Czy Polska może uniezależnić się od Chin w zakresie procesorów i kart graficznych?

Rozpoczęcie produkcji procesorów i kart graficznych (czyli układów scalonych najwyższej klasy) w Polsce wymagałoby stworzenia od podstaw zaawansowanego ekosystemu przemysłu półprzewodnikowego, co jest ekstremalnie kosztowne, długoterminowe ale i strategiczne.

Etapy produkcji procesorów/GPU

Produkcja układów scalonych dzieli się na 3 główne fazy:

1. Fabrykacja wafli (wafer fabrication) - Krzemowe układy są wytrawiane, domieszkowane i litografowane na poziomie nanometrów.

2. Packaging (montaż i testy) - Gotowe wafle są cięte, testowane, łączone z podłożami i kapsułkowane.

3. Integracja i dystrybucja - Układy są montowane w płytach PCB, gotowe do użycia w kartach i komputerach.

Obecnie w Polsce (Intel/Wrocław) planuje się tylko etap 2.

Co musiałaby zrobić Polska, by produkować procesory/GPU od zera?

A. Infrastruktura przemysłowa i środowiskowa

• Budowa fabryk klasy clean room 1–10, o skali jak TSMC, Intel czy Samsung.
• Dostęp do czystej wody (300–500 tys. mł dziennie!), stabilnej energii elektrycznej i chłodzenia.
• Lokalizacja w pobliżu źródeł energii niskoemisyjnej (np. atom/wiatr + elektrownie gazowe).

B. Zasoby ludzkie i badawcze

• Wyszkolenie kadr inżynierskich w obszarach:
  • fizyki ciała stałego, mikroelektroniki, optyki precyzyjnej, nanotechnologii.
  • Stworzenie silnych centrów R&D (np. jak IMEC w Belgii).
  • Współpraca z politechnikami (Warszawska, Wrocławska, AGH) i wsparcie państwowe.

C. Finansowanie i technologia

• Koszt postawienia nowoczesnej fabryki półprzewodników: 15–25 miliardów USD (połowa rocznego budżetu armii).
• Konieczna kooperacja z firmą z know-how (np. Intel, AMD, TSMC, Samsung).
• Polska nie ma w tej chwili własnej technologii litograficznej – potrzebne są maszyny ASML (np. EUV), a do ich zdobycia potrzeba dostępu do sojuszy technologicznych i bezpieczeństwa.

Gdzie w Polsce zlokalizować taką produkcję?

Najlepsze kandydatury:

• Dolny Śląsk (Wrocław) - Już istniejąca inwestycja Intela, silne politechniki, dobry dostęp do szlaków dostaw z/do Niemiec
• Górny Śląsk - Dostępność energii, siła robocza, infrastruktura.
• Mazowieckie (Płock, Ostrołęka) - Dostęp do wody, energii, rozwijający się przemysł technologiczny.
• Pomorskie (Gdańsk-Gdynia) - Porty, infrastruktura eksportowa, centra R&D (np. Intel Gdańsk).

Etapy rozwoju (realistyczny scenariusz 15–20 lat)

• Etap 1 (do 2027): Montaż i testy (Intel – Wrocław), rozwój usług AI.
• Etap 2 (do 2032): Budowa małego „pilotowego” fabu do litografii 90–130 nm (np. jak Tower Semiconductor).
• Etap 3 (do 2040): Rozwój do 28–14 nm – realna produkcja klasy przemysłowej dla sprzętu embedded.
• Etap 4 (po 2040): jeżeli powstanie sojusz z firmą jak TSMC, możliwe technologie 7 nm i niżej.

Podsumowanie

Aby Polska rozpoczęła produkcję procesorów i GPU, musiałaby:

• Zainwestować miliardy dolarów (15–25 mld USD).
• Rozwijać kadrę inżynierską i współpracę międzynarodową.
• Zlokalizować inwestycję w Dolnym Śląsku, Śląsku, Mazowszu lub Pomorzu.
• Uzyskać dostęp do globalnego łańcucha dostaw i maszyn litograficznych.