Rosnąca rola biopaliw na świecie – szanse i zagrożenia
Według analizy przygotowanej przez Cerulogy na zlecenie organizacji Transport & Environment, globalna produkcja biopaliw osiągnęła bezprecedensową skalę. W 2025 roku uprawy przeznaczone na biopaliwa zajmują już 32 miliony hektarów – powierzchnię równą Włochom. Do 2030 roku ta liczba ma wzrosnąć aż o 60%, do 52 milionów hektarów, czyli obszaru porównywalnego z Francją. To oznacza, iż biopaliwa będą wykorzystywać szóste co do wielkości areał gruntów ornych na świecie.
Wpływ na środowisko i emisje CO₂
Rozwój rynku biopaliw, napędzany przez polityki rządowe, takie jak mandaty mieszania czy subsydia, prowadzi do ekspansji rolnictwa na tereny wcześniej nieuprawiane. Skutkuje to wycinką lasów, utratą siedlisk i emisją gazów cieplarnianych związanych z degradacją gleby i roślinności. Analiza wykazuje, iż biopaliwa emitują w tej chwili globalnie o 16% więcej CO₂ niż paliwa kopalne, które miały zastąpić. Do 2030 roku emisje z biopaliw mają być o 70 MtCO₂e wyższe rocznie niż w przypadku paliw kopalnych, co odpowiada emisjom niemal 30 milionów samochodów z silnikiem Diesla.
Alternatywy: Odnawialne źródła i rekultywacja terenów
Eksperci wskazują, iż przeznaczenie terenów w tej chwili wykorzystywanych pod uprawy biopaliw na rekultywację i odtwarzanie przyrody pozwoliłoby zaoszczędzić 400 milionów ton CO₂ rocznie. Co więcej, zaledwie 3% tych gruntów pokrytych panelami fotowoltaicznymi mogłoby wygenerować tyle samo energii, co cała produkcja biopaliw – a choćby zasilić blisko jedną trzecią światowych samochodów elektrycznych.
Konkurencja biopaliw z produkcją żywności
Około 90% światowej produkcji biopaliw opiera się na surowcach spożywczych. W 2023 roku przemysł biopaliw zużył 150 milionów ton kukurydzy oraz 120 milionów ton trzciny cukrowej i buraków cukrowych. Codziennie spalane jest w samochodach równowartość 100 milionów butelek oleju roślinnego, co stanowi jedną piątą światowych zasobów tego produktu. Energia zawarta w tych surowcach mogłaby pokryć minimalne zapotrzebowanie kaloryczne choćby 1,3 miliarda ludzi, podczas gdy na świecie głoduje około 800 milionów osób.
Woda i efektywność energetyczna
Produkcja biopaliw, zarówno pierwszej, jak i drugiej generacji, generuje poważne konsekwencje ekologiczne, w tym zużycie wody. Przejechanie 100 km samochodem na biopaliwie pierwszej generacji wymaga średnio blisko 3 000 litrów wody, podczas gdy samochód elektryczny zasilany energią słoneczną potrzebuje zaledwie 20 litrów na ten sam dystans.
Rosnący popyt i zagrożenia dla sektora transportu
Wzrost produkcji biopaliw napędzają m.in. Indie, Brazylia i Stany Zjednoczone, które w ramach Global Biofuels Alliance planują dalszą ekspansję. Sektor żeglugi i lotnictwa również coraz częściej sięga po biopaliwa, co może podwoić globalne zapotrzebowanie i wymusić zagospodarowanie kolejnych 35 milionów hektarów na potrzeby żeglugi – to powierzchnia całych Niemiec. W przypadku lotnictwa rosnąca presja na wykorzystanie odpadów, takich jak zużyty olej spożywczy, już teraz prowadzi do niedoborów i ryzyka nadużyć.
Rekomendacje dla polityki klimatycznej
- Wprowadzenie rygorystycznych zabezpieczeń przeciwko najbardziej szkodliwym biopaliwom z surowców spożywczych
- Przekierowanie finansowania publicznego na elektryfikację, efektywność energetyczną i rzeczywiście zrównoważone alternatywy
- Ograniczenie wpływu grup lobbystycznych przemysłu biopaliwowego na decyzje międzynarodowych instytucji energetycznych i klimatycznych
