Co dalej z 800 plus? Jest jasna deklaracja ministerstwa

Program 800 plus, będący jednym z filarów polskiej polityki społecznej, stał się ostatnio przedmiotem intensywnej debaty publicznej. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, zdecydowanie odrzuca możliwość wprowadzenia jakichkolwiek zmian w tym świadczeniu, mimo krytyki ze strony niektórych ekspertów oraz trudnej sytuacji budżetowej państwa. „Polskie rodziny zasługują na wsparcie” – podkreśla minister w rozmowie z Super Expressem.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Niedawno opublikowany raport Rady Ministrów, podsumowujący siedem lat funkcjonowania programu 800 plus w latach 2016-2023, dostarcza mieszanych wniosków. Z jednej strony, dokument potwierdza znaczący wpływ świadczenia na redukcję ubóstwa wśród dzieci, co jest niewątpliwym sukcesem. Z drugiej jednak strony, raport wskazuje na znikomy wpływ programu na wzrost dzietności w Polsce, która była jednym z głównych celów jego wprowadzenia.

Eksperci: program wymaga modyfikacji

Dominik Owczarek z Instytutu Spraw Publicznych zwraca uwagę na konieczność gruntownej przebudowy systemu wsparcia rodzin. Jego zdaniem, obecna forma programu nie jest optymalna i wymaga modyfikacji, aby skuteczniej odpowiadać na realne potrzeby społeczeństwa. Ekspert proponuje między innymi wprowadzenie progów dochodowych, które pozwoliłyby skierować pomoc do najbardziej potrzebujących rodzin. Sugeruje również ograniczenie świadczenia do drugiego i kolejnych dzieci oraz powiązanie wypłat z aktywnością zawodową rodziców, co mogłoby zachęcić do podejmowania pracy i zwiększyć efektywność programu.

Owczarek podkreśla także znaczenie inwestycji w infrastrukturę opiekuńczą. Zwiększenie dostępności żłobków i przedszkoli oraz podnoszenie standardów usług opiekuńczych mogłoby przynieść długofalowe korzyści dla polskich rodzin. Tego typu działania wspierałyby nie tylko rodziców w łączeniu pracy zawodowej z opieką nad dziećmi, ale również mogłyby pozytywnie wpłynąć na decyzje o powiększaniu rodziny.

Minister Dziemianowicz-Bąk pozostaje jednak nieugięta w swoim stanowisku. Podkreśla, iż program 800 plus realnie pomaga polskim rodzinom pod względem finansowym i przyczynia się do walki z ubóstwem. Przyznaje co prawda, iż świadczenie nie spełniło pokładanych w nim nadziei demograficznych, ale zaznacza, iż jego główną funkcją jest wsparcie materialne rodzin, a nie bezpośrednie wpływanie na wskaźniki dzietności. Minister apeluje także do koalicjantów o niewyszukiwanie oszczędności w programach socjalnych, argumentując, iż są one najważniejsze dla poprawy jakości życia obywateli.

Programu nikt nie zabierze, ale też nie będzie rozwijał

Eksperci mówią, iż wartość 800 złotych będzie systematycznie spadać, co może prowadzić do ponownego wzrostu ubóstwa wśród dzieci. Efektywność programu w walce z wykluczeniem społecznym może się zatem zmniejszać, bo jednocześnie rząd nie zachęca rodziców w żaden sposób do podjęcia pracy.

Eksperci zwracają również uwagę na szerszy kontekst polityki społecznej w Polsce. Sama pomoc finansowa, choć istotna, nie wystarczy do rozwiązania problemów demograficznych i społecznych kraju. Potrzebne jest kompleksowe podejście, obejmujące rozwój infrastruktury społecznej, zwiększenie dostępności usług opiekuńczych oraz wsparcie dla rodziców w godzeniu obowiązków zawodowych z opieką nad dziećmi. Poprawa jakości usług publicznych, takich jak edukacja i opieka zdrowotna, może mieć najważniejsze znaczenie dla decyzji rodzin o posiadaniu większej liczby dzieci.

Przyszłość programu 800 plus pozostaje więc pod znakiem zapytania. Choć ministerstwo zapewnia o jego stabilności i niezmienności, narastająca presja ekonomiczna oraz potrzeby w innych sektorach publicznych mogą w przyszłości wymusić jego modyfikację. najważniejsze pytania dotyczą tego, jak długo świadczenie będzie skuteczne bez waloryzacji oraz czy obecna forma programu jest optymalna z punktu widzenia polityki społecznej. Pojawiają się również wątpliwości, jak pogodzić rosnące potrzeby rodzin z ograniczonymi możliwościami budżetu państwa oraz czy nie należałoby rozważyć bardziej zróżnicowanych form wsparcia.

Warto zauważyć, iż inne kraje, które borykają się z podobnymi problemami demograficznymi, często stawiają na rozwój usług publicznych i infrastruktury opiekuńczej, zamiast na bezpośrednie transfery pieniężne. Takie podejście może przynieść bardziej trwałe efekty, wpływając pozytywnie na decyzje o posiadaniu dzieci oraz umożliwiając rodzicom łączenie pracy z opieką nad rodziną.

Przyszłość programu 800 plus pozostaje otwarta. Ministerstwo na razie nie planuje wprowadzania zmian, ale rosnąca presja ze strony ekspertów i zmieniające się warunki ekonomiczne mogą w przyszłości wymusić modyfikację programu. najważniejsze będzie znalezienie takiego rozwiązania, które z jednej strony zapewni skuteczne wsparcie dla rodzin, a z drugiej strony będzie zgodne z realiami budżetowymi państwa. Niezależnie od ostatecznych decyzji, ważne jest, aby polityka rodzinna była prowadzona w sposób przemyślany i długofalowy, z korzyścią dla wszystkich obywateli.