4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich

36 lat temu Polacy wybrali wolność

36 lat temu, 4 czerwca 1989 r., odbyły się pierwsze w powojennej historii Polski częściowo wolne wybory do Sejmu i całkowicie wolne wybory do Senatu. Wydarzenie to uznawane jest za przełomowy moment dla procesu przemian politycznych w Polsce. Miały one najważniejsze znaczenie dla upadku reżimu komunistycznego, narodzin III Rzeczypospolitej, a także przemian politycznych w całej Europie Środkowo-Wschodniej.

Wybory parlamentarne w Polsce przeprowadzone 4 i 18 czerwca 1989 r. były rezultatem porozumienia zawartego pomiędzy władzą komunistyczną a przedstawicielami części opozycji i Kościoła podczas obrad Okrągłego Stołu. W ich wyniku wybranych zostało 460 posłów na Sejm PRL oraz 100 senatorów do nowo utworzonego Senatu PRL. Wybory zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej. Komitet Obywatelski "Solidarność" zdobył 99 miejsc w Senacie i wszystkie 161 mandatów w Sejmie, o które rozgrywała się wtedy walka wyborcza. Polska stała się pierwszym państwem w bloku wschodnim, w którym przedstawiciele opozycji demokratycznej uzyskali wpływ na sprawowanie władzy.

Wynik wyborów zmienił układ sił politycznych. Otworzyła się droga do budowy państwa demokratycznego, suwerennego, uwolnionego z więzów centralnie planowanej gospodarki. 24 sierpnia 1989 roku Tadeusz Mazowiecki został pierwszym, od zakończenia II wojny światowej, niekomunistycznym szefem rządu w Europie Środkowo-Wschodniej. Za przykładem Polski poszły inne kraje bloku komunistycznego. Był to początek tzw. jesieni ludów w Europie, której symbolem stał się upadek muru berlińskiego 9 listopada 1989 roku.

Dla upamiętnienia wyborów z 1989 roku Sejm 24 maja 2013 r. podjął uchwałę ustanawiającą 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.

W uchwale podkreślono, iż w czasie wyborów 4 czerwca 1989 r. "karta wyborcza zastąpiła siłę, a wynik głosowania zapoczątkował proces uwalniania się Europy od komunizmu". W uchwale czytamy też, iż "Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczególnym znaczeniu tej daty dla Polski - suwerennego i demokratycznego państwa wolnych i świadomych swoich praw obywateli, ogłosił dzień 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich".

- 4 czerwca 1989 roku to istotna data w naszej współczesnej historii. 36 lat temu - my Polacy, obywatelki i obywatele - zgodnie z własnym przekonaniem i sumieniem podejmowaliśmy przy urnach wyborczych suwerenną decyzję - podkreśla Starosta Powiatu Oławskiego Marek Szponar. - Wybraliśmy wolność i uzyskaliśmy swoją narodową i państwową podmiotowość. Ważne, iż po raz pierwszy mogliśmy poznać sprawczą moc karty wyborczej i siłę każdego głosu. Nie zapominajmy o tym przywileju także i dzisiaj.