Coraz częstsze cyberzagrożenia dla wodociągów w Polsce

Problemy, z którymi boryka się polska infrastruktura wodna, nie ograniczają się już tylko do wieku rur czy zardzewiałych zaworów. Straty w systemach wodociągów sięgają choćby 30%, co oznacza, iż niemal jedna trzecia wody „znika” zanim dotrze do odbiorców. Dla porównania – w najlepiej zarządzanych miastach Europy ten wskaźnik wynosi średnio ok. 10%. Niestety, do tych trudności dochodzi coraz bardziej widoczne zagrożenie ze strony hakerów.

Ataki z sieci nową formą szantażu

W ostatnim czasie w Polsce odnotowano kilka głośnych cyberataków na lokalne sieci wodociągowe. Jak informuje pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa, Krzysztof Gawkowski, wiele z tych działań może mieć związek z grupami przestępczymi powiązanymi z Rosją i Białorusią. Przykłady takich incydentów miały miejsce chociażby w Kuźnicy czy Wydminach.

Cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują luki w zabezpieczeniach, aby przejąć zdalną kontrolę nad kluczowymi elementami systemów – zaworami, pompami czy sterownikami. W skrajnych przypadkach może to prowadzić nie tylko do przerw w dostawie wody, ale także do skażenia źródeł lub awarii oczyszczalni. Co gorsza, hakerzy mogą używać tej przewagi jako narzędzia szantażu – żądając okupu za przywrócenie normalnego działania instalacji.

Rosnące koszty i zagrożenia

Przerwy w dostawie wody to nie tylko niedogodność – to także realne straty finansowe, które ostatecznie mogą zostać przerzucone na odbiorców końcowych. Koszty awarii, napraw, ale też modernizacji infrastruktury oraz zabezpieczeń mogą być ogromne. Dlatego zwiększanie odporności systemów na cyberataki staje się jednym z priorytetów samorządów oraz operatorów sieci.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, średnie zagęszczenie sieci wodociągowej w Polsce wynosi 108,7 km na 100 km². Jednak w zależności od regionu różnice są ogromne. Najlepiej sytuacja wygląda w województwach małopolskim i śląskim, a najgorzej – w lubuskim i zachodniopomorskim. Nierówności te mają bezpośredni wpływ na efektywność i podatność systemów na ataki czy awarie.

Nowoczesne technologie w służbie bezpieczeństwa

W odpowiedzi na rosnące zagrożenia coraz częściej mówi się o wykorzystaniu sztucznej inteligencji w zarządzaniu sieciami wodociągowymi. AI potrafi analizować ogromne ilości danych w czasie rzeczywistym, co pozwala na szybsze wykrywanie nieszczelności, awarii czy choćby podejrzanej aktywności w systemie.

Nowoczesne rozwiązania oparte na czujnikach i sieciach neuronowych pozwalają identyfikować zagrożenia zanim dojdzie do większych szkód. Systemy analizujące wilgotność gleby, ciśnienie w rurach i inne parametry mogą nie tylko ostrzegać operatorów, ale też samodzielnie wskazywać miejsce potencjalnej awarii oraz potrzebę serwisowania konkretnych elementów infrastruktury.

Aby uniknąć poważniejszych problemów w przyszłości, niezbędne jest połączenie inwestycji w modernizację fizycznej infrastruktury z rozwojem cyfrowych systemów zarządzania i ochrony. Polska musi przyspieszyć w kwestii cyberodporności sieci wodociągowych – inaczej nie tylko straty wody, ale i ryzyko paraliżu całych miast może się stać codziennością.