ZUS zyska nowe uprawnienia do kontroli. Sprawdzi zwolenianie L4

Od stycznia 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) otrzyma rozszerzone kompetencje w zakresie kontroli zwolnień lekarskich. Celem zmian jest ograniczenie nadużyć, polegających na wykorzystywaniu L4 do celów niezwiązanych z leczeniem, takich jak dodatkowa praca, wyjazdy czy inne aktywności, które nie mają związku z rekonwalescencją. Wprowadzone regulacje mają zwiększyć skuteczność kontroli i zmniejszyć liczbę osób, które wykorzystują zwolnienia lekarskie w sposób niezgodny z przeznaczeniem.

Nowe uprawnienia ZUS – kontrola bez ograniczeń

Do tej pory ZUS mógł przeprowadzać kontrole zwolnień lekarskich jedynie w firmach zatrudniających do 20 osób. Wraz z wejściem w życie nowych przepisów, zakres kontroli ZUS zostanie znacząco poszerzony. Nie będzie już ograniczeń co do wielkości przedsiębiorstwa, co oznacza, iż inspektorzy będą mogli sprawdzać zwolnienia lekarskie także w dużych firmach. Przedsiębiorcy, niezależnie od liczby zatrudnionych osób, będą musieli liczyć się z możliwością kontroli przez ZUS.

Co więcej, kontrolerzy ZUS zyskają prawo do sprawdzania nie tylko miejsca zamieszkania lub pobytu osoby na zwolnieniu lekarskim, ale także lokalizacji związanych z działalnością gospodarczą i innych miejsc, które mogą być istotne w kontekście weryfikacji schematy wykorzystywania zwolnienia. Dzięki temu ZUS będzie mógł dokładniej monitorować, czy zwolnienia nie są wykorzystywane do celów niezwiązanych z chorobą.

Kontrole obejmą także osoby po rozwiązaniu umowy

Nowe przepisy dotyczą również osób, które zakończyły stosunek pracy, ale przez cały czas pobierają świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek chorobowy. Dotychczas kontrolom podlegały tylko osoby pozostające w stosunku pracy. Od 2025 roku ZUS będzie miał prawo weryfikować prawidłowość wykorzystania zwolnienia lekarskiego także w odniesieniu do byłych pracowników, którzy kontynuują leczenie po zakończeniu umowy o pracę.

Zmiana ta ma na celu zapobieganie sytuacjom, w których osoby po zakończeniu zatrudnienia kontynuują korzystanie z świadczeń chorobowych w sposób nieuzasadniony, np. poprzez korzystanie ze zwolnienia do celów niezwiązanych z leczeniem.

Konsekwencje nieprawidłowości – wstrzymanie świadczeń i zwrot pieniędzy

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w trakcie kontroli, ZUS będzie miał prawo nie tylko do wstrzymania wypłat świadczeń, ale także do zażądania zwrotu już wypłaconych świadczeń. Może to obejmować zwroty za okresy, w których osoba na zwolnieniu lekarskim nie była rzeczywiście niezdolna do pracy, ale wykorzystywała zwolnienie w celach osobistych lub zawodowych.

Takie rozwiązanie ma na celu zwiększenie uczciwości w korzystaniu z zasiłków chorobowych i rehabilitacyjnych, co może przyczynić się do zmniejszenia liczby nadużyć w systemie ubezpieczeń społecznych.

Skala kontroli – liczby mówią same za siebie

W pierwszej połowie 2024 roku ZUS przeprowadził prawie 261 tysięcy kontroli zwolnień lekarskich. W wyniku tych kontroli, wstrzymano wypłaty świadczeń na kwotę około 24 milionów złotych. Z kolei łącznie z obniżonymi zasiłkami chorobowymi udało się zaoszczędzić niemal 117,5 miliona złotych. Dane te pokazują, jak dużą kwotę można zaoszczędzić dzięki efektywnym kontrolom, które pozwalają na eliminowanie osób nadużywających systemu.

Nowe uprawnienia ZUS mają na celu jeszcze skuteczniejsze wyłapywanie nieprawidłowości, co może doprowadzić do zmniejszenia nadużyć i zaoszczędzenia jeszcze większych sum z budżetu państwa.

Reakcje na zmiany – obawy i oczekiwania

Choć wprowadzenie nowych uprawnień ZUS spotkało się z pewnymi obawami ze strony pracowników, to eksperci zwracają uwagę, iż zmiany te mają przede wszystkim na celu poprawę funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych. Pracownicy, którzy korzystają ze zwolnienia lekarskiego w sposób zgodny z jego celem, nie muszą obawiać się zmian. Z kolei osoby, które dotychczas nadużywały zwolnień, będą musiały liczyć się z poważnymi konsekwencjami.

Z perspektywy przedsiębiorców zmiany mogą wiązać się z dodatkowymi obowiązkami związanymi z monitorowaniem zwolnień lekarskich w firmach. Będą oni musieli zapewnić, iż wszelkie zwolnienia lekarskie są rzeczywiście uzasadnione, aby uniknąć niepotrzebnych komplikacji związanych z kontrolami ZUS.

Wnioski z wprowadzanych zmian

Nowe przepisy mają na celu usprawnienie systemu i ograniczenie nadużyć, a także zmniejszenie obciążenia budżetu państwa. Dzięki szerszym uprawnieniom ZUS będzie mógł skuteczniej weryfikować, kto rzeczywiście wymaga chorobowego wsparcia, a kto korzysta ze zwolnienia w sposób nieuczciwy.

Kontrole ZUS mają stać się bardziej wszechstronne i precyzyjne, co pozwoli na dokładniejsze weryfikowanie schematy korzystania z L4, a w przypadku nadużyć – na szybkie reagowanie.