3 dni temu
W 2023 roku zużycie energii pierwotnej w Unii Europejskiej wyniosło 1 211 mln ton ekwiwalentu ropy naftowej (Mtoe). Oznacza to spadek o 3,9 proc. w porównaniu z rokiem 2022 i jest to najniższy poziom od 1990 roku, kiedy zaczęto monitorować te dane.
Zużycie energii pierwotnej odgrywa kluczową rolę w zrozumieniu zapotrzebowania na energię w Unii Europejskiej. Obliczenia tego wskaźnika uwzględniają zużycie energii przez sektor energetyczny, straty wynikające z przetwarzania i dystrybucji oraz końcowe zużycie energii przez konsumentów.
Obejmują one także energię pierwotną pochodzącą ze źródeł naturalnych, takich jak węgiel, ropa naftowa, gaz czy odnawialne źródła energii. Jednakże, nie uwzględnia się w nich surowców, które nie są spalane, na przykład ropy naftowej wykorzystywanej w produkcji tworzyw sztucznych.
Wskaźniki zużycia energii pierwotnej
Dane na temat efektywności energetycznej opublikowane przez Eurostat oraz Statistics Explained wskazują, iż w 2023 roku zużycie energii pierwotnej w Unii Europejskiej wyniosło 1 211 mln ton ekwiwalentu ropy naftowej (Mtoe). Oznacza to spadek o 3,9 proc. w porównaniu z rokiem 2022 i jest to najniższy poziom od 1990 roku, kiedy zaczęto monitorować te dane.
Dla porównania, w roku 2020, na skutek pandemii COVID-19 i jej wpływu na wszystkie sektory, zużycie energii pierwotnej również osiągnęło bardzo niski poziom. Szczytowy poziom zapotrzebowania na energię pierwotną zanotowano w 2006 roku, kiedy wyniósł on 1 511 Mtoe. Wówczas Unia Europejska znajdowała się aż o 52,3 proc. powyżej wyznaczonego celu na rok 2030. Od tego czasu zużycie sukcesywnie spada, co obrazuje zmieniające się podejście UE do efektywności energetycznej i przechodzenie na bardziej zrównoważone źródła energii.
Zgodnie z rewizją dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej z 2023 roku, Unia Europejska wyznaczyła ambitne cele redukcji zużycia energii na rok 2030. Dla energii pierwotnej zakładane maksimum wynosi 992,5 Mtoe, podczas gdy poprzednia dyrektywa z 2018 roku przewidywała cel na poziomie 1 128 Mtoe.
Zatem obecny wskaźnik (1 211 Mtoe w 2023 roku) znajduje się 22,0 proc. powyżej tego celu, co jednak pokazuje znaczącą poprawę w porównaniu z 52,3 proc. nadwyżki z 2006 roku.
Zbiór danych źródłowych: nrg_ind_eff
Zużycie energii końcowej w UE
Energia końcowa to ilość energii, która dociera do końcowego użytkownika, bez uwzględnienia strat wynikających z jej przekształcenia i dystrybucji. Obejmuje ona różnorodne kategorie odbiorców, takie jak gospodarstwa domowe, przemysł, rolnictwo, transport oraz usługi.
Dla przykładu, energia ta jest wykorzystywana do ogrzewania domów, produkcji przemysłowej czy napędzania środków transportu. W 2023 roku zużycie energii końcowej w Unii Europejskiej wyniosło 894 Mtoe, co oznacza spadek o 3,0 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Wartość ta jest tylko o 0,3 proc. wyższa niż rekordowo niski poziom z 2020 roku.
W kontekście celu na rok 2030 dla energii końcowej, ustalonego na poziomie 763 Mtoe, obecne zużycie jest o 17,2 proc. wyższe. Dla porównania, w 2022 roku różnica wynosiła 20,8 proc., co oznacza, iż w minionym roku udało się osiągnąć pewien postęp w redukcji zapotrzebowania na energię. Zrewidowana dyrektywa z 2023 roku obniżyła poprzedni cel (846 Mtoe), co podkreśla rosnące zaangażowanie UE w dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej i zrównoważonego rozwoju.
Zbiór danych źródłowych: nrg_ind_eff
Znaczenie ton ekwiwalentu ropy naftowej (toe)
Do opisywania zużycia energii w różnych sektorach UE używa się jednostki „tona ekwiwalentu ropy naftowej” (toe), co pozwala na standaryzację danych. Jest to znormalizowana jednostka, która odpowiada ilości energii możliwej do uzyskania z jednej tony ropy naftowej.
Dla różnych paliw stosuje się odpowiednie współczynniki przeliczeniowe, na przykład 1 tona oleju napędowego to 1,01 toe, natomiast 1 tona biodiesla to 0,86 toe. Dzięki tej standaryzacji możliwe jest porównanie energii pochodzącej z różnych źródeł, takich jak ropa naftowa, gaz ziemny, biopaliwa czy energia odnawialna.
Historia i perspektywy zużycia energii
Na przestrzeni ostatnich dekad Unia Europejska poczyniła znaczne postępy w zmniejszaniu zarówno pierwotnego, jak i końcowego zużycia energii. W 1990 roku zużycie energii pierwotnej było znacznie wyższe, a cel na rok 2030 wydawał się bardzo odległy. Tymczasem obecne dane wskazują na sukcesywny spadek, co wynika z inwestycji w odnawialne źródła energii, poprawy efektywności energetycznej w przemyśle i gospodarstwach domowych oraz wprowadzania regulacji unijnych promujących oszczędzanie energii.
Dane na rok 2023 stanowią drugi najniższy poziom zużycia energii końcowej od 1990 roku, co jest dowodem na skuteczność polityki energetycznej UE. Chociaż poziom zużycia energii pierwotnej przez cały czas pozostaje wysoki w stosunku do założeń na rok 2030, obserwowany trend sugeruje, iż cele te mogą być osiągnięte przy dalszej determinacji i wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań w zakresie energii odnawialnej.
Dzięki redukcji zapotrzebowania na energię i rosnącemu udziałowi energii odnawialnej Unia Europejska zbliża się do realizacji swoich założeń klimatycznych, co jest kluczowym krokiem w walce z globalnym ociepleniem. Jednak osiągnięcie celów na rok 2030 będzie wymagało kontynuacji wysiłków, zarówno ze strony państw członkowskich, jak i wszystkich sektorów gospodarki.
