1 tydzień temu
Mało kto o tym pamięta, że… 26 kwietnia 2012 roku w Warszawie odbył się pierwszy szczyt państw w ramach nowej formuły współpracy Chiny – kraje Europy Środkowo-Wschodniej (chin. 中国—中东欧国家合作), nazwanej niedługo inicjatywą 16+1.
Była to inicjatywa chińskiego MSZ, formalnie nazwana po angielsku China-Central and Eastern European Cooperation, mająca na celu promowanie stosunków gospodarczych, inwestycyjnych i społecznych między Chinami a czternastoma krajami tego regionu: Albanią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Węgrami, Czarnogórą, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Serbią, Słowacją, Słowenią, Estonią, Łotwą i Litwą.
W 2019 roku do formatu dołączyła Grecja, a w 2022 roku wycofały się zeń Republiki Bałtyckie (Estonia, Łotwa i Litwa).
Obserwatorami przy China-CEEC jest Unia Europejska, Białoruś, Szwajcaria, Austria oraz Europejski Bank Rekonstrukcji i Rozwoju (European Bank for Reconstruction and Development EBRD).
Organizacja miała koncentrować się na praktycznej współpracy i ustanowiła strukturę opartą na mechanizmie spotkań przywódców i obejmującą różne dziedziny, takie jak gospodarka, handel, kultura, edukacja, młodzież, rolnictwo, turystyka, nauka i technologia, zdrowie, ośrodki analityczne, organizacje pozarządowe i kontakty między zaprzyjaźnionymi miastami. Sekretariat China-CEEC znajduje się w Pekinie, a w każdym z partnerskich państw Europy Środkowo-Wschodniej działają “koordynatorzy krajowi”. Z ramienia Polski był nim do niedawna podsekretarz stanu w MSZ pan Marcin Przydacz (2019-2023). W początkowym okresie spotkania przywódców państw odbywały się co roku. Ostanie miało miejsce w 2019 roku w Dubrowniku.
Początkowy entuzjazm dla przyciągnięcia inwestycji chińskich do regionu stopniowo malał. Było ich znacznie mniej niż oczekiwano. Zaczęto w inicjatywie China-CEEC upatrywać chińskiego narzędzia do utworzenia w regionie swoistego przyczółku dla ekspansji gospodarczej Chin w Europie. Format ten oprócz otwarcia regionu na inwestycje, miał również posłużyć do kształtowania stosunków Chiny–UE oraz stać się narzędziem budowy pozytywnego wizerunku Chin w Europie.
Wśród państw europejskich zaczęło spadać zaufanie do takiej polityki Chin. Z drugiej strony kooperacja regionalna w tej formule w małym stopniu spełniła oczekiwania Chin.
Główne przeszkody jakie zdefiniowano po stronie chińskiej to ogromne zróżnicowanie regionu, bariery związane z prawem Unii Europejskiej, asymetria potrzeb gospodarczych obu stron, a także niechęć do współpracy w ramach samego regionu. W wielu przypadkach podejmowane działania miały powierzchowny i fasadowy charakter. Chiny ostatecznie zaczęły wykorzystywać format do długofalowej budowy stosunków bilateralnych w wybranymi państwami regionu, dla tworzenia fundamentów swojej obecności w Europie Środkowo-Wschodniej.
Po 12 latach kilka zostało z projektu formowanego przez ówczesnego premiera Chin Wen Jiabao. Nie tylko dlatego, iż polityka Chin w stosunku do Europy Środkowo Wschodniej nie jest priorytetem ChRL. Po stronie państw regionu spadło zainteresowanie choćby fasadową formą współpracy. w tej chwili w China-CEEC bierze udział 14 państw europejskich. Ostatnio coraz częściej pisze się o możliwości wystąpienia Czech.
Wciąż działa Stały Sekretariat China-CEEC przy chińskim MSZ (od 2012). Ale czy działa Stały Sekretariat ds. Inwestycji w Warszawie (uruchomiony w 2014)? Trudno to zweryfikować.
Działa kilka stowarzyszeń i organizacji sektorowych, koordynowanych przez poszczególne państwa (np. współpracę rolniczą koordynuje Bułgaria, transport kolejowy – Serbia).
W 2014 r. Ningbo (miasto portowe w prowincji ZheJiang) zaczęło organizować targi promujące handel z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, a w 2017 r. ustanowiło pierwszą i jedyną strefę demonstracyjną współpracy gospodarczej i wymiany handlowej między Chinami a CEEC.
W 2019 roku Expo China-CEEC zostało podniesione do rangi międzynarodowego wydarzenia na poziomie krajowym. Te targi są bodaj jedynym namacalnym dowodem ciągłego funkcjonowania formatu faktem istnienia tej organizacji.
Na słabym zainteresowaniu państw regionu formatem zaproponowanym przez Pekin zyskały zdecydowanie dwa państwa: Węgry i Serbia. Nie przyjął się format, przyjęła się wypróbowana formuła współpracy bilateralnej.
Chiny, swoim zwyczajem, pomimo niepowodzenia projektu w jego pierwotnej formie, nie wycofują się z inicjatywy. Może jeszcze przyjdzie dla niej lepszy czas. Sytuacja w Europie jest nadzwyczaj dynamiczna, może się zdarzyć wiele. Kto wie, czy za kilka lat format China-CEEC nie nabierze nowego blasku?
www.china-ceec.org/
Autor: 梁安基 Andrzej Z. Liang, 上海 Shanghai, 中国 Chiny
e-mail: [email protected]
Redakcja: Leszek B. Ślazyk
e-mail: [email protected]
© www.chiny24.com
Szczegóły szkolenia TUTAJ
