12 godzin temu
Polska, dzięki swojemu strategicznemu położeniu i znacznemu potencjałowi magazynowania dwutlenku węgla, może stać się liderem w rozwoju technologii CCUS. Nadszedł jednak czas, aby przyspieszyć działania w tym zakresie.
Z informacji zebranych przez organizację CATF, w Stanach Zjednoczonych, Europie i Afryce oraz krajach Bliskiego Wschodu funkcjonuje 41 komercyjnych projektów wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. Niemal 400 kolejnych jest w fazie rozwoju. Przytoczone powyżej liczby wbrew pozorom nie są jednak imponujące. A tempo wdrażania technologii CCUS jest alarmująco niskie. Biorąc pod uwagę wyznaczony cel ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 lub 2 st. C. jeżeli świat ma osiągnąć swoje cele klimatyczne, projektów wychwytywania i składowania dwutlenku węgla potrzeba będzie znacznie więcej.
CCUS w Europie i Polsce
CCUS, to zbiór technologii mających na celu łagodzenie zmian klimatu. Technologie te polegają na „wychwytywaniu” dwutlenku węgla poprzez oddzielanie go z emisji bogatych w CO2, które są wytwarzane przez zakłady przemysłowe. Dwutlenek węgla może być trwale przechowywany, aby nie przedostawał się do atmosfery i nie przyczyniał się do zmian klimatycznych, poprzez zatłaczanie go w głębokie formacje skalne. Wychwycony dwutlenek węgla może być również wykorzystywany do zastąpienia CO2 pochodzącego z paliw kopalnych, czy to w produkcji towarów, czy też w procesach przemysłowych.
Tempo wdrażania technologii CCUS jest alarmująco niskie, biorąc pod uwagę wyznaczony cel ograniczenia globalnego ocieplenia
W Europie projekty CCUS posuwają się naprzód, a dynamika zdecydowanie rośnie. Zakończono już budowę projektu Northern Lights w Norwegii, który jest gotowy do przyjmowania wychwyconego CO2 z całej Europy. Będzie to pierwszy na świecie transgraniczny projekt transportu i składowania dwutlenku węgla. Zakłada on, iż emitenci w Europie będą wychwytywać CO2, transportować go do Øygarden, a następnie bezpiecznie składować na Morzu Północnym pod dnem morskim.
W Holandii z kolei w fazie budowy znajduje się projekt Porthos, który będzie polegał na transporcie wychwyconego CO2 od emitentów z okolic Rotterdamu do magazynów na morzu. A w Wielkiej Brytanii rząd właśnie odblokował 21,7 mld GBP na finansowanie dwóch klastrów CCS.
Polska, jako kraj o jednym z największych potencjałów do składowania CO2 w Europie, jest dzisiaj również jednym z głównych kandydatów do wdrażania CCUS. I to nie tylko ze względu na swój potencjał magazynowania, ale także dlatego, iż istnieje wiele gałęzi przemysłu ciężkiego, które będą potrzebować CCUS, aby zdekarbonizować swoje działania i uniknąć w przyszłości płacenia wyższych cen za emisję dwutlenku węgla. Dzięki wykorzystaniu swoich zasobów magazynowych, Polska może zapewnić sobie większą konkurencyjność gospodarczą, bezpieczeństwo energetyczne i znaczne redukcje emisji dwutlenku węgla. Jasne jest, iż aby polski przemysł pozostał konkurencyjny, a gospodarka mogła stać się netto zeroemisyjna, CCUS musi zostać wdrożony na szeroką skalę.
Kluczowe przedsięwzięcie w Polsce
Polska zaczyna rozwijać swoją infrastrukturę dedykowaną wychwytywaniu CO2. Jednym z kluczowych przedsięwzięć jest projekt GO4ECOPLANET, wspierany przez Fundusz Innowacyjny UE, który ma na celu całkowitą dekarbonizację produkcji cementu w zakładzie cementowym Holcim Lafarge w Kujawach. Z wykorzystaniem kriogenicznej technologii wychwytywania dwutlenku węgla firmy Air Liquide, projekt ma na celu wychwycenie i skroplenie około 1 mln t CO2 rocznie, który następnie zostanie przetransportowany do magazynów na Morzu Północnym.
Do 2027 r. projekt GO4ECOPLANET ma wychwytywać 10% emisji sektora cementowego w Polsce i stworzyć około 250 miejsc pracy w całym łańcuchu wartości, eliminując 10,2 mln t CO2 w ciągu pierwszej dekady działania. Będzie to możliwe dzięki współpracy z Air Liquide, PKN Orlen, Lafarge oraz Portem Gdańskim.
Eksport CO2 będzie z kolei obsługiwany w ramach projektu ECO2CEE, uznanego za unijny Projekt Wspólnego Zainteresowania. W pierwszej fazie do 2030 r., celem będzie transport drogą kolejową 3 mln t CO2 rocznie do terminalu eksportowego – po 1 mln t z zakładu Lafarge, rafinerii Orlen w Płocku, oraz od innych lokalnych emitentów. Faza druga, po 2030 r., zakłada osiągnięcie umiejętności transportowania 9 mln t CO2 dzięki rurociągów.
Są pieniądze na wsparcie
Obecnie flagową inicjatywą napędzającą nowoczesne technologie niskoemisyjne w Europie jest Fundusz Innowacyjny. Z budżetem wynoszącym około 40 mld EUR na lata 2020-2030, finansowanym z aukcji uprawnień do emisji w ramach systemu EU ETS, program wspiera rozwiązania takie jak CCUS, produkcję nisko– i zeroemisyjnych produktów, innowacyjną energię odnawialną oraz magazynowanie energii. Celem Funduszu jest pozycjonowanie Europy jako lidera w dziedzinie czystych technologii, poprzez wspieranie innowacyjnych projektów i finansowanie do 60% ich całkowitych kosztów inwestycyjnych i operacyjnych.
Projekty są wybierane na podstawie kryteriów takich jak innowacyjność oraz stopień przygotowania pod względem technologicznym i finansowym. Dotacje są elastycznie wypłacane zgodnie z potrzebami finansowymi projektu, a środki są uwalniane na podstawie kluczowych kamieni milowych osiągniętych w cyklu życia projektu. Fundusz Innowacji wspiera kilkanaście projektów CCUS w całej UE, które łącznie pozwolą wychwycić prawie 19 mln t CO2 rocznie.
Jednym z wyróżniających się projektów wspieranych przez Fundusz Innowacyjny jest ANRAV w Bułgarii, który ma być pierwszym pełnowartościowym projektem CCS w Europie Wschodniej. Inicjatywa, która ma wystartować w 2028 r. ma na celu wychwytywanie emisji CO2 z zakładu cementowego Devnya i transportowanie ich rurociągiem do miejsca magazynowania w wyczerpanym złożu gazu Galata na Morzu Czarnym. W ciągu pierwszej dekady działania projekt ANRAV ma zapobiec przedostaniu się do atmosfery 95% emisji zakładu, co da łączną redukcję o 7,8 mln t CO2 – około 0,8 mln t rocznie. Odpowiada to prawie połowie emisji sektora cementowego w Bułgarii.
Wnioski dla Polski
ANRAV otrzymał z Funduszu Innowacyjnego 190 mln EUR. Z przykładu Bułgarii jako kraju posiadającego możliwości magazynowe i planującego je wykorzystać w dekarbonizacji wnioski powinna wyciągnąć także Polska.
Zainteresowanie jakie wzbudza CCUS pokazuje, iż potencjał tych technologii w transformacji przemysłu i realizacji celów klimatycznych jest ogromny. Dzięki wsparciu programów takich jak Fundusz Innowacyjny, Europa podejmuje śmiałe kroki w kierunku dekarbonizacji najtrudniejszych do zneutralizowania sektorów. Tempo rozwoju musi być jednak większe, jeżeli chcemy osiągnąć ambitne cele zawarte w globalnych porozumieniach klimatycznych.
Nadszedł czas działania na wielką skalę, a Polska z jej potencjałem i proponowanymi projektami, ma szansę odegrać w tym procesie wiodącą rolę. Dzięki swojemu strategicznemu położeniu i znacznemu potencjałowi magazynowania dwutlenku węgla, może stać się liderem w rozwoju technologii CCUS. Projekty takie jak GO4ECOPLANET i ECO2CEE wyznaczają drogę ku przyszłości o zerowej emisji netto, a Fundusz Innowacyjny dostarcza niezbędnych środków, aby przyspieszyć wdrażanie tych rozwiązań. Przyszłość polskiego przemysłu i jego zdolność do konkurowania na globalnych rynkach zależy zatem od szybkiego rozwoju technologii CCUS.
Tekst: Codie Rossi, Clean Air Task Force (CATF), Europe Policy Manager
Zdjęcie: Shutterstock
Czytaj Raport Carbon Capture w Polsce:
Raport Carbon Capture w Polsce 2024
Wyślij link na adres email:
Zaznaczenie pola oznacza wyrażenie zgody na otrzymywanie od Biomass Media Group Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu drogą e-mailową newslettera oraz innych informacji handlowych w celu marketingu bezpośredniego, która jest świadczeniem wzajemnym w zamian za otrzymanie możliwości pobrania określonych treści. Zgoda ta może zostać wycofana w dowolnym momencie poprzez wykorzystanie linku dezaktywacyjnego dostępnego w każdej wiadomości. Więcej informacji na temat przetwarzania Twoich danych znajdziesz w Polityce prywatności [https://magazynbiomasa.pl/polityka-prywatnosci/].
