11 godzin temu
Nowelizacja unijnej dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Urban Waste Water Treatment Directive dalej: UWWTD) oraz dyrektywy RED III przyniesie najważniejsze zmiany w sektorze biogazowym oraz w funkcjonowaniu oczyszczalni ścieków w Europie. Nowe przepisy wpisujące się w ambitne cele klimatyczne Unii Europejskiej powinny doprowadzić do ścisłej współpracy między branżą biogazową a oczyszczalniami ścieków komunalnych.
Oczyszczalnie często są największym indywidualnym odbiorcą energii elektrycznej w gminach miejskich. Wynika to z wysokiej energochłonności procesów technologicznych, które wymagają nieprzerwanej pracy w systemie całodobowym przez cały rok. Dekarbonizacja energii zużywanej przez oczyszczalnie ścieków jest priorytetowym wyzwaniem, szczególnie w kontekście realizacji celów zrównoważonego rozwoju oraz transformacji energetycznej miast.
Należy zaznaczyć, iż głównym czynnikiem decydującym o możliwości oraz sposobie wykorzystania biogazu w oczyszczalniach ścieków jest liczba mieszkańców jaką obsługuje oczyszczalnia, co bezpośrednio przekłada się na ilość powstającego biogazu oraz na zapotrzebowanie na energię cieplną i elektryczną.
Biogazownia przy oczyszczalni
Biogazownie wykorzystywane przez oczyszczalnie ścieków mają co najmniej dwie szczególne zalety. Po pierwsze, nie będą powodować protestów społecznych, ponieważ znajdują się na wydzielonym terenie przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego, więc nie potęgują tzw. zjawiska Not in My Backyard. Po drugie, taka biogazownia ma zagwarantowany stały dopływ relatywnie niskokosztowego substratu – osadów ściekowych.
Cel neutralności energetycznej zakłada coroczny wzrost udziału energii z OZE: do 20% w 2030 r., 40% w 2035 r., 70% w 2040 r. i pełną neutralność energetyczną do 2045 r.
Jak podaje Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego (UPEBBI), z 1 t mokrych osadów ściekowych o odpowiednim składzie, można uzyskać choćby 280 mł biogazu. Nowelizacja unijnych dyrektyw – nowe cele i możliwości Nowelizacja UWWTD, przyjęta przez Radę Unii Europejskiej w listopadzie 2024 r., wprowadza szereg istotnych zmian, które mają szerokie konsekwencje dla branży oczyszczania ścieków.
Artykuł 1 nowelizacji UWWTD znacząco rozszerza cel regulacji, obejmując ochronę środowiska i zdrowia ludzkiego, ale także redukcję emisji gazów cieplarnianych czy poprawę bilansu energetycznego. Ponadto zasada „zanieczyszczający płaci” w sektorze ściekowym ma zostać jeszcze bardziej zaostrzona co oznacza, iż firmy odpowiedzialne za zanieczyszczenia będą musiały pokrywać koszty ich usunięcia. Nowelizacja UWWTD wprowadza także obowiązki dla oczyszczalni ścieków w zakresie przechodzenia na OZE.
Wzrost udziału OZE
Cel neutralności energetycznej zakłada coroczny wzrost udziału energii z OZE: do 20% w 2030 r., 40% w 2035 r., 70% w 2040 r. i pełną neutralność energetyczną do 2045 r. Oznacza to, iż komunalne oczyszczalnie będą musiały inwestować w technologie, które umożliwią produkcję biogazu z osadów ściekowych oraz efektywne wykorzystywanie ciepła odpadowego. Innymi słowy do 2045 r. oczyszczalnie ścieków komunalnych będą musiały produkować energię na swoje potrzeby.
Energia ta może być produkowana na terenie oczyszczalni lub poza nią, jednakże energia ze źródeł zewnętrznych będzie mogła maksymalnie zaspokajać do 35% zapotrzebowania na energię elektryczną. Jednym z kluczowych, nowych obowiązków wynikających z nowelizacji dyrektywy UWWTD jest wprowadzenie regularnych audytów energetycznych, które muszą być przeprowadzane co cztery lata.
Zgodnie z artykułem 11 nowej dyrektywy UWWTD, państwa członkowskie są zobowiązane wdrożyć przepisy określające sposób przeprowadzania audytów energetycznych dla wszystkich funkcjonujących oczyszczalni ścieków komunalnych. Powinny one obejmować identyfikację potencjału w zakresie opłacalnych kosztowo działań zmierzających do zmniejszenia zużycia energii oraz zwiększenia wykorzystania i produkcji energii odnawialnej, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości produkcji biogazu lub odzysku i wykorzystania ciepła odpadowego na miejscu lub za pośrednictwem systemu ciepłowniczego, przy jednoczesnym ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych.
Rygorystyczne wymogi
Pierwsze audyty energetyczne powinny zostać przeprowadzone: do 31 grudnia 2028 r. lub do 31 grudnia 2032 r. w miejskich oczyszczalniach ścieków zależnie od ich charakterystyki. Bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące zagospodarowania przetworzonego osadu ściekowego zwiększą zapotrzebowanie oczyszczalni na dodatkowe źródła energii (cieplnej i elektrycznej), co dodatkowo wskazuje na możliwość wykorzystania biogazu. Inwestycja w biogazownie w istotny sposób poprawią efektywność ekonomiczną tych podmiotów, pozwalając na obniżenie kosztów energii, gdyż byłaby ona wytwarzana we własnej instalacji.
Dyrektywa RED III kładzie nacisk na przyspieszenie procedur administracyjnych związanych z OZE. Jednym z kluczowych narzędzi w tym zakresie jest wprowadzenie tzw. Obszarów Przyspieszonego Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii (OPRO). W Polsce odpowiednie przepisy muszą zostać wprowadzone do końca 2024 r., a same obszary OPRO muszą zostać wyznaczone najpóźniej do lutego 2026 r. W praktyce oznacza to, iż na tych obszarach proces uzyskiwania pozwoleń na budowę oraz przyłączenie instalacji OZE do sieci energetycznej nie powinien trwać dłużej niż 12 miesięcy. To ogromna szansa dla branży biogazowej, w tym dla biogazowni funkcjonujących przy oczyszczalniach ścieków. Dzięki tym regulacjom, możliwe będzie znacznie szybsze wdrażanie projektów biogazowych, co pomoże w realizacji celu neutralności energetycznej oczyszczalni ścieków.
To tylko fragment artykułu. Cały przeczytasz w Magazynie Biomasa. Sprawdź poniżej:
Tekst: Bartłomiej Kupiec, prawnik, analityk polityki klimatycznej Stowarzyszenie „Z energią o prawie”
Zdjęcie: Aarhus Vand
