Salmisaari zamknięta – węgiel niemal znika z miksu energetycznego Finlandii
1 kwietnia 2025 roku fiński koncern energetyczny Helen Ltd oficjalnie ogłosił zamknięcie elektrowni węglowej Salmisaari w Helsinkach. W efekcie, udział węgla w krajowym miksie energetycznym spadł poniżej 1%. To symboliczny krok kończący pewną epokę w fińskiej energetyce i otwierający drogę do gospodarki opartej na odnawialnych źródłach energii.
Źródło: Helen LtdProces ten nastąpił cztery lata przed wejściem w życie zakazu wykorzystywania węgla w energetyce, zaplanowanego na 2029 rok. Tym samym Finlandia zrealizowała ambitne założenia polityki klimatycznej znacznie przed czasem.
Węgiel zastąpiony wiatrem – transformacja przyspieszyła
Od 2003 roku udział węgla w fińskim miksie energetycznym uległ zmniejszeniu z 23% do obecnych poniżej 1%. Kluczową rolę w tej przemianie odegrała energetyka wiatrowa, której zainstalowana moc od 2020 roku więcej niż się podwoiła. Obecnie odpowiada ona za 25% krajowej produkcji energii elektrycznej.
Zastąpienie węgla energią z wiatru wpłynęło nie tylko na emisje i środowisko, ale również na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Finlandia była bowiem uzależniona od importowanego węgla, głównie z Rosji.
Kompleksowe działania rządu przyspieszyły odejście od węgla
Transformacja energetyczna Finlandii została zrealizowana dzięki spójnym działaniom politycznym i regulacyjnym. najważniejsze etapy obejmowały:
- zobowiązanie do wycofania węgla ogłoszone w 2016 roku,
- przystąpienie do sojuszu Powering Past Coal Alliance (PPCA) w 2017 roku,
- przyjęcie ustawy zakazującej wykorzystania węgla w energetyce od 2029 roku (uchwalona w 2019 roku),
- uruchomienie pakietu zachęt dla firm na rzecz odejścia od węgla do 2025 roku,
- przeznaczenie 22,8 mln euro w 2021 roku na wsparcie innowacyjnych technologii energetycznych i inwestycji.
To połączenie polityki publicznej i działań rynkowych sprawiło, iż firmy same zaczęły inwestować w odnawialne źródła energii.
Korzyści gospodarcze i niższe ceny dla odbiorców
Fińska transformacja energetyczna przynosi także wymierne korzyści ekonomiczne. Jak podkreślił Olli Sirkka, CEO Helen Ltd, firma zwiększyła konkurencyjność, inwestując w elastyczność systemu i produkcję opartą na czystych źródłach:
„Udało nam się poprawić naszą konkurencyjność, inwestując w elastyczność systemu energetycznego zgodnie z naszą strategią i przechodząc na czyste rozwiązania. Dzięki temu możemy działać bardziej rentownie przy niższych cenach dla klientów. Nasz sukces to doskonały przykład na to, iż transformacja energetyczna, efektywność kosztowa i bezpieczeństwo energetyczne Finlandii mogą iść w parze.”
Minister klimatu i środowiska Finlandii, Sari Multala, również wyraziła uznanie dla osiągnięć sektora:
„Chciałabym pogratulować firmie Helen Ltd. i wszystkim fińskim przedsiębiorstwom energetycznym determinacji w zakończeniu wykorzystania węgla w Finlandii. W 2019 roku parlament niemal jednogłośnie przyjął ustawę zakazującą użycia węgla w energetyce w ciągu 10 lat. Wówczas wydawało się to ambitnym celem, ale dziś, gdy został osiągnięty przed terminem, ustawa wydaje się bardzo dalekowzroczna. Importowana energia kopalna została zastąpiona czystszymi rozwiązaniami, które obniżają emisje i przynoszą korzyści konsumentom w postaci niższych cen energii.”
Finlandia wśród liderów transformacji energetycznej OECD
Zamknięcie Salmisaari wpisuje się w szerszy trend odchodzenia od węgla w krajach rozwiniętych. Po tym jak Wielka Brytania zakończyła produkcję energii z węgla w 2024 roku, Finlandia dołącza do grona 14 państw OECD, które już działają bez elektrowni węglowych. Kolejnych 13 państw planuje zakończenie produkcji z węgla do 2030 roku.
Rok 2025 będzie również najważniejszy z uwagi na aktualizację krajowych zobowiązań klimatycznych (NDC).
Źródła: The Powering Past Coal Alliance (PPCA), Helen Ltd (komunikat prasowy).
