Zmiany w 800+? Beneficjenci boją się tej daty

Flagowy program przeszedł zmiany, a być może czeka go jeszcze rewolucja. Ministerstwo zaprzecza, ze toczą się w tej chwili jakieś prace nad świadczeniem, co jednak, kiedy trzeba będzie konstruować budżet na 2026 rok?

Fot. Shutterstock

Będą zmiany w programie?

Rząd zapewnia, iż w budżecie na rok 2025 zarezerwowano 62,8 miliarda złotych na wypłaty świadczeń dla rodzin. To imponująca kwota, która świadczy o wadze, jaką władze przywiązują do wsparcia finansowego dla rodzin z dziećmi. Jednak ekonomiści i obserwatorzy sceny politycznej wskazują na rosnącą presję związaną z koniecznością ograniczenia deficytu budżetowego.

Kluczowym czynnikiem, który może wpłynąć na przyszłość programu 800 plus, jest procedura nadmiernego deficytu, którą Polska zostanie objęta. Oznacza to, iż w perspektywie najbliższych 5-7 lat rząd będzie musiał doprowadzić do sytuacji, w której deficyt budżetowy spadnie do poziomu 3 procent PKB. To ambitne zadanie, zwłaszcza w kontekście rekordowego deficytu zaplanowanego na rok 2025, wynoszącego 5,5 procent.

Eksperci wskazują, iż program Rodzina 800 plus, jako jeden z największych wydatków budżetowych, może stać się przedmiotem rewizji w ramach poszukiwania oszczędności. Pojawiają się różne propozycje zmian, które mogłyby zracjonalizować wydatki na ten cel.

Jednym z najczęściej dyskutowanych pomysłów jest wprowadzenie kryterium dochodowego. Oznaczałoby to, iż świadczenie byłoby przyznawane tylko rodzinom o niższych dochodach. Inną propozycją jest uzależnienie wypłaty świadczenia od aktywności zawodowej rodziców. Celem takiego rozwiązania byłoby zachęcenie do podejmowania pracy i ograniczenie wsparcia dla osób, które opierają swoje utrzymanie wyłącznie na świadczeniach socjalnych.

Warto zauważyć, iż podobne rozwiązanie zastosowano przy wprowadzaniu nowego świadczenia, tak zwanego „babciowego”. W tym przypadku warunkiem otrzymania 1500 złotych na dziecko w wieku 12-36 miesięcy jest aktywność zawodowa rodzica.

Jednocześnie pojawiają się głosy o potrzebie waloryzacji świadczenia. W obliczu wysokiej inflacji w ostatnich latach, realna wartość 800 złotych znacząco spadła. Niektórzy ekonomiści sugerują, iż aby zachować siłę nabywczą świadczenia, należałoby je podnieść choćby do 900 złotych.

Na horyzoncie pojawiają się również nowe propozycje legislacyjne. Ryszard Petru z Trzeciej Drogi zapowiada projekt ustawy, która ma na celu wyrównanie nierówności społecznych w Polsce. Według ekonomisty, zamożniejsi Polacy nie powinni korzystać ze świadczenia na dzieci. Mimo iż projekt prawdopodobnie nie uzyska poparcia większości w Sejmie, pokazuje on, iż debata nad przyszłością programu 800 plus wciąż trwa.

Niedawne zmiany

Ostatnie zmiany w programie 800 plus przyniosły nieoczekiwane rezultaty. Wprowadzono wymóg spełnienia obowiązku edukacyjnego, co oznacza, iż warunkiem otrzymania świadczenia jest zapisanie dziecka do polskiej szkoły. Ta modyfikacja spowodowała, iż około 30 tysięcy potencjalnych beneficjentów wycofało swoje wnioski. Dotyczy to głównie obcokrajowców, którzy często korzystają ze szkół w rodzimym systemie edukacji online. Zmiana ma na celu uszczelnienie systemu i zapobieganie nadużyciom, gdy beneficjenci de facto mieszkali za granicą, a pobierali świadczenie w Polsce.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaprzecza, jakoby prowadzone były prace nad zmianami w programie. Jednak wielu obserwatorów uważa, iż jest to jedynie kwestia czasu. Prawdopodobne jest, iż konkretne propozycje zmian pojawią się jesienią, kiedy rząd będzie musiał przedstawić plan wyjścia z nadmiernego deficytu.

Polityczne uwarunkowania również odgrywają istotną rolę w kształtowaniu przyszłości programu. Rok 2025 to rok wyborów prezydenckich w Polsce, co może wpłynąć na tempo i zakres ewentualnych zmian. Eksperci przewidują, iż rząd może wstrzymać się z niepopularnymi decyzjami do czasu po wyborach, aby nie ograniczać swoich szans w tym kluczowym głosowaniu.

Niezależnie od potencjalnych zmian, program Rodzina 800 plus pozostaje jednym z najważniejszych elementów polityki społecznej w Polsce. Jego przyszłość będzie kształtowana przez skomplikowaną grę między potrzebą wsparcia rodzin a koniecznością racjonalizacji wydatków publicznych.

Rodziny powinny z uwagą śledzić rozwój sytuacji. Choć do końca obecnego okresu zasiłkowego ich sytuacja jest stabilna, przyszłość może przynieść zarówno pozytywne, jak i negatywne zmiany. Jedni mogą zyskać na ewentualnej waloryzacji, inni zaś mogą stracić prawo do świadczenia, jeżeli zostaną wprowadzone nowe kryteria jego przyznawania.