410 mln zł na ochronę ludności i obronę cywilną w Wielkopolsce

Ponad 410 mln zł trafi do Wielkopolski na realizację w 2025 roku zadań z Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025-2026. O podziale środków wojewoda wielkopolska Agata Sobczyk oraz dyrekcja Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego WUW Poznań rozmawiają z samorządami, które będą odpowiedzialne za realizację poszczególnych zadań.

Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej to najważniejszy dokument, który określa priorytety działań na rzecz bezpieczeństwa mieszkańców oraz przygotowania kraju na sytuacje kryzysowe, a także sposoby finansowania tych działań. Dokument umożliwia rozpoczęcie kolejnych działań, w tym uruchomienie środków finansowych na realizację zadań z zakresu ochrony ludności oraz obrony cywilnej przez adekwatne służby i instytucje, a przede wszystkim samorządy. W latach 2025-2026 na realizację Programu w skali kraju przeznaczono odpowiednio 16,7 mld zł i 17,2 mld zł. W przyszłości Programy Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej opracowywane będą na okres czterech lat, z aktualizacją co dwa lata. Na finansowanie zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej przeznacza się corocznie środki w wysokości nie niższej niż 0,3 % PKB.

– Ten rok jest początkiem budowy szerokiego i kompleksowego systemu ochrony ludności i obrony cywilnej. Tworzymy go we współpracy ze strażą pożarną, samorządami, a także organizacjami pozarządowymi. Mamy do nadgonienia wiele lat, kiedy w tym obszarze nie działo się nic albo naprawdę niewiele, stąd też bardzo dynamiczne i kompleksowe działania rządu – mówi wojewoda wielkopolska Agata Sobczyk. – Zarówno ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, jak i sam program, przewiduje zakres działań od różnych sytuacji kryzysowych związanych z anomaliami pogodowymi, jak również te związane z wystąpieniem zagrożenia militarnego.

Program obejmuje sześć głównych obszarów tematycznych, które wzmacniają system ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce:

• obiekty zbiorowej ochrony – budowa nowych i modernizacja istniejących OZO, przeglądy wytypowanych OZO,
• zabezpieczenie logistyczne i zapewnienie ciągłości dostaw – zapewnienie infrastruktury magazynowej, zapewnienie ciągłości zaopatrzenia w wodę, zapewnienie autonomii,
• utrzymanie i rozwój podmiotów ochrony ludności, w tym krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, Państwowego Ratownictwa Medycznego i jednostek ochrony przeciwpożarowej – wyposażenie w sprzęt do ewakuacji, w tym ewakuacji rannych oraz pomocy humanitarne,
• edukacja, szkolenia oraz zaplecze szkoleniowe – kompleksowe działania edukacyjne i szkoleniowe, w tym liderów NGO, szkolenia personelu medycznego na okoliczność skutków działań wojennych
• Bezpieczna Łączność Państwowa oraz systemy alarmowania, ostrzegania i powiadamiania – budowa systemu łączności SBŁP – pomiędzy służbami państwowymi i podmiotami ochrony ludności, rozbudowa i modernizacja infrastruktury systemu łączności na potrzeby stanowisk kierowania i centrów zarządzania kryzysowego,
• Korpus obrony cywilnej – zakup oznakowania personelu, obiektów i pojazdów organów i podmiotów OLiOC.

– Straż pożarna to jeden z filarów systemu ochrony ludności i obrony cywilnej. Jako podmiot ochrony ludności strażacy są bezpośrednio odpowiedzialni za wykonywanie zadań w tym obszarze. Elementy, które w straży dotychczas nie występowały, a widzimy, iż są potrzebne strażakom chociażby na przykładzie Ukrainy, m.in. tarcze balistyczne, hełmy kuloodporne, będą kupowane przez jednostki straży pożarnej w tym roku właśnie z Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej – podkreśla zastępca wielkopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP st. bryg. Sławomir Brandt.

Środki w skali kraju zostały podzielone na województwa ze względu na trzy kryteria: liczbę mieszkańców, stopień urbanizacji i realizację zadań w ramach programu Tarcza Wschód. Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów 80–90% środków trafi do województw, w szczególności do samorządów, 10–20% zostanie przeznaczone na zadania centralne i strategiczne. Środki przewidziane dla samorządów obejmują dotacje na realizację zadań zleconych oraz zadań własnych, np. tworzenie i uzupełnianie zapasów magazynowych OLiOC, zapewnienie ciągłości zaopatrzenia w wodę poprzez budowę awaryjnych ujęć wody i lokalnych studni, szkolenia z zakresu OLiOC dla kadry urzędów obsługujących organy OLiOC. Środki na 2025 rok są możliwe do wykorzystania tylko w bieżącym roku kalendarzowym.

– Najwięcej środków z całej puli, ponad 189 mln zł, zostanie przeznaczonych na obszar dotyczący obiektów zbiorowej ochrony. Jest to bardzo duże przedsięwzięcie. Ono dotyczy nie tylko tego roku, to wyzwanie na lata, aby takie obiekty powstały i byśmy mogli dorównywać takim potęgom w tym zakresie jak Finlandia, czy Szwecja – mówi zastępca dyrektora Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Waldemar Paternoga. – Drugi obszar jest związany z zapewnieniem zasobów i ciągłości działania. Na wszystkie zagrożenia, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny, zasoby są niezbędne, tak aby w krótkim czasie mogły wesprzeć lokalną społeczność. Tutaj przeznaczone zostanie ponad 131 mln zł.

Samorządy już teraz mogą składać wnioski do wojewody o dotacje w poszczególnych obszarach. Ich oceny dokona powołana przez wojewodę komisja, po czym zostaną one przesłane do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Obrony Narodowej.