19 godzin temu
Unia Europejska otwiera możliwość przeznaczenia funduszy regionalnych na cele związane z obronnością i bezpieczeństwem cywilnym. W tle pojawiają się pytania o przyszłość wsparcia dla regionów, które dotąd korzystały z tych środków głównie w celach społecznych i rozwojowych.
„Państwa UE otrzymały zielone światło na wykorzystanie istniejących funduszy regionalnych Unii Europejskiej na projekty związane z obronnością. Bezpieczeństwo oraz obrona cywilna zostały wskazane jako najważniejsze priorytety w ramach tego obszernego funduszu”, wynika z nieopublikowanego porozumienia, do którego dotarł portal Euractiv.
W środę (23 lipca) ambasadorowie państw członkowskich zatwierdzili nowe brzmienie zasad dotyczących polityki spójności o wartości 392 miliardów euro. Fundusz ten, stanowiący około jednej trzeciej budżetu UE na lata 2021–2027, ma na celu wspieranie biedniejszych regionów w nadrabianiu zaległości gospodarczych.
W ramach trwającego przeglądu śród okresowego funduszu unijni przywódcy zdecydowali się nadać priorytet rozwojowi zdolności obronnych. Zmiana ta wywołała już pewne kontrowersje, ponieważ może skutkować ograniczeniem środków przeznaczanych na programy społeczne i gospodarcze na rzecz wydatków wojskowych.
Pod koniec ubiegłego tygodnia negocjatorzy Rady i Parlamentu Europejskiego osiągnęli kompromis w sprawie ostatecznego kształtu dokumentu.
„W obliczu potrzeby zapewnienia Unii umiejętności samodzielnej obrony oraz przygotowania na sytuacje kryzysowe, należy gwałtownie uruchomić fundusze polityki spójności w celu bezpośredniego wsparcia inwestycji w zdolności obronne i bezpieczeństwo cywilne”, głosi treść porozumienia.
W dokumencie wskazano również inne priorytety UE, takie jak zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz transformacja energetyczna w kierunku odnawialnych źródeł energii.
Przegląd otwiera możliwość wykorzystania funduszy regionalnych do wspierania przemysłu obronnego oraz modernizacji infrastruktury w sposób umożliwiający jej dostosowanie do wymagań wojskowych.
Aby zachować zgodność z pierwotnym celem funduszu, inwestycje te „powinny w pierwszej kolejności wspierać projekty sprzyjające zatrudnieniu, rozwojowi kompetencji oraz dywersyfikacji przemysłowej na poziomie regionalnym” – czytamy w dokumencie. Projekty powinny także koncentrować się na wsparciu małych i średnich przedsiębiorstw oraz rozwoju technologii o podwójnym zastosowaniu – cywilnym i wojskowym.
Część państw członkowskich postulowała jeszcze szersze rozszerzenie zakresu wykorzystania funduszy spójności w określonych obszarach. Mimo to przyjęte zapisy wydają się na tyle elastyczne, by zyskać poparcie większości krajów.
Pierwotna propozycja Komisji Europejskiej spotkała się z krytyką ze strony ekspertów oraz władz lokalnych, którzy wyrażali obawy przed przekierowaniem środków w stronę sektora obronnego i dużych korporacji.
Przewodnicząca Komitetu Regionów UE Kata Tüttő ostrzegała, iż zmiany mogą przekształcić politykę spójności w „fundusz ratunkowy, służący jedynie łagodzeniu skutków ubocznych zmieniających się priorytetów”.
Ostateczne zatwierdzenie nowych priorytetów w polityce spójności wydaje się w tej chwili bardzo prawdopodobne – zważywszy na najważniejsze poparcie ambasadorów UE oraz pomyślny przebieg negocjacji między Radą a Parlamentem Europejskim.
Porozumienie musi jeszcze zostać zatwierdzone przez ministrów państw członkowskich podczas najbliższego oficjalnego spotkania, a następnie przyjęte przez europosłów na kolejnej sesji plenarnej.
