2 godzin temu
Rząd zatwierdził projekt nowelizacji prawa bankowego, który da bankom dostęp do rejestru PESEL, by pozamykać konta Polaków. Na polskich rachunkach bankowych śpi w tej chwili około 2,5 miliarda złotych. Pieniądze te były w praktyce niedostępne, a teraz mogą być odebrane.
Fot. Warszawa w Pigułce
Rada Ministrów przyjęła projekt w czerwcu 2025 roku, jak informuje portal Biznes.wprost.pl. jeżeli proces legislacyjny przebiegnie sprawnie, nowe przepisy wejdą w życie w pierwszej połowie 2026 roku. Banki i SKOK-i dostaną dodatkowy czas na dostosowanie swoich systemów informatycznych do automatycznej komunikacji z rejestrem PESEL.
Automatyczna weryfikacja po pięciu latach
Kluczową zmianą jest obowiązek weryfikacji rachunków, które pozostają nieaktywne przez pięć lat. Brak aktywności oznacza nie tylko brak przelewów czy wypłat, ale też brak logowania do bankowości elektronicznej czy sprawdzenia salda. Po upływie pięciu lat bank będzie musiał pobrać dane z rejestru PESEL i sprawdzić, czy klient żyje.
Jak wyjaśnia portal Bankier.pl, zgodnie z proponowanym przepisem bank będzie obowiązany wystąpić do ministra adekwatnego do spraw informatyzacji o udostępnienie danych z rejestru PESEL umożliwiających ustalenie, czy właściciel rachunku żyje, a w przypadku jego śmierci – daty śmierci.
Jeśli system wskaże datę zgonu, instytucja zamknie konto i rozpocznie przekazywanie pieniędzy uprawnionym spadkobiercom. To rozwiązanie ma wyeliminować ryzyko nieuprawnionych wypłat przez osoby trzecie i ułatwić rodzinom dostęp do środków.
Przepisy przewidują też wyjątki. jeżeli właściciel rachunku ma w danym banku inne aktywne konto, instytucja nie będzie musiała weryfikować statusu życia w rejestrze PESEL. To zabezpieczenie chroni przed przypadkowym zamykaniem kont osób, które po prostu przestały korzystać z jednego z rachunków.
Historia pana Marka, który trzy lata szukał oszczędności ojca
Do tej pory spadkobiercy często musieli prowadzić długotrwałe poszukiwania. Banki nie mogły ujawnić informacji bez dokumentów spadkowych, a wiele osób nie wiedziało nawet, w którym banku ich bliscy mieli konta.
Pan Marek z Krakowa przez trzy lata szukał oszczędności swojego ojca. Wiedział, iż ojciec odkładał pieniądze, ale nie zostawił informacji o kontach. Dopiero po licznych zapytaniach w różnych bankach udało się odnaleźć konto z 80 tysiącami złotych. Procedura trwała miesiące, wymagała przedstawienia kolejnych dokumentów i wizyt w urzędach.
Nowe przepisy eliminują takie sytuacje. To bank poprowadzi procedurę, a rodzina zostanie poinformowana o środkach. Regularna weryfikacja statusu właścicieli rachunków zwiększy przejrzystość systemu finansowego i ułatwi procedury spadkowe.
Miliardy wrócą do obiegu
Po potwierdzeniu zgonu bank zamknie nieaktywny rachunek, a środki zostaną zabezpieczone i przekazane spadkobiercom zgodnie z obowiązującym prawem. Do wypłaty pieniędzy przez cały czas będą potrzebne dokumenty spadkowe, ale cały proces będzie znacznie szybszy, bo banki od razu będą wiedziały, iż właściciel nie żyje.
Według szacunków Ministerstwa Finansów około 2,5 miliarda złotych śpi w tej chwili na rachunkach osób zmarłych. Te środki w końcu trafią do rodzin i wrócą do obiegu gospodarczego. Jak zauważa portal Money.pl, nowe przepisy mają też odciążyć same banki, które do tej pory przez dziesięciolecia przechowywały dokumentację rachunków zmarłych klientów.
Portal Prawo.pl wskazuje, iż uproszczona została także procedura przekazywania informacji zbiorczej przez bank. Banki zostaną zwolnione z przekazywania informacji w odniesieniu do umów rachunku rozwiązanych albo wygasłych, w których upłynął już adekwatny okres wymagany do przechowywania dokumentów.
Co to oznacza dla ciebie
Jeśli regularnie korzystasz ze swojego konta – przelewasz pieniądze, logujesz się do bankowości elektronicznej, wypłacasz gotówkę – nie masz się czym martwić. Procedura dotyczy wyłącznie rachunków nieaktywnych przez pięć lat.
Warto jednak pamiętać o kilku zasadach. Sprawdzaj wszystkie swoje konta co najmniej raz w roku. Wykonuj symboliczną operację, na przykład przelew czy sprawdzenie salda online, żeby konto zostało uznane za aktywne. Im więcej kont posiadasz, tym większe ryzyko, iż któreś z nich zostanie zapomniane.
Informuj rodzinę o wszystkich swoich rachunkach. Dla osób starszych szczególnie istotne jest zostawienie bliskim informacji o wszystkich kontach i lokatach. Dzięki temu unikną sytuacji, w której oszczędności pozostaną na lata zamrożone. Możesz zapisać te informacje w zamkniętej kopercie u notariusza lub przekazać zaufanej osobie z rodziną.
Rozważ konsolidację kont. jeżeli masz rachunki w kilku bankach i rzadko z nich korzystasz, lepiej ograniczyć ich liczbę. To zmniejszy ryzyko przypadkowego zamrożenia środków i uprości zarządzanie finansami.
Bezpieczeństwo całego systemu wzrośnie
Nowelizacja to nie tylko korzyść dla spadkobierców. Automatyczna weryfikacja życia właścicieli kont zwiększy bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Banki zyskają narzędzie do walki z oszustwami – zablokowane zostaną próby wyłudzania pieniędzy z kont osób zmarłych.
Z punktu widzenia gospodarki ważne jest też przywrócenie do obiegu miliardów złotych, które dziś są praktycznie bezużyteczne. Jak podkreśla portal RMF24.pl, to element większego pakietu deregulacyjnego, który ma usprawnić działanie instytucji finansowych i uprościć procedury.
Przez dekady tysiące kont pozostawało uśpionych, a oszczędności ich właścicieli blokowały się w systemie. Nowe przepisy mają zakończyć tę epokę. Banki nie będą już biernymi strażnikami zapomnianych pieniędzy, ale aktywnie zadbają o to, by środki trafiły do tych, którym się należą – żywych klientów albo ich spadkobierców.
Kiedy przepisy wejdą w życie
Projekt został przyjęty przez Radę Ministrów w czerwcu 2025 roku i trafi do Sejmu. jeżeli proces legislacyjny przebiegnie sprawnie, przepisy wejdą w życie w pierwszej połowie 2026 roku. Banki i SKOK-i dostaną dodatkowy czas na dostosowanie swoich systemów informatycznych do automatycznej komunikacji z rejestrem PESEL. Pierwsze weryfikacje życia klientów rozpoczną się więc najprawdopodobniej za kilkanaście miesięcy.
To także sygnał, iż polskie prawo bankowe nadąża za cyfrową rzeczywistością. W czasach automatyzacji i nowoczesnych baz danych utrzymywanie rachunków zmarłych bez żadnej kontroli przestaje mieć sens. System finansowy stanie się bardziej przejrzysty, a procedury spadkowe znacznie prostsze.
