Wymiana pieców w Małopolsce spadła o 45%. Tak źle nie było od 7 lat

Tempo wymiany pieców spadło do poziomu sprzed 2018 roku

Walka ze smogiem w tzw. „krakowskim obwarzanku” wyraźnie zwalnia. W 2024 roku wymieniono 1460 pieców, podczas gdy w 2022 roku było to aż 2691 sztuk. To spadek o ponad 45% i powrót do poziomu sprzed 2018 roku.

polskialarmsmogowy.pl

Według danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków w gminach otaczających Kraków wciąż działa ponad 10 tysięcy nielegalnych pieców i kotłów. Najwięcej z nich znajduje się w:

• Gminie Wieliczka – 2241 sztuk (jednocześnie w 2024 roku wymieniono tam najwięcej pieców – 280),
• Gminie Skawina,
• Gminie Zabierzów.

Co więcej, prognozy na przyszły rok również nie są optymistyczne. W 2024 roku złożono tylko 1658 wniosków o wymianę pieców, podczas gdy w 2023 roku było ich 1909. To oznacza, iż niski poziom wymian może się utrzymać.

polskialarmsmogowy.pl

Krakowski Alarm Smogowy: „To zapaść”

Eksperci biją na alarm. Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego podkreśla, iż władze gmin nie egzekwują przepisów uchwały antysmogowej, co sprawia, iż mieszkańcy nie czują presji na wymianę kopciuchów.

Smog w Małopolsce się nasila

Dane ze stacji monitoringu w Skawinie i Zabierzowie potwierdzają pogarszającą się jakość powietrza:

• Skawina: maksymalne stężenie pyłu PM10 wzrosło z 85 µg/mł w 2023 roku do 142 µg/mł w 2024 roku,
• Zabierzów: w 2023 roku PM10 osiągało maksymalnie 99 µg/mł, a w 2024 już 145 µg/mł,
• liczba dni z przekroczeniami norm PM10 w Zabierzowie wzrosła z 26 do 32.

Eksperci ostrzegają, iż jeżeli ten trend się utrzyma, może dojść do odwrócenia poprawy jakości powietrza, którą obserwowano do 2023 roku.

Dlaczego tempo wymiany pieców spada?

Spowolnienie wymiany pieców ma kilka przyczyn:

1. Zmiany w uchwale antysmogowej dla Małopolski – pierwotnie zakładała ona całkowitą likwidację „kopciuchów” do końca 2022 roku. Jednak radni wojewódzcy przesunęli ten termin, co osłabiło motywację mieszkańców do wymiany źródeł ciepła.
2. Wstrzymanie programu „Czyste Powietrze” – brak dotacji na wymianę pieców utrudnia mieszkańcom decyzję o modernizacji ogrzewania.
3. Brak kontroli i egzekwowania przepisów – niektóre gminy aktywnie przeprowadzają kontrole i wykorzystują drony do wykrywania nielegalnych pieców (np. Zielonki, Wielka Wieś), ale w wielu miejscach działania są niewystarczające.

Co można zrobić?

Eksperci wskazują, iż aby przyspieszyć walkę ze smogiem, gminy muszą:

• aktywnie informować mieszkańców o zakazie używania kopciuchów,
• prowadzić kontrole i egzekwować przepisy antysmogowe,
• zwiększyć dostępność dotacji i wspierać mieszkańców w wymianie kotłów.

Działania powinny być koordynowane na poziomie Metropolii Krakowskiej, a Prezydent Krakowa, jako przewodniczący jej zarządu, powinien aktywniej angażować gminy w walkę o czyste powietrze.