Fiskus nie ma podstaw do limitowania ulgi dla studentów

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał istotny podatkowy wyrok dla samorządowców i studentów, którzy korzystają z ich wsparcia.

Konkretnie chodziło o stypendia. We wniosku o interpretację województwo wyjaśniło, iż we wrześniu 2020 r. uchwałą sejmiku przyjęto regulamin przyznawania stypendiów dla studentów studiów stacjonarnych wyższych uczelni ze swojego terenu. Zgodnie z uchwałą przewidziano dwa rodzaje wsparcia. Pierwsze to stypendium motywacyjne dla studentów zamieszkujących oraz podejmujących studia w województwie. Przyznawane na dziewięć miesięcy w maksymalnej wysokości 1000 zł miesięcznie. Drugie to stypendium przedsiębiorcze dla studentów pierwszego roku studiów stacjonarnych II stopnia na rozpoczęcie jednoosobowej lub innej formy prowadzenia działalności gospodarczej w wysokości 5000 zł.

Województwo chciało potwierdzenia, iż oba rodzaje wsparcia uchwalone przez sejmik są w całości zwolnione z PIT. Samo uważało bowiem, iż w tym przypadku podstawę preferencji stanowi art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT, który przewiduje ogólne zwolnienie dla stypendiów i zapomóg wskazanych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Urzędnicy podkreślili, iż ustawodawca w tych przepisach o szkolnictwie przyznał sejmikowi województwa kompetencje do określenia m.in. rodzaju stypendium, kryterium, maksymalnej wysokości i warunków wypłacania.

Województwo z tej opcji skorzystało i wszystkie wymogi ustawowe zostały spełnione w przyjętym przez sejmik regulaminie. Dlatego oba stypendia korzystają z całkowitego zwolnienia podatkowego i nie będzie konieczności potrącania od nich PIT.

Inaczej sprawę widział jednak fiskus. Potwierdził co prawda, iż stypendia motywujące i przedsiębiorcze, których wysokość oraz zasady udzielania zostały określone w uchwale sejmiku są objęte zwolnieniem, ale tym z art. 21 ust. 1 pkt 40b ustawy o PIT. To preferencja dotycząca wprost stypendiów dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone m.in. w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. I została ograniczona limitem 3 800 zł. W konsekwencji fiskus uznał, iż nadwyżka ponad ten limit podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Województwo upierało się przy swoim, ale w pierwszej instancji przegrało. Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gorzowie Wielkopolskim zgodził się z fiskusem, iż sporne stypendia podlegają częściowemu zwolnieniu z art. 21 ust. 1 pkt 40b, a nie pełnemu z art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT.

Sąd nie kwestionował, iż w świetle art. 96 ust. 1 i ust. 2 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, stypendium może być przyznane studentowi przez jednostkę samorządu terytorialnego. Niemniej w jego ocenie, choć sporne stypendia są wymienione w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, to są objęte art. 21 ust. 1 pkt 40b ustawy o PIT, bo są stypendiami dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Inaczej do problemu podszedł dopiero NSA. I uznał, iż jednak sporne stypendia są w całości wolne od PIT. Nie przekonała go koncepcja co do szczególnego charakteru normy, na którą powołały się fiskus i WSA. W ocenie NSA obie podstawy zwolnienia, wokół których koncentruje się spór, są równej rangi. Zwrócił uwagę na to, iż zostały wprowadzone w różnym czasie. I choćby jeżeli mają one charakter kolizyjny, to należałoby raczej w tym przypadku zastosować zasadę, iż norma późniejsza uchyla wcześniejszą.

Odwołując się do wykładni historycznej NSA doszedł do przekonania, iż od 1 stycznia 2018 r. nastąpiła radykalna zmiana modelu opodatkowania spornych świadczeń. Ustawodawca wówczas zdecydował, żeby zwolnienie przysługiwało w każdym przypadku, gdy stypendia są przyznawane na podstawie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zatem objęte są nim także stypendia z art. 96 tej ustawy przyznawane przez jednostki samorządu terytorialnego. Jak tłumaczył NSA, nie wprowadzono w tym zakresie żadnego ograniczenia, więc wolą ustawodawcy było to, żeby takie stypendia korzystały z pełnego zwolnienia także gdy są ustanawiane przez jednostki samorządu terytorialnego np. województwo. Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: II FSK 1378/22