Żelazo, wodór i przyszłość: Namibia stawia na zieloną rewolucję energetyczną

Zdjęcie: https://www.euractiv.pl/section/energia-i-srodowisko/news/zelazo-wodor-i-przyszlosc-namibia-stawia-na-zielona-rewolucje-energetyczna/

Pierwszy w historii zakład produkcji żelaza o zerowej emisji w Afryce Południowej rozpoczął działalność. Namibia, wspierana przez UE i Niemcy, wyznacza kierunek dla całego kontynentu, łącząc innowację, rozwój i transformację energetyczną.

W sercu Namibii, w zakładzie produkcyjnym HyIron Oshivela, rozpoczęła się nowa era dla przemysłu ciężkiego w Afryce. Uroczyste otwarcie pierwszej afrykańskiej instalacji do produkcji żelaza z użyciem zielonego wodoru zgromadziło najważniejszych liderów regionu i Europy — od prezydentki Namibii Netumbo Nandi-Ndaitwah po ambasadorów Unii Europejskiej i Niemiec.

To przełomowe wydarzenie oznacza nie tylko początek produkcji zielonego wodoru w tej części Afryki, ale również pierwszą lokalną produkcję żelaza o bezemisyjnej technologii redukcji bezpośredniej (DRI). Zakład HyIron to dzieło wspólnego wysiłku niemieckich i namibijskich firm, które połączyły siły, by stworzyć unikatowy projekt na skalę kontynentu.

Zasilany największym elektrolizerem w Afryce Południowej, zakład wykorzystuje wyłącznie czystą energię, stając się pionierem w dekarbonizacji ciężkiego przemysłu. To zarazem pierwszy konkretny rezultat partnerstwa UE i Namibii w ramach programu inwestycyjnego Global Gateway, który promuje zrównoważony rozwój i strategiczne połączenia na całym świecie.

Zielony wodór napędza nie tylko przemysł, ale i ludzi

Zdaniem komisarza UE ds. partnerstw międzynarodowych Jozefa Síkelí, projekt HyIron to coś więcej niż tylko innowacyjna instalacja przemysłowa. „To realna produkcja 3,6 mln ton żelaza rocznie bez emisji i tysiące nowych miejsc pracy. Właśnie o to chodzi w Global Gateway — o rozwój, który przynosi konkretne korzyści ludziom” — podkreślił.

Plany zakładają, iż po osiągnięciu pełnej mocy produkcyjnej zakład HyIron dostarczy 2 mln ton zielonego żelaza rocznie. W tym procesie do atmosfery nie trafi 3,6 mln ton CO₂, a lokalna gospodarka zyska ponad 6 tys. miejsc pracy w budownictwie i 900 etatów operacyjnych. To pokazuje, iż inwestycje w energię odnawialną mogą być jednocześnie impulsem ekologicznym i gospodarczym.

Projekt nie tylko wpisuje się w światowe dążenia do ograniczania emisji, ale także odpowiada na rosnące zapotrzebowanie przemysłu stalowego na zrównoważone surowce. Dzięki swoim zasobom naturalnym i korzystnym warunkom Namibii udało się stworzyć środowisko, które przyciąga inwestorów i pozwala tworzyć wartość lokalnie.

Małe firmy, wielkie zmiany

Już w trakcie fazy pilotażowej, która poprzedziła uruchomienie zakładu, zatrudniono ponad 400 osób, współpracując z ponad 60 namibijskimi małymi i średnimi przedsiębiorstwami. To pokazuje, iż zielona transformacja nie musi być domeną wielkich korporacji – przeciwnie, jej sukces zależy od zaangażowania lokalnych społeczności i firm.

HyIron staje się modelem rozwoju, który integruje lokalne potencjały z międzynarodowym kapitałem i technologią. Przejście na zieloną energię to w tym przypadku nie tylko hasło, ale namacalna zmiana życia tysięcy ludzi.

Europa inwestuje w Afrykę – wspólnie i długofalowo

Za sukcesem projektu stoi wspólna strategia Unii Europejskiej i jej państw członkowskich. Początkowe finansowanie w wysokości 13,7 mln euro zapewniło niemieckie Federalne Ministerstwo Gospodarki i Działań na rzecz Klimatu. Druga faza — której celem jest produkcja 200 tys. ton bezemisyjnego żelaza rocznie — otrzymała wsparcie w wysokości 12 mln euro od UE i Holandii. Co więcej, podpisano już umowę o odbiorze z jednym z czołowych producentów stali w Niemczech, co gwarantuje stabilność ekonomiczną projektu.

HyIron stanowi istotny element szerszej kampanii „Scaling up Renewables in Africa”, którą przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapoczątkowała wspólnie z prezydentem RPA Cyrilem Ramaphosą. Kampania, koordynowana z organizacją Global Citizen i wspierana przez Międzynarodową Agencję Energetyczną, ma na celu przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii na kontynencie.

Dzięki synergii działań międzynarodowych, program Global Gateway zakłada podpisanie ok. 50 projektów energetycznych w Afryce, co ma znacząco poszerzyć dostęp do taniej i czystej energii.

HyIron — więcej niż przemysł, to strategia rozwoju

Projekt HyIron nie jest jedynie technologiczną nowinką, ale elementem realizacji porozumienia zawartego między UE a Namibią w 2022 r. Porozumienie to ustanowiło strategiczne partnerstwo w zakresie zielonego wodoru i zrównoważonych łańcuchów wartości surowców, które ma zapewnić rozwój energetyczny i gospodarczy w oparciu o zasoby lokalne.

Celem Global Gateway nie jest tworzenie zależności, ale wspólnych powiązań, które wzmacniają odporność gospodarczą i energetyczną państw partnerskich. kooperacja opiera się na podejściu Team Europe – angażującym UE, państwa członkowskie oraz europejskie instytucje finansowania rozwoju – i zakłada mobilizację do 300 mld euro do 2027 r. w formie publicznych i prywatnych inwestycji. Te środki mają wzmocnić systemy opieki zdrowotnej, edukacji, badań, ale przede wszystkim połączenia w sektorze energetycznym, cyfrowym i transportowym.

Zielona przyszłość dla kontynentu

Od listopada 2024 r., kiedy kampania „Scaling up Renewables in Africa” wystartowała, jasne było, iż to dopiero początek. Już w marcu 2025 r. inicjatywa została powiązana z programem Mission 300 — wspólnym przedsięwzięciem Banku Światowego i Afrykańskiego Banku Rozwoju, którego celem jest zapewnienie dostępu do energii elektrycznej dla 300 mln mieszkańców Afryki do końca tej dekady.

Namibia, stając na czele transformacji energetycznej kontynentu, pokazuje, iż ambitna polityka, lokalne zaangażowanie i wsparcie międzynarodowe mogą przynieść realne zmiany. Dzięki projektowi HyIron ten południowoafrykański kraj przekształca się w centrum innowacji energetycznych i kluczowego gracza w globalnej walce z kryzysem klimatycznym.