Zielony wodór i pochodne: szansa na zieloną industrializację Globalnego Południa

Zielony wodór, produkowany w procesie elektrolizy z wykorzystaniem wyłącznie odnawialnych źródeł energii, zyskuje na znaczeniu jako narzędzie dekarbonizacji sektorów przemysłowych trudnych do redukcji emisji. Oprócz samego wodoru, coraz większą rolę odgrywają także jego pochodne – amoniak czy metanol – które mogą wspierać transformację energetyczną na drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Nowe możliwości dla państw Globalnego Południa

Rozwój łańcuchów wartości zielonego wodoru niesie za sobą szereg korzyści wykraczających poza ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Dla państw Globalnego Południa oznacza to szansę na zieloną industrializację, zwiększenie niezależności energetycznej, udział w globalnym handlu oraz tworzenie nowych miejsc pracy.

Wodór pochodzący z paliw kopalnych („szary” wodór) już dziś jest ważnym surowcem przemysłowym. Jednak zastąpienie go zielonym wodorem – zarówno jako nośnika energii, jak i czystego surowca dla procesów przemysłowych – staje się priorytetem. Przykładowo, w sektorze chemicznym zielony wodór ma najważniejsze znaczenie dla dekarbonizacji, a w hutnictwie stali rozważa się jego wykorzystanie w procesie bezpośredniej redukcji żelaza.

Zielony wodór w transporcie i magazynowaniu energii

Sektory transportu ciężkiego, takie jak lotnictwo, żegluga morska czy transport dalekobieżny, również mogą skorzystać na rozwoju zielonego wodoru i jego pochodnych (np. amoniaku, e-paliw, e-metanolu). Te rozwiązania oferują alternatywę dla paliw kopalnych, zapewniając wysoką gęstość energetyczną niezbędną do pokonywania dużych odległości.

Co więcej, zielony wodór może rozwiązać problem sezonowego magazynowania energii. Produkowany w okresach nadwyżek OZE, może być wykorzystywany w czasie wzmożonego zapotrzebowania, wspierając elastyczność i odporność systemów energetycznych opartych na zmiennych źródłach odnawialnych.

Handel międzynarodowy i przewagi konkurencyjne

Rosnące zainteresowanie zielonym wodorem przekłada się na rozwój międzynarodowych rynków tego surowca i jego pochodnych. Według analizy Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA), około 20% globalnego zapotrzebowania na wodór w przyszłości może być zaspokajane poprzez handel międzynarodowy (link).

Kluczową przewagą konkurencyjną są tu zasoby odnawialnych źródeł energii – kraje posiadające duży potencjał słoneczny i wiatrowy mogą produkować wodór taniej i eksportować go do regionów o większym zapotrzebowaniu, ale mniejszych możliwościach produkcyjnych.

Prognozowane wolumeny handlu międzynarodowego (IRENA)

Globalne Południe – od importera do eksportera energii

Kraje Globalnego Południa, dysponujące wysokim potencjałem odnawialnych źródeł energii, mogą stać się kluczowymi graczami na rynku zielonych surowców. Przykładowo, Ameryka Łacińska może wykorzystać swoje zasoby słoneczne i wiatrowe oraz istniejącą infrastrukturę przemysłową, aby zaopatrywać rynki Ameryki Północnej, Europy i Azji w amoniak, e-metanol czy DRI.

Afryka Subsaharyjska, dzięki strategicznemu położeniu i dużej dostępności gruntów, ma szansę rozwijać produkcję zielonego wodoru zarówno na potrzeby własne, jak i na eksport do Europy oraz Azji. Z kolei Afryka Północna, według analiz IRENA, może do 2050 roku dostarczać około 18% zapotrzebowania Unii Europejskiej na zielony wodór i pochodne (link).

Wyzwania inwestycyjne i infrastrukturalne

Aby w pełni wykorzystać potencjał zielonego wodoru, kraje rozwijające się muszą zintegrować działania polityczne z rozwojem infrastruktury. najważniejsze jest budowanie mocy OZE, elektrolizerów oraz infrastruktury transportowej i magazynowej na dużą skalę. Według szacunków IRENA, globalne potrzeby inwestycyjne w infrastrukturę łańcucha wartości wodoru do 2050 roku wyniosą 2,49 biliona USD, obejmując 4,7 TW mocy OZE, 2,1 TW elektrolizerów i 0,9 TWh magazynów bateryjnych.

Współpraca i strategia – klucz do sukcesu

Jak podkreślają eksperci Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA), skoordynowane planowanie, inwestycje oraz międzynarodowa kooperacja są niezbędne, by kraje rozwijające się mogły w pełni wykorzystać szanse, jakie niesie rozwój rynku zielonych surowców energetycznych.

Międzynarodowe rynki zielonego wodoru i jego pochodnych oferują krajom rozwijającym się na Globalnym Południu ścieżkę do zrównoważonej industrializacji, bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji gospodarczej.

Więcej o wyzwaniach i rozwiązaniach związanych z rozwojem rynku zielonego wodoru można znaleźć w podcastach IRENA, gdzie swoją wiedzą dzielą się James Walker (Team Lead-Renewable Gases) oraz Francisco Gafaro (Team Lead-Power Sector Transformation).

Źródło: International Renewable Energy Agency