Doliny wodorowe także w Polsce. Czy to paliwo uratuje świat?

1 miesiąc temu

Komisja Europejska przedstawiła niedawno nowy dokument roboczy, który nakreśla przyszłość dolin wodorowych w ramach regulacyjnej „mapy drogowej”. Najważniejsze zmiany koncentrują się na kwestiach finansowych, podczas gdy regulacje stanowią jedynie wątek poboczny. Dokument odzwierciedla strategię rozwoju gospodarki wodorowej, która w początkowej fazie przewiduje odstępstwa od standardowych reguł rynku energii elektrycznej i gazu. Przykładem są zwolnienia dla geograficznie ograniczonych sieci wodorowych, w tym dolin wodorowych, które otrzymały wyjątki w zakresie unbundlingu oraz procedury certyfikacji operatorów.

Dolinami wodorowymi nazywa się regiony geograficzne, które skoncentrowane są na produkcji, magazynowaniu oraz wykorzystaniu wodoru jako źródła energii. Koncepcja ta pojawiła się jako część globalnych wysiłków na rzecz dekarbonizacji i transformacji energetycznej, począwszy od początku XXI wieku, kiedy to rozwój technologii wodorowych zaczął nabierać znaczenia w kontekście zmniejszania emisji gazów cieplarnianych. Doliny wodorowe integrują różne aspekty łańcucha wartości wodoru, od jego produkcji przy użyciu odnawialnych źródeł energii, przez zaawansowane technologie magazynowania, aż po zastosowania przemysłowe, transportowe i energetyczne.

Ewolucja tej koncepcji odzwierciedla rosnące znaczenie zrównoważonych rozwiązań energetycznych oraz współpracę pomiędzy rządami, przemysłem i środowiskami akademickimi na całym świecie.

Czytaj także: Wodór uratuje świat. W tych przypadkach będzie konieczny

Zewnętrzne środki na rozwój dolin wodorowych

Komisja Europejska planuje rozszerzenie dostępnych programów finansowych, które mają wspierać rozwój dolin wodorowych. Wśród nich znajdują się Fundusz Inwestycyjny, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności. Ważnym elementem finansowania będzie także inicjatywa Clean Hydrogen Joint Undertaking, realizowana w ramach partnerstw publiczno-prywatnych z udziałem Horizon Europe. UE podkreśla znaczenie badań i rozwoju, zapowiadając wdrożenie programu pilotażowego dotyczącego zielonego wodoru w ramach Strategic Research and Innovation Agenda (SRIA).

Dużym wyzwaniem jest transportu wodoru na dłuższe dystanse, który w tej chwili jest nieopłacalny, co sprzyja rozwijaniu modeli biznesowych o ograniczonym obszarze geograficznym. Nowelizacja prawa energetycznego i innych ustaw w Polsce przewiduje, iż doliny wodorowe mogą uzyskać status klastra energii, co umożliwi im korzystanie z form wsparcia przewidzianych dla społeczności energetycznych.

– Doliny wodorowe (ang. hydrogen valleys) odgrywają kluczową rolę w przejściu na gospodarkę niskoemisyjną, integrując technologie wodorowe w różnych sektorach przemysłu, transportu i energetyki, tworząc lokalne ekosystemy wodorowe – stwierdza ekspertka Justyna Kanas, pytana przez redakcje SmogLab.

Jej zdaniem ich znaczenie polega na redukcji emisji CO2 przez zastępowanie paliw kopalnych w procesach przemysłowych i transporcie ciężkim, lepszym wykorzystaniu energii odnawialnej poprzez magazynowanie nadwyżek energii w postaci wodoru i zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego dzięki lokalnej produkcji wodoru. – To zmniejsza zależność od importu paliw kopalnych oraz stymuluje innowacje i gospodarkę poprzez inwestycje w technologie wodorowe, które tworzą nowe miejsca pracy i infrastrukturę. Doliny wodorowe mogą stać się modelami referencyjnymi dla innych regionów na całym świecie, przyciągając międzynarodowe inwestycje i służąc jako case study, przyczyniając się do globalnej transformacji energetycznej w kierunku zrównoważonej przyszłości – dodaje Justyna Kanas.

Doliny wodorowe także w Polsce?

W Polsce pojęcie doliny wodorowej nie ma jeszcze formalnej definicji prawnej. Jednak szacuje się, iż istnieje kilkanaście takich dolin, głównie w większych aglomeracjach miejskich. Chociaż doliny są w fazie początkowej rozwoju, ich rola będzie rosła dzięki nowemu ustawodawstwu oraz dostępnym środkom finansowym. Obecne regulacje unijne i krajowe koncentrują się na produkcji wodoru RFNBO (Renewable Fuels of Non-Biological Origin), a mechanizmy wsparcia są skierowane na jego wytwarzanie.

W ostatnich latach Polska intensywnie rozwija swoją strategię dotyczącą wodoru, dostrzegając w tej technologii duży potencjał dla transformacji energetycznej i realizacji ceny lów zrównoważonego rozwoju. Wodór zdobywa popularność na całym świecie, a Polska planuje wykorzystać swoje naturalne zasoby, innowacje technologiczne oraz potencjał badawczy, aby przyspieszyć ten proces.

W 2022 roku globalne zapotrzebowanie na wodór wyniosło 95 milionów ton, z czego nieco ponad milion ton stanowił niskowęglowy wodór. Prognozy wskazują, iż do 2050 roku zapotrzebowanie na niskoemisyjny wodór ma wzrosnąć do 400 milionów ton. W 2022 roku Unia Europejska wyprodukowała 7,5 miliona ton wodoru, a Polska, produkując około 1,3 miliona ton rocznie, jest jednym z liderów w UE. To stanowi ponad 13 procent produkcji w Unii, co plasuje Polskę zaraz za Niemcami i Holandią.

Polska Strategia Wodorowa

Przyjęta w 2021 roku Polska Strategia Wodorowa jest zgodna z dokumentami strategicznymi zarówno na szczeblu międzynarodowym, jak i krajowym. Przede wszystkim strategia jest zgodna z inicjatywami Unii Europejskiej (mówimy tutaj o strategii wodorowej UE oraz Europejskim Zielonym Ładzie). Odnosi się również do międzynarodowych porozumień klimatycznych, które obligują Polskę do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Polska Strategia Wodorowa wspiera cele zrównoważonego rozwoju gospodarczego opartego na innowacjach, wiedzy i doskonałości organizacyjnej. W kontekście globalnym szczególny nacisk kładzie się na dekarbonizację gospodarki oraz wykorzystanie niskoemisyjnego, zwłaszcza odnawialnego wodoru.

Strategia obejmuje sześć głównych celów, które koncentrują się na trzech kluczowych obszarach zastosowania końcowego: energii, przemyśle i transporcie. Są to kolejno: