Trudeau na wiecu kandydata w wyborach uzupełniających Iana MacIntyre’a w Winnipeg, 28 sierpnia 2024 roku.
Czołowi działacze partii liberalnej mają spotkać się na odosobnieniu w Nanaimo, w Kolumbii Brytyjskiej w przyszłym tygodniu przed jesiennym posiedzeniem parlamentu. Premier Justin Trudeau twierdzi, iż poprowadzi swoją partię do następnych wyborów, mimo iż sondaże wskazują na jego skrajną niepopularność wśród Kanadyjczyków. Nie wiadomo jednak, czy tracący poparcie Liberałowie, aby odświeżyć wizerunek nie będą chcieli się go pozbyć.
Czy premier Trudeau może ustąpić?
Zdecydowanie. Ale decyzja o ustąpieniu staje się o wiele trudniejsza teraz, gdy Nowi Demokraci wycofali się z umowy „o poparciu i powiernictwie” z Liberałami, co pomogło utrzymać rząd mniejszościowy u władzy.
Gdyby Trudeau zrezygnował, Nowi Demokraci mogliby zagłosować z Konserwatystami nad wnioskiem o wotum zaufania i wywołać przedterminowe wybory. To mogłoby pozostawić Partię Liberalną bez lidera.
Co by się stało gdyby sam zrezygnował?
Wyznaczono by tymczasowego lidera i rozpoczęto by wyścig o przywództwo. Ten miałby 27 dni na zwołanie spotkania z zarządem partii. Utworzono by również komitet wyborczy, który miałby planować, organizować i przeprowadzać głosowanie na lidera partii.
Jak gwałtownie można wyznaczyć nowego lidera?
To nie jest zwykle szybki proces. Trudeau wygrał po pięciomiesięcznym wyścigu, ale planowanie trwało latami.
Dla porównania, po rezygnacji Stephena Harpera po wyborach w 2015 roku, Konserwatyści potrzebowali dwóch lat, aby wybrać nowego przywódcę.
Kampania, która doprowadziła Pierre’a Poilievre’a do objęcia przywództwa w Partii Konserwatywnej w 2022 roku trwała osiem miesięcy.
Konstytucja partii liberalnej określa proces dla wszystkich potencjalnego kandydata. Mają oni co najmniej 90 dni przed głosowaniem na lidera, aby ogłosić swój zamiar kandydowania. Potrzebują co najmniej 300 podpisów od zarejestrowanych członków partii, z czego 100 musi pochodzić z trzech różnych prowincji.
Czy Trudeau mógłby zrezygnować, ale dokończyć swoją kadencję?
Tak. Ale znowu, byłoby to skomplikowane biorąc pod uwagę liberalny rząd mniejszościowy i groźbę przedterminowych wyborów. Lider NDP Jagmeet Singh przyznał w tym tygodniu, iż wybory mogą się odbyć wcześniej niż początkowo oczekiwano, co w tej chwili jest zaplanowane na październik 2025 r.
Czy premier kiedykolwiek zrezygnował ze stanowiska?
Tak. W 2002 roku premier Jean Chrétien, stając w obliczu wyzwania ze strony byłego ministra finansów i wieloletniego rywala Paula Martina, ogłosił, iż nie poprowadzi Liberałów do następnych wyborów.
W 1993 roku premier Brian Mulroney zrezygnował ze stanowiska lidera Progressive Conservative. Kim Campbell, minister obrony w gabinecie Mulroneya, wygrała konkurs na jego następcę.
Popularność Trudeau również zmalała, więc dlaczego tym razem jest inaczej?
Chrétien i Mulroney mieli większość w rządzie, co pozwoliło na to, aby wybory na partyjnego przywódcę toczyły się bez groźby upadku ich administracji.
Choć w partii pojawiły się pogłoski o niezadowoleniu z Trudeau, przez cały czas cieszy się on poparciem członków gabinetu i posłów. Wyjątkiem jest liberalny poseł Wayne Long, który wezwał do jego rezygnacji.
Ponadto nie ma oczywistego następcy Trudeau. Z plotek wynika, iż ewentualnymi kandydatami na jego stanowisko są wicepremier Chrystia Freeland, minister przemysłu François-Philippe Champagne i były gubernator Bank of Canada Mark Carney.
Dlaczego Demokraci w USA zdołali zastąpić swojego kandydata na prezydenta?
Kanada i USA mają różne systemy polityczne. Demokraci i Republikanie mają własne zestawy zasad partyjnych.
Chociaż prezydent USA Joe Biden był domniemanym kandydatem Demokratów na prezydenta, nie był jeszcze ich oficjalnym kandydatem. Pozwoliło to Demokratom zmienić kandydata przed ich konwencją w Chicago w zeszłym miesiącu.
Delegaci Demokratów na swoich konwencjach zawsze decydują o formalnym głosowaniu na oficjalnego kandydata na prezydenta.
A ponieważ nie było żadnego poważnego sprzeciwu ze strony partii, pozwoliło to na sprawne zastąpienie nazwiska Bidena na liście kandydatów nazwiskiem wiceprezydent Kamali Harris.
Czy Liberałowie są w stanie obalić Trudeau?
Mało prawdopodobne. Konstytucja partii liberalnej stanowi, iż lider może zostać usunięty tylko z powodu zdarzenia wyzwalającego, takiego jak przegrana wyborcza, niezdolność do pracy lub śmierć.
Na podst. Canadian Press
