20 godzin temu
Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej przesłał dwa stanowiska Zarządu ZWRP w wersji angielskiej do grupy EURegions4Cohesion – europejskiego sojuszu regionów działającego na rzecz przyszłości polityki spójności UE. Grupa ta skupia ponad 144 regiony z co najmniej 17 państw członkowskich UE, w tym wszystkie polskie regiony. Inicjatywa ta stanowi platformę współpracy politycznej i technicznej, której celem jest wzmocnienie roli regionów w kształtowaniu unijnego budżetu i mechanizmów wdrażania funduszy UE.
Dokumenty, o których mowa, to:
-
Stanowisko z 15 lipca 2025 r. w sprawie wieloletniego budżetu Unii Europejskiej po 2027 r.
-
Stanowisko z 4 września 2025 r. odnośnie projektów rozporządzeń dotyczących przyszłych Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) na lata 2028–2034, opublikowanych przez Komisję Europejską 16 lipca 2025 r.
Poniżej szczegóły tych stanowisk w kontekście postulatów EURegions4Cohesion, znaczenia polityki spójności oraz roli regionów.
Kim jest EURegions4Cohesion?
-
Inicjatywa została zainicjowana w maju 2024 roku przez regiony Nouvelle-Aquitaine (Francja) i Emilia-Romagna (Włochy).
-
Zrzesza w tej chwili 144 regiony z co najmniej 17 państw członkowskich UE: Austria, Belgia, Czechy, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Holandia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja. Wspierają ją także stowarzyszenia, takie jak Conference of Peripheral Maritime Regions (CPMR) oraz European Regions Research and Innovation Network (ERRIN).
-
Działania EURegions4Cohesion to m.in.: listy do instytucji UE (np. Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego), debaty regionalne, spotkania polityczne i techniczne, a także monitoring projektów budżetowych UE, by zapewnić, iż przyszłe ramy finansowe respektują zasadę subsydiarności, wielopoziomowego zarządzania (multilevel governance) i terytorialnego podejścia. ietle postulatów EURegions4Cohesion
Stanowisko z 15 lipca 2025 r. Zarządu Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wieloletniego budżetu Unii Europejskiej po 2027 r.
-
Krytyka tendencji do centralizacji budżetu UE i sprzeczności z zasadą subsydiarności – zgodne z jedną z kluczowych obaw regionów w EURegions4Cohesion: iż pewne propozycje Komisji skłaniają się ku zmniejszaniu roli regionów w planowaniu i wdrażaniu polityki spójności.
-
Podkreślenie, iż regiony mają doświadczenie jako instytucje zarządzające programami polityki spójności oraz iż są bliżej spraw lokalnych – co jest zgodne z głosem EURegions4Cohesion postulującym, by regiony miały prawo współdecydowania o priorytetach, strukturze wydatkowania i wdrażaniu funduszy.
-
Apel o silną politykę spójności jako siłę napędową rozwoju UE – podobnie EURegions4Cohesion domaga się, by polityka spójności po 2027 r. była zachowana jako osobny, rozpoznawalny instrument, a nie zdominowana przez inne polityki lub finansowane w ramach dużych, zunifikowanych mechanizmów. Stanowisko z 4 września 2025 r.
-
Wyrażone poparcie dla priorytetów wspólnotowych, ale jednocześnie podkreślenie potrzeby równowagi między konkurencyjnością a spójnością – co odpowiada postulatom o zachowanie spójności terytorialnej i społecznej.
-
Silny akcent na ukierunkowanie terytorialne, zarządzanie wielopoziomowe i partnerstwo z władzami regionów – wszystkie te elementy są centralne dla EURegions4Cohesion.
-
Sprzeciw wobec ograniczania roli władz regionalnych w procesach decyzyjnych, programowaniu i wdrażaniu, oraz obawa, iż propozycje Komisji prowadzą do „daleko idącej centralizacji” – zgodnie z postulatem, by regiony miały realny, a nie dekoracyjny udział.
-
Konkretnie postulowane: większa alokacja finansowa dla polityki spójności; prawo regionów do współdecydowania w Planach Partnerstwa Krajowego i Regionalnego; zapis legislacyjny wspierający wielopoziomowe zarządzanie; aktywna rola regionów w Interreg. Wszystkie te postulaty pokrywają się z tym, o co walczy inicjatywa EURegions4Cohesion.
Znaczenie przekazania dokumentów w wersji anglojęzycznej do EURegions4Cohesion
-
Umożliwia szersze wykorzystanie stanowisk Polski na forum międzynarodowym: w Komisji Europejskiej, Parlamencie Europejskim, wśród regionów partnerskich z innych państw UE.
-
Zwiększa szansę na koalicję/regionalne wsparcie dla postulatów polskich województw – dokumenty w angielskim ułatwiają porozumienia ponad granicami.
-
Wpisuje się w praktykę działania EURegions4Cohesion – inicjatywa ta bazuje na listach, wspólnych komunikatach, debatach i współpracy międzynarodowej – dlatego dostarczenie takich stanowisk wzmacnia polski głos oraz konsoliduje wspólne lobby.
Wnioski i perspektywy
-
Polska poprzez działania Związku Województw RP aktywnie uczestniczy w europejskiej debacie o kształcie polityki spójności po 2027 r. – jej stanowiska nie są jedynie deklaracjami, ale wpisują się w szerszy wspólny głos regionów europejskich.
-
Kluczowe wyzwania, które zostają ustawione zarówno przez ZWRP, jak i EURegions4Cohesion, to: budżetu UE – aby polityka spójności miała wyraźną alokację, decyzyjność regionów, możliwość programowania i wdrażania funduszy blisko beneficjentów; zachowanie zasady subsydiarności; wielopoziomowe zarządzanie.
-
W nadchodzących miesiącach najważniejsze będzie śledzenie projektów rozporządzeń, negocjacji pomiędzy Komisją Europejską, Parlamentem a Radą UE, by upewnić się, iż postulaty regionów zostaną uwzględnione w ostatecznych wersjach struktur budżetowych i legislacyjnych.
