ratownictwa (84 mln zł). W agendzie znalazły się także inwestycje infrastrukturalne. Centrum Projektów Polska Cyfrowa ogłosiło 313 mln zł na podniesienie cyberbezpieczeństwa wodociągów, a Ministerstwo Klimatu i Środowiska – 940 mln zł na modernizację systemów ciepłowniczych w miastach. realizowane są także przygotowania do uruchomienia Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności.
W sprawie KPO napływają także dobre wiadomości z Brukseli – pod koniec listopada Polska otrzyma kolejne 26 mld zł refundacji. To dowód, iż Komisja Europejska zaakceptowała rozliczenie dwóch wniosków o płatność, które Polska złożyła pod koniec 2024 r. Dzięki tym środkom możliwe będzie finansowanie kolejnych projektów z obszarów zdrowia, edukacji, transformacji energetycznej i cyfryzacji.
Co słychać w innowacjach i B+R?
We wrześniu zakończyła się ocena pierwszej części wniosków złożonych przez konsorcja w Ścieżce SMART. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju opublikowało pierwszą listę częściową dofinansowanych projektów. Ponad 2/3 ocenionych wniosków otrzymało dofinansowanie. przez cały czas jednak ponad 80 wniosków jest w trakcie oceny. To ważna informacja dla firm i jednostek naukowych, które planują inwestycje w innowacyjne rozwiązania.
Równolegle kończą się lub ogłaszają się nabory w ramach inicjatywy STEP. Zamknęły się konkursy dla branży biotechnologicznej. Wpłynęło w nich zaskakująco mało wniosków. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości otrzymała ich łącznie tylko 7, a Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – 43. Kryteria w konkursach STEP są trudne do spełnienia, więc te wymagania mogą mieć wpływ na mniejsze zainteresowanie. Niepokoi jednak, iż w związku z małą liczbą wniosków, budżety konkursów mogą nie zostać wyczerpane. A czasu w realizację projektów jest coraz mniej. Wszystkie muszą zakończyć się do grudnia 2029 r.
Gdzie firmy teraz mogą szukać pieniędzy?
Przedsiębiorcy przez cały czas mogą korzystać z dostępnych naborów wniosków. W naszym TOP5 polecamy:
- STEP dla czystych i zasobooszczędnych technologii. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło konkursy na rozwój czystych technologii. Przedsiębiorcy działający w tych obszarach i mający potencjał do realizacji takich działań, mogą składać wnioski w ścieżce A (projekty wysokoinnowacyjne) lub ścieżce B (projekty przyczyniające się do strategicznej niezależności UE). Aplikacje w ścieżce A są przyjmowane do 14 listopada, a w ścieżce B do 12 listopada.
- Kredyt ekologiczny. Bank Gospodarstwa Krajowego uruchamia czwarty nabór wniosków prawdopodobnie ostatniego konkursu w ramach tzw. kredytu ekologicznego. Przedsiębiorca może dostać premię ekologiczną, którą spłaca kredyt w banku komercyjnym na rozwiązania sprzyjające ochronie środowiska i oszczędności energii. Wnioski będą przyjmowane od 24 października 2025 r. do 8 stycznia 2026 r.
- Programy Smart UP dla młodych firm. To programy akceleracji, które wspierają innowacyjne przedsiębiorstwa na wczesnym etapie rozwoju (startupy). Oferują wsparcie doradcze, szukanie partnerów biznesowych, pozyskiwanie kapitału na rozwój czy pomoc w rozwoju na rynkach zagranicznych. Wsparcie jest dostarczane przez wyselekcjonowane akceleratory. Ma prowadzić do rozwoju produktów startupów lub przyspieszać ich rozwój. Listę akceleratorów można znaleźć na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
- Granty na eurogranty. Do 3 września trwa kolejna runda naboru wniosków firm i organizacji badawczych, które chcą korzystać z funduszy na szczeblu europejskim. Grant można przeznaczyć na przygotowanie wniosku do programu Komisji Europejskiej, w tym na pozyskanie partnerów, opracowanie dokumentów, potrzebne analizy. Wnioski przyjmuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
- Pożyczki na udział w odbudowie Ukrainy. Przedsiębiorcy mogą otrzymać korzystną pożyczkę na działania związane z szeroko rozumianą odbudową Ukrainy, np. eksport, import produktów oraz usług; przygotowanie i prowadzenie inwestycji na terenie Ukrainy; organizację transportu, magazynowania i logistyki towarów i usług. Wnioski przyjmują partnerzy finansujący wybrani przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Na Portalu Funduszy Europejskich pojawiło się we wrześniu 117 ogłoszeń o nowych konkursach z FE skierowanych do różnych podmiotów.
Kilka liczb na podsumowanie września
Zmiany w swoich harmonogramach naborów wniosków ogłosiły instytucje odpowiadające za 10 programów regionalnych i 4 programy krajowe. Aktualne harmonogramy można znaleźć na Portalu Funduszy Europejskich.
Zmiany w opisach priorytetów programów (które określają m.in. kto i na co może otrzymać dofinansowanie) pojawiły się w 11 programach regionalnych i 1 programie krajowym (FEnIKS). Zbiór aktualnych „szopów” (czyli szczegółowych opisów priorytetów) znajduje się na Portalu Funduszy Europejskich.
Od początku realizacji perspektywy unijnej 2021-2027:
- instytucje ogłosiły 3 543 nabory wniosków
- wnioskodawcy złożyli 62 031 wniosków o dofinansowanie
- 20 128 spośród nich podpisało z instytucjami umowy o dofinansowanie
- wykorzystaliśmy (w zawartych umowach) 51,8% dostępnych środków
(Dane wg stanu na 28.09.2025 roku).
