Dolnośląskie Forum Turystyki Zrównoważonej po raz drugi

„Dziedzictwo, które inspiruje. Przyroda, która zobowiązuje” to hasło przewodnie 2 Dolnośląskiego Forum Turystyki Zrównoważonej zorganizowanego 15 grudnia br. przez Fundację Symbioza ze Świdnicy przy wsparciu finansowym województwa dolnośląskiego w Hotelu Krasicki Resort w Świeradowie Zdroju. Partnerem wydarzenia była Izerska Lokalna Organizacja Turystyczna.

W tym całodziennym wydarzeniu edukacyjno-networkingowym poświęconym przyszłości turystyki w regionie wzięło udział blisko 100 uczestników z Dolnego Śląska – przedstawicieli samorządów, organizacji pozarządowych, branży turystycznej, instytucji kultury, edukatorów, przewodników i praktyków działających w terenie.

– To był intensywny, ale bardzo potrzebny dzień. Po raz kolejny mieliśmy poczucie, iż to, co robimy tworząc wydarzenia dla branży turystycznej, ma sens – bo wszyscy uczestnicy zostali z nami do końca, mimo długiego programu – podkreśla Sylwia Osojca-Kozłowska, ekspertka turystyczna, prezeska Fundacji Symbioza, która w przeszłości stała za sukcesami takich wydarzeń jak Kongres Turystyki Polskiej odbywający się w Świdnicy czy Kongres Turystyki Społecznej, którego była inicjatorką. – Uczestnicy wyjeżdżali z Forum zadowoleni, uśmiechnięci, z poczuciem, iż byli w miejscu, w którym naprawdę można było porozmawiać o realnych problemach branży. To znak, że ludzie przyzwyczaili się już do tego, iż u nas zawsze jest merytoryka podawana w przyjaznej atmosferze, choćby gdy mówimy o sprawach bardzo trudnych, a o nich często rozmawiamy i tak też było tym razem – zaznacza.

Dziedzictwo i przyroda jako fundament, nie dodatek

Tegoroczna edycja Forum koncentrowała się na wyjątkowym, ale jednocześnie wrażliwym potencjale Dolnego Śląska – splocie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, a także na miejscach, które są pomijane w regionalnej promocji. Dolny Śląsk postrzegany jako jeden z najbardziej atrakcyjnych turystycznie w Polsce mierzy się dziś z problemami, o których mówi się od lat, ale które wciąż pozostają nierozwiązane. Do nich należy przez cały czas trwający spór o tożsamość, znikające na naszych oczach dziedzictwo kulturowe, a także regionalna promocja turystyczna, która koncentruje się przez cały czas głównie na samograjach, zapominając o tym, iż one, a szczególnie Wrocław powinny być także ośrodkami rozrządu ruchu turystycznego w regionie do miejsc wschodzących, którym również należy się odpowiednie wsparcie.

Dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska – nasze, choć nie zawsze oswojone

Jednym z najmocniejszych i najważniejszych tematów Dolnośląskiego Forum Turystyki Zrównoważonej była rozmowa o dziedzictwie kulturowym Dolnego Śląska – trudnym, zapominanym, zagrożonym, ale wciąż możliwym do odzyskania. Panel dyskusyjny pt. „Dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska: trudne, zapominane, zagrożone, odzyskiwane. Jak uwzględnić je w zrównoważonym rozwoju turystyki?” pokazał, jak wiele wciąż tracimy – często z braku odwagi, refleksji i dojrzałego podejścia do własnej tożsamości. Wzięli w nim udział dr. Akradiusz Muła dyrektor Centrum Witelona w Legnicy, Wiola Samborska dyrektorka powstającego Centrum Odkryć Medycznych, w przeszłości wiele lat odpowiadająca za sukces wrocławskiego Hydropolis, Katarzyna Szczerbińska Tercjak z Muzeym Kolei na Śląsku i Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, Rafał Wróblewski – prezes Lokalnej Izerskiej Organizacji Turystycznej, a także bardzo aktywna publiczność przysłuchująca się dyskusji ekspertów, którą prowadzący włączyli do debaty.

Dolny Śląsk jest regionem o jednej z najbardziej złożonych i wielowarstwowych historii w Polsce. To przestrzeń, w której przez stulecia przenikały się kultury, języki, religie i tradycje wielu narodów. Efektem tego dziedzictwa są także niestety zrujnowane, opuszczone i znikające pałace, cmentarze dawnych społeczności, kościoły poewangelickie, obiekty poprzemysłowe i mnóstwo innych elementów dziedzictwa materialnego i niematerialnego które znikają szybciej, niż powstają opowieści o tym, kim jesteśmy i skąd przyszliśmy.

– Wciąż mamy na Dolnym Śląsku problem z tożsamością. Zbyt często dzielimy dziedzictwo na „nasze” i „obce”, zapominając, iż po 1945 roku – wracając na te ziemie do Polski – staliśmy się jego depozytariuszami. To dziedzictwo jest już nasze i to na nas spoczywa odpowiedzialność za jego ochronę, pielęgnowanie i mądrą narrację – podkreśla Sylwia Osojca-Kozłowska i dodaje, iż temat ten często wraca podczas spotkań organizowanych przez fundację i ciągle wywołuje emocje.

Jak zaznaczano podczas panelu, dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska jest nie tylko piękne, ale też problematyczne, kruche i nieoczywiste. Brak ciągłości historycznej, powojenne zerwanie pamięci i wieloletnie zaniedbania sprawiły, iż wiele obiektów i miejsc funkcjonuje dziś poza społeczną świadomością – jako kłopotliwy balast, a nie potencjał.

Tymczasem to właśnie zrównoważona turystyka może stać się narzędziem ocalenia: poprzez edukację, odpowiedzialne opowiadanie historii, angażowanie mieszkańców i przywracanie znaczeń miejscom zapomnianym i niewygodnym. Warunkiem jest jednak odejście od uproszczeń, powierzchownej komercjalizacji i marketingu pozbawionego kontekstu.

– Dziedzictwo i przyroda nie są dodatkiem do promocji regionu. Są fundamentem. jeżeli je stracimy, stracimy coś znacznie więcej niż zabytki – stracimy sens opowieści o Dolnym Śląsku – podkreślano w trakcie dyskusji.

Tegoroczna edycja Forum wyraźnie pokazała, iż Dolny Śląsk potrzebuje dojrzałej rozmowy o swojej przeszłości – takiej, która nie unika wielokulturowości, nie wypiera trudnych wątków i nie próbuje budować tożsamości na uproszczonych hasłach. Turystyka może w tym procesie odegrać rolę narzędzia ocalenia – nie zniszczenia.

Marketing bez tożsamości – mocny głos w debacie

Istotnym i nawiązującym do tematyki dziedzictwa tematem forum była prelekcja Sylwii Osojcy – Kozłowskiej pt. „Marketing bez tożsamości i inne błędy w budowaniu marek turystycznych Dolnego Śląska”, która wprowadzała do panelu dyskusyjnego poświęconego widoczności mniejszych miejsc wobec dominacji „samograjów” turystycznych.

Prezeska Fundacji Symbioza zwróciła uwagę na zjawisko, które od lat obserwuje w pracy z samorządami i branżą – kopiowanie cudzych marek i narracji kosztem własnej tożsamości.

– Polskie Como, Wenecja Północy, Bieszczady Dolnego Śląska, mały Kraków… To może zdaniem niektórych brzmi efektownie, ale w dłuższej perspektywie działa na niekorzyść miejsc – mówiła. – Jeśli Świdnica jest „małym Krakowem”, to po co jechać do Świdnicy, skoro jest Kraków? – pytała retorycznie, odnosząc się również do swojego rodzinnego miasta. I dodawała: Silna marka miejsca nie polega na byciu „jak ktoś inny”. Silna marka mówi: jesteśmy sobą. I to wystarczy. Autentyczność jest dziś największą wartością – zaznaczyła.

– Promocja realizowana regionalnie wciąż koncentruje się na turystycznych samograjach, które świetnie sobie radzą. Tymczasem realnej pomocy potrzebują mniejsze podmioty, lokalne inicjatywy i organizacje, które dziś bez żadnego wsparcia instytucji regionalnych budują autentyczną ofertę regionu i walczą o turystę – mówili uczestnicy prowadząc ożywioną dyskusję na sali dotyczącą promocji turystycznej regionu.

Gala „Sojusznicy Jutra” i wyróżnienia dla najlepszych

Integralną częścią Forum była Gala Konkursu „Sojusznicy Jutra. Zrównoważona Turystyka Zmienia Region”, podczas której Fundacja Symbioza wręczyła certyfikaty dla podmiotów nominowanych w konkursie. Konkurs jest regionalnym wyróżnieniem przyznawanym miejscom i inicjatywom, które w wyjątkowy sposób budują turystykę odpowiedzialną, opartą na szacunku do dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Dolnego Śląska.

Lista podmiotów, które otrzymały certyfikaty w 2025 r.:

Obiekt noclegowy:

Pensjonat Dom Zegarmistrza (Bogatynia), Dom Cukiernika (Mojesz Dolny), Ekofarma Selwit (Sosnówka), Schronisko Andrzejówka (Rybnica Leśna)

Atrakcja turystyczna:

Geopark Kraina Wygasłych Wulkanów, Centrum Przyrodniczo-Edukacyjne KPN Pałac Sobieszów, Centrum Witelona w Legnicy, Twierdza Srebrna Góra, Muzeum Kargula i Pawlaka w Lubomierzu, Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim

Smaki regionu:

Sery Lutomierskie, Browar Miedzianka, Likier Karkonoski, Zielony Piec (Leśna)

Samorząd terytorialny:

Miasto Legnica, Gmina Stoszowice, Gmina Bardo, Gmina Jedlina-Zdrój, Gmina Miejska Złotoryja

Inicjatywa:
Dni Karpia w Dolinie Baryczy, Kaczawski Szlak Średniowiecznych Polichromii, Żywe Muzeum Ceramiki Bolesławiec, Świdnickie Spacery z Historią, Dolnośląski Szlak Kobiet

Dziedzictwo kulturowe:

Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, Kopalnia Szklary, Zamek Książęcy w Ząbkowicach Śląskich, Zamek Świny, Czarci Młyn w Świeradowie-Zdroju, Pałac w Roztoce

Dolnośląskie Forum Turystyki Zrównoważonej po raz kolejny potwierdziło, iż Dolny Śląsk potrzebuje dojrzałej, uczciwej rozmowy o turystyce – opartej na wartościach, odpowiedzialności i autentyczności. I iż takie rozmowy mają dziś swoje stałe miejsce na Dolnośląskim Forum Turystyki Zrównoważonej. Wydarzenie odbywało się przy wsparciu finansowym Województwa Dolnośląskiego.

/informacja i zdjęcia nadesłane/

1 z 9