Sytuacja wokół handlu w niedziele przybiera zaskakujący obrót. Mimo iż partie koalicji rządzącej, w szczególności Koalicja Obywatelska i Trzecia Droga, podczas kampanii wyborczej zapowiadały liberalizację przepisów dotyczących handlu w niedziele, pojawiła się nowa inicjatywa zmierzająca w zupełnie przeciwnym kierunku.
Fot. DALL·E 3 / Warszawa w Pigułce
Do Kancelarii Prezydenta wpłynęła obywatelska petycja postulująca całkowite wyeliminowanie handlu w niedziele. Autorzy tej propozycji argumentują, iż taka zmiana mogłaby przynieść szereg pozytywnych efektów dla społeczeństwa i gospodarki. W ich opinii, ograniczenie handlu pozwoliłoby przedsiębiorcom skupić się na jakości świadczonych usług, zamiast na nieustannej walce o klienta.
Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają na handel w siedem niedziel w roku. Są to głównie niedziele poprzedzające ważne święta oraz ostatnie weekendy wybranych miesięcy. System ten funkcjonuje od pewnego czasu, jednak wciąż budzi kontrowersje zarówno wśród pracowników handlu, jak i konsumentów.
Związki zawodowe, w tym szczególnie handlowa „Solidarność”, od lat prezentują badania wskazujące na bardzo wysokie poparcie pracowników sektora handlowego dla ograniczenia pracy w niedziele. Według ich danych, zdecydowana większość zatrudnionych w handlu preferuje wolne niedziele, choćby kosztem dodatkowego wynagrodzenia.
Autorzy petycji zwracają również uwagę na aspekt religijny i społeczny. W ich przekonaniu niedziela powinna pozostać dniem przeznaczonym na odpoczynek, praktyki religijne i spędzanie czasu z rodziną. Argumentują, iż całkowity zakaz handlu w niedziele przyczyniłby się do wzmocnienia więzi rodzinnych i umożliwił pełniejsze uczestnictwo w życiu religijnym.
Prezydent zdecydował na razie o innej inicjatywie
Równolegle realizowane są prace nad innymi zmianami w przepisach dotyczących handlu. Jedna z propozycji zakładała wprowadzenie dodatkowego wolnego dnia 24 grudnia oraz zwiększenie liczby niedziel handlowych w okresie przedświątecznym do trzech. Ta ustawa została podpisana przez prezydenta i jednocześnie skierowana do Trybunału Konstytucyjnego, aby ten zbadał jej zgodność z konstytucją.
Eksperci zwracają uwagę na praktyczne aspekty potencjalnego całkowitego zakazu handlu w niedziele. Wskazują na problemy logistyczne związane z zamknięciem sklepów przez cały weekend, potencjalny wpływ na zatrudnienie w sektorze handlowym oraz możliwe konsekwencje dla małych przedsiębiorców.
Szczególnie istotnym argumentem przeciwników całkowitego zakazu jest kwestia dostępności usług dla osób pracujących w różnych systemach zmianowych. Dla wielu z nich niedziela jest jedynym dniem, w którym mogą zrobić większe zakupy czy załatwić niezbędne sprawy.
Ostateczna decyzja w sprawie petycji leży w rękach prezydenta Andrzeja Dudy, który może zdecydować o skierowaniu odpowiedniej inicjatywy do Sejmu. Jednak choćby w przypadku takiej decyzji, przeprowadzenie zmian przez parlament może okazać się trudne, biorąc pod uwagę obecny układ sił politycznych i wcześniejsze deklaracje partii rządzących.