Wydanie 248, 02.08.2025

1 dzień temu

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

„To pierwszy wywiad nowego ministra sprawiedliwości w mediach. Waldemar Żurek zapowiada przyspieszenie rozliczenia afer PiS. Będą dymisje nominatów Ziobry w sądach, stanowiska stracą neo-sędziowie. Żurek chce też przyspieszyć pracę sądów i otworzyć je na obywateli.” W OKO.press przeczytacie wywiad z nowym ministrem a z tekstu Onetu dowiecie się o pierwszych dymisjach jakie podpisał. [OKO.press], [Onet]
Z obecnym i nowym prezydentem nie ma co liczyć na jakikolwiek postęp w sprawie związków partnerskich. Jednak Katarzyna Kotula nie przestaje o nie walczyć. Mimo beznadziejności sytuacji to dobrze bo według nas żałosne było, iż nie przedstawiono prawicowemu prezydentowi żadnej ustawy, którą by mógł z euforią zawetować. Polecamy wywiad w [OKO.press].
„Coraz więcej danych potwierdza, iż to chłopcy – a nie dziewczęta – stają się grupą wrażliwą edukacyjnie. Widać gorsze wyniki z języka polskiego, mniejsze szanse na studia i wyraźną przewagę dziewcząt w egzaminach zewnętrznych. Minister edukacji Barbara Nowacka przyznała wprost: »Tu jest wiele do zrobienia«.” [Strefa Edukacji]

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: Aglomeracja pokrowska w worku. 1252. dzień wojny
31 lipca Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła (przy 331 głosach „za” i żadnym „przeciw”) prezydencki projekt ustawy cofającej większość wprowadzonych 22 lipca zmian prawnych, które uzależniały organy antykorupcyjne – Narodowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy i Specjalną Prokuraturę Antykorupcyjną – od Prokuratora Generalnego. Jeszcze tego samego dnia nowy akt prawny podpisał Wołodymyr Zełenski. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [###]

„Rozmowy rosyjsko-ukraińskie w Stambule: brak postępu (...) Trzecia runda rozmów nie uwidoczniła żadnych zmian w stanowisku strony rosyjskiej. Moskwa traktuje je jako parawan dla prowadzonych działań ofensywnych, w tym ataków rakietowych i dronowych na cele cywilne.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

Anne Applebaum w rozmowie z dziennikarzem DW opowiada zachodniemu widzowi o tym, iż w zachodnim spojrzeniu na Rosję brakuje zrozumienie ekstremizmu Putina, iż nie działa on w ramach logiki uznanej na Zachodzie za racjonalną. Prawie 40 minut rozmowy gdzie żona ministra Sikorskiego odpowiednio pozycjonuje Rosję, jej imperializm i to jak operuje to państwo w polityce międzynarodowej. [###]

„Choć od inwazji Rosji w lutym 2022 r. Chiny zajmują wyraźnie prorosyjskie stanowisko, to w ostatnich miesiącach można zauważyć subtelne korekty w ich polityce wobec Ukrainy. Polegają one na intensyfikacji współpracy dwustronnej na niskich szczeblach oraz większej aktywności nowego ambasadora ChRL w kontaktach z ukraińskimi kręgami akademickimi, biznesem i administracją. Zmiany te mogą świadczyć o przygotowaniach Chin do ewentualnego zaangażowania w odbudowę Ukrainy po zawieszeniu broni lub deklaracji pokojowej. Nie oznaczają jednak korekty stanowiska Chin wobec wojny i samej Rosji.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
„Rosyjskie media reagują na ultimatum Trumpa ze spokojem i pozwalają sobie na drobną krytykę wobec prezydenta USA. W rosyjskiej propagandzie pojawia się również Melania Trump i jej wpływ na decyzję jej męża. Ponadto w dzisiejszym odcinku reakcje rosyjskich mediów na kryzys w Ukrainie, rosyjskie fabryki dronów i Putin podczas dnia metalurga. Przegląd rosyjskiej propagandy przygotowała Katarzyna Chawryło- ekspertka OSW.” [###]

Europa

Komisja Europejska doszła do porozumienia z Donaldem Trumpem w sprawie ceł. PISM ma krótką rzeczową analizę ale w OKO.press znajdziecie tekst o tytule „Umowa handlowa USA-UE. Kapitulacja Europy, co w zamian?”. The Guardian ma felieton, który zwraca uwagę na negatywne skutki dla polityki wewnętrznej UE, które mogą wyniknąć z tej umowy. A rozważania czy na pewno wejdzie w ona życie bo a jak tak to czy w takiej formie o jakiej dziś mówimy to zostawmy na przyszły tydzień. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [OKO.press], [The Guardian]
„Cła Trumpa nie schodzą z nagłówków gazet. Niedawno ogłoszono porozumienie USA i Unii Europejskiej. Co w nim zawarto? Co o nim wiemy, a czego wciąż nie wiemy? Jak generalnie wygląda dziś sprawa ceł? Czy trwa wojna handlowa USA z resztą świata? Jak wyglądają dziś cła na UE? Na te i inne pytania odpowiadają Jakub Jakóbowski (wicedyrektor OSW) i Andrzej Kohut (ekspert OSW).” [###]

„Komisja Europejska zmienia konstrukcję nowego budżetu UE m.in. tak, by wzmocnić egzekwowanie przestrzegania zasad praworządności przez państwa członkowskie. Od ich przestrzegania mocniej uzależniony będzie także dostęp do środków dla rolników. Zmian jest więcej” [OKO.press]

„Zapowiedź koordynacji odstraszania nuklearnego przez Francję i Wielką Brytanię jest korzystna dla bezpieczeństwa europejskiego. Sygnalizuje możliwość użycia przez te państwa broni jądrowej w obronie sojuszników, co może skomplikować kalkulacje Rosji i wzmocnić odstraszanie w uzupełnieniu do działań USA i NATO. ” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [Ośrodek Studiów Wschodnich]

Jeśli chcesz oglądać materiały pornograficzne przez internet w Wielkiej Brytanii to musisz zweryfikować swoją pełnoletniość. Regulacja, która wprowadziła ten wymóg weszła w życie niedawno i miała doprowadzić do ponad 5 milionów nowych weryfikacji wieku dziennie, jak informuje The Guardian. Za z materiału wideo Niebezpiecznika dowiecie się jak dzieci omijają wymóg weryfikacji i dlaczego system używany przez ten kraj nie jest najlepszy. [The Guardian], [###]

Sprawa gangów w Rotherham jest zwykle podnoszona jako dowód na to „szaleństwo politycznej poprawności” które uniemożliwiło policje zapobieżenie wielokrotnym gwałtom na młodych dziewczynach. Wygląda na to jednak, iż policja nie działała tak jak powinna nie dlatego, iż bała się oskarżeń o rasizm a po prostu dlatego, iż niektórzy policjanci sami brali udział w gwałtach na nieletnich. Tego ci jednak kolega konserwatysta nie powie. [The Guardian]
„Do końca sierpnia komisja szwedzkiego ministerstwa kultury ma przedstawić oficjalny kanon kultury tego kraju. Dlaczego budzi to kontrowersje i czy z tego zbioru zostanie wykluczona największa gwiazda Eurowizji?” [###]

„17 lipca Komisja Europejska (KE) poinformowała władze centralne Bośni i Hercegowiny (BiH) o zmniejszeniu funduszy przewidzianych w unijnym Planie wzrostu dla Bałkanów Zachodnich. BiH utraciła 108,4 mln euro, czyli 10% kwoty dla niej przeznaczonej (wciąż może otrzymać 976,6 mln euro). (...) Bośnia i Hercegowina jest jedynym krajem regionu, któremu ze względu na napiętą sytuację wewnątrzpolityczną nie udało się sfinalizować planu reform (...). Paraliż rządu centralnego może trwać do kolejnych wyborów (październik 2026 r.). ” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
„W maju 2023 r. Amerykanie poinformowali o unieszkodliwieniu systemu Snake, używanego od 2004 r. przez hakerów związanych z 16. Centrum rosyjskiej tajnej policji FSB. Dopiero ostatnio analitycy ujawnili całą strukturę tego centrum, specjalizującego się w wywiadzie elektronicznym.” O roli polskich służb w tej akcji pisze [Onet].
„Globalne Południe jest dla Rosji coraz ważniejsze. Jednym z istotnych elementów strategii Rosji wobec tego obszaru jest pomoc humanitarna i rozwojowa. Dlaczego można ją nazwać zatrutymi darami? Jak wygląda polityka zagraniczna Rosji wobec tego obszaru i jaką rolę w miej odgrywa pomoc humanitarna i rozwojowa? Czy rosyjskie dary rzeczywiście realnie pomagają tym krajom? Na te i inne pytania odpowiada Miłosz Bartosiewicz, analityk OSW.” [###]

„30 lipca rosyjska Agencja ds. Regulacji Technicznych i Metodologii (Rosstandart) cofnęła certyfikaty dopuszczające wybrane modele czterech chińskich marek samochodów ciężarowych (Dongfeng, Foton, FAW i Sitrak) oraz nadwozia do nich firmy Foton do sprzedaży na rosyjskim rynku. (...) Działania Rosstandartu należy interpretować jako element polityki protekcjonistycznej Moskwy, mające na celu ochronę rosyjskiej branży motoryzacyjnej. Nie jest ona bowiem w stanie konkurować na zasadach rynkowych z masowo importowanymi markami chińskimi.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

Bliski i Środkowy Wschód

Wysłannik prezydenta Trumpa na Bliski Wschód, Steve Witkoff, odwiedził Strefę Gazy gdzie był w punktach rozdawania pomocy humanitarnej. Izrael nie zrobił w tej okazji przerwy w zabijaniu cywilów w okolicy tych punktów i Palestyńczycy ginęli zarówno przed jego wizytą, jak i tuż po niej. [The Guardian], [AP News]
Izrael zniósł blokadę i zezwolił na wjazd ciężarówek organizacji innych niż koncesjonowana GHF z pomocą humanitarną do Strefy Gazy. Jednak skala głodu jak tak potężna, iż ciężarówki nie osiągają punktów dystrybucji ONZ, ze względu na fakt, iż tłumy mieszkańców zatrzymują i grabią ładunek. [AP News]
Hasbara po polsku i na sterydach. Izrael opłacił spoty propagandowe, winą za głód w Gazie obarczając ONZ – o topornej Izraelskiej propagandzie, która przelewa się w tej chwili przez internet. [Krytyka Polityczna]
O sytuacji w Gazie, oskarżeniach o udział Hamasu w grabieniu pomocy, o tym, iż reporty amerykańskie ich nie potwierdzają, o sytuacji politycznej wewnętrznej jak i zagranicznej, a także o tym, iż po Francji, Wielka Brytania ma uznać państwowość Palestyny, a szanse na dyskutowany ciągle rozejm pozostają marginalne – piszą Konflikty. [Konflikty #1], [Konflikty #2]
„Współtwórca oskarowego filmu zamordowany przez izraelskiego osadnika” Dlaczego izraelski recydywista jest chroniony przez izraelskie państwo a na sądową sprawę o morderstwo będzie czekał w areszcie domowym? Dowiecie się z tekstu OKO.press. [OKO.press]
Tymczasowy prezydent Syrii, Ahmad asz-Szara, powołał komisję mającą na celu zbadanie zajść w prowincji as-Suwajda. Zajścia miały się zacząć od drobnego konfliktu pomiędzy druzami i beduinami, następnie gwałtownie eskalować, a w sprawę włączył się choćby Izrael pod pretekstem obrony druzów. Po zajściach antyalawickich z marca tego roku, również powołano komisję. Zidentyfikowała ona ponad 300 osób podejrzanych o popełnianie przestępstw, od zabójstw i tortur po plądrowanie i rozbój, przeciwko którym, toczyć mają się śledztwa. [AP News]
Sytuacja ekonomiczna w Afganistanie jest bardzo kiepska. Nie pomaga susza i gwałtowne odcięcie pomocy międzynarodowej. Na dodatek, masowe deportacje Afgańczyków z Iranu i Afganistanu jeszcze pogarszają sytuację, powodują dodatkowe napięcia wewnątrz Afganistanu i ostatecznie mogą podkopać jego stabilność. [Foreign Policy]
Kontynuując temat Afganistanu, polecamy odcinek podkastu Za Rubieżą, który opowiada o Sonicie Alizadeh, jej twórczości, życiu i Afganistanie, którego już nie ma. Sonita jest pierwszą w historii kraju raperką i zawodową muzyczką. W młodości miała zostać sprzedana za mąż, a historia jej życia została opisana w filmie „Sonita”. [###]

Azja

„Ekstremalne deszcze i powodzie w północnych Chinach zabiły 60 osób, ponad połowę z nich w domu opieki dla osób starszych na przedmieściach Pekinu, który walczy z najbardziej śmiercionośną powodzią od lat.” [Reuters]
„Po pięciu dniach walk Kambodża i Tajlandia zgodziły się na »bezwarunkowe zawieszenie broni«. Nie oznacza to oczywiście rozwiązania konfliktu miedzy obydwoma państwami ani choćby początku drogi do polubownego uregulowania spornej granicy. Niemniej można mówić o sukcesie. Sam przebieg walk i straty poniesione przez obie strony cały czas nie są jasne, chociaż z techniczno-wojskowego punktu widzenia doszło do kilku interesujących zajść.” [Konflikty]
Chociaż rozejm pomiędzy Kambodżą i Tajlandią ciągle jest w mocy to Reuters donosi, iż państwa oskarżały się wzajemnie o jego złamanie. Al-Dżazira za to donosi, iż władze Kambodży domagają się uwolnienia 20 swoich żołnierzy, którzy zostali pojmani przez Tajlandię w czasie starć. [Reuters], [Al-Dżazira]
„Pakistan skazał w czwartek 108 członków partii byłego premiera Imrana Khana na karę więzienia za ich rolę w ogólnokrajowych protestach przeciwko wojsku w maju 2023 roku. Wyroki obejmują wyrok 10 lat więzienia dla Omara Ayuba Khana, wyższego rangą przywódcy Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI) i oficjalnego lidera opozycji.” [Euronews]
„W zeszłym tygodniu prezydent Filipin Ferdinand Marcos Jr. powiązał niedawną powódź z wszechobecną korupcją w rządzie podczas swojego czwartego orędzia o stanie państwa. Marcos wspomniał o kilku nietypowych projektach, takich jak zbyt drogie laptopy dla szkół, most, którego budowa zajęła 10 lat, ale który łatwo uległ uszkodzeniu, oraz wagony kolejowe zakupione w 2014 roku, które nigdy nie zostały wykorzystane.” Co dokładnie było w tym przemówieniu i czy służyło one czemuś więcej niż tylko zdobycia sympatii opinii publicznej? The Diplomat analizuje to co powiedział prezydent Filipin. [The Diplomat]
„Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump ogłosił 25% cła na indyjskie towary, a także nieokreśloną karę za zakup przez ten kraj rosyjskiej ropy i sprzętu wojskowego, ponieważ niekończąca się wojna w Ukrainie frustruje Biały Dom.” [Al-Dżazira]

Afryka

„Demokratyczna Republika Konga (DRK) i Rwanda zorganizowały pierwsze spotkanie wspólnego komitetu nadzorczego, robiąc krok w kierunku wdrożenia porozumienia pokojowego, choćby jeżeli inne opisane tam zobowiązania nie zostały jeszcze wypełnione.” [Al-Dżazira]
„Ostatnie miesiące wojny domowej w Sudanie przyniosły sukcesy siłom rządowym, które odzyskały kontrolę nad stolicą i rolniczym centrum kraju. Dodało im to wiatru w żagle i skłoniło do próby odzyskania kontroli nad południem. Zdobycie i utrzymanie tego regionu będzie oznaczało odzyskanie kontroli nad kluczowymi elementami infrastruktury związanej z przemysłem naftowym. W strategicznych wizjach nikt nie uwzględnia jednak losu cywilów, którzy są największymi ofiarami walki między generałami.” [Konflikty]
W Angoli wybuchły protesty z powodu podniesienia ceny paliwa przez rząd. Niestety podczas protestów doszło do zamieszek i w ich wyniku zginęły 22 osoby a 1200 zostały ranne. [AP News]
Co powiecie na radioaktywne nosorożce w RPA? Brzmi jak sequel kreskówki Motomyszy z Marsa ale w przeciwieństwie do motomyszy to radioaktywne nosorożce istnieją naprawdę. Żeby być precyzyjnym to radioaktywne są tylko ich rogi i ma to zapobiegać kłusownictwu. [The Guardian]
Tadeusz Michrowski opublikował dwie kolejne części swojej biografii zamordowanego przez Janusza Walusia Chrisa Haniego. Możecie przeczytać je w dwóch częściach po angielsku bądź całość po Polsku. [część 2], [część 3]
„Setki pracowników służby zdrowia w całym Tigraju udokumentowało masowe gwałty, niewolnictwo seksualne, wymuszoną ciążę i tortury seksualne kobiet i dzieci przez żołnierzy etiopskich i erytrejskich, w systematycznych atakach, które stanowią zbrodnie przeciwko ludzkości, jak stwierdzono w nowym raporcie.” Chociaż starcia zbrojne w Tigraju się skończyły to efekty tego konfliktu będą odczuwalne dla wielu osób. [The Guardian]

Ameryka Łacińska

Stany Zjednoczone nałożyły sankcje na sędziego brazylijskiego sądu najwyższego za rzekome „łamanie praw człowieka”, „prześladowanie opozycji politycznej” oraz naruszanie „wolności słowa” amerykańskich firm zajmujących się mediami społecznościowymi. Brzmi poważnie prawda. A tak naprawdę chodzi o to co wymiar sprawiedliwości robił w sprawie próby zamachu stanu, którą miał przeprowadzić były prezydent Jair Bolsonoaro. [Al-Dżazira]
Administracja Donalda Trumpa tak bardzo chce obronić Jaira Bolsonaro przed skutkami jego własnych działań, iż podwyższyła cła jakie nałożyła na Brazylię z 30 na 50 procent. [AP News]
Kiedy Stany Zjednoczone dojdą do porozumienia z Meksykiem w sprawie ceł? Nie wiadomo. Decyzja miała zostać podjęta do końca lipca ale administracja Trumpa przedłużyła czas na negocjacje o 90 dni. [The Guardian]
W Peru prawicowe partie przegłosowały amnestię dla członków służb mundurowych które dopuściły się zbrodni przeciwko ludności cywilnej w czasie lat 80 i 90. Możecie się domyślić, iż sporo mieszkańców nie jest z tego zadowolonych. Al-Dżazira ma dla Was reportaż, który opisuje nie tylko co wtedy się działo ale także jak ludzie dzisiaj reagują na ten ruch. [Al-Dżazira]
Pierwszy raz od dłuższego czasu prawica w Boliwii ma szansę na objęcie urzędu prezydenta. AP News ma tekst o jednym z tych prawicowych kandydatów, który od lat startował w wyborach prezydenckich (oczywiście bez skutku) a Americas Quarterly opisuje co adekwatnie się dzieje z główną lewicową partią w kraju, iż sytuacja polityczna się tak drastycznie zmieniła. [AP News], [Americas Quarterly]
„Aktywiści i liderzy opozycji ostrzegają, iż Salwador podąża ścieżką Wenezueli w kierunku dyktatury po tym, jak kongres tego środkowoamerykańskiego kraju zniósł limity kadencji prezydenta, torując drogę Nayibowi Bukele do ubiegania się o reelekcję na czas nieokreślony.” [The Guardian]

Ameryka Północna

Kanada jest kolejnym państwem, które ostatnio uznało Palestynę jako niepodległe państwo. Dlaczego teraz się na to zdecydowano? Artykuł Reutersa stara się na to odpowiedzieć. [Reuters]
W innych działach wspominaliśmy od decyzjach Trumpa dotyczących ceł ale tutaj się na tym skupimy. Al-Dżazira ma podsumowanie co do tego jak od 1 sierpnia wyglądają cła nakładane na różne państwa przez Stany Zjednoczone. Dowiecie się kto się dogadał z Trumpem czy jakie towary mogą być wyłączone z ceł oraz czy jest jakiś pozytywny efekt dla amerykańskiej gospodarki wynikający z ceł. Drugi link prowadzi do prostej listy państw i ceł bazowych jakie zostały na nie nałożone. [Al-Dżazira #1], [Al-Dżazira #2]
Poparcie Trumpa spadło do najniższego w tej kadencji. Jedynie 40% amerykanów go popiera. [Reuters]
„Zbij pan termometr to nie będziesz pan miał temperatury” Donald Trump zdaje się znać ten cytat z Lecha Wałęsy gdyż po bardzo złych wynikach dotyczących bezrobocia w Stanach Zjednoczonych postanowił on zwolnić szefa agencji, który zbiera i publikuje właśnie te dane. [AP News]
Agencja zajmująca się ochroną środowiska właśnie odwróciła wcześniejsze zarządzeni w celu „walki z religią globalnego ocieplenia”. To niesamowite jak bardzo prawica mówi o walce z ideologią w nauce żeby tylko samemu prowadzić ideologiczne działania. (Największe pretensje można mieć do tych, dziennikarzy, którzy wierzą w te obienice.) [NPR]
Jeśli widzicie doniesienia, iż amerykańskie służby migracyjne są teraz obiektem dużo częstszych ataków to podejdźcie do nich z pewną rezerwą gdyż pracownicy tej służby nie są ostatnio zbyt wiarygodni. Dobrze to widać w artykule Guardiana, który opisuje masowe przypadki zatrzymań w czasie protestów w Los Angeles, które nie doprowadziły do żadnych procesów ponieważ prokuratorze uznali, iż pracownicy federalni nie są wiarygodni. [The Guardian]
„RFK Jr. chce zmienić program, który powstrzymał producentów szczepionek przed opuszczeniem rynku amerykańskiego. Mogą oni ponownie uciec.” [ProPublica]
„Według dochodzenia przeprowadzonego przez agencję Reuters, dziesiątki dużych kancelarii prawnych, obawiając się politycznych represji, ograniczyły działalność pro bono, inicjatywy na rzecz różnorodności oraz postępowania sądowe, które mogłyby doprowadzić do konfliktu z administracją Trumpa. Wiele kancelarii podejmuje strategiczne decyzje: wycofują się z działalności pro bono, która nie podoba się Trumpowi, lub ryzykują, iż staną się kolejnym celem ataków.” Wcale nie brzmi jak autorytaryzm. [Reuters]
„Detektywi z Nowego Jorku prowadzący śledztwo w sprawie masowej strzelaniny, do której doszło w tym tygodniu, przesłuchiwali w środę osoby związane z napastnikiem w jego rodzinnym stanie Nevada. Zwolennicy bezpieczeństwa broni palnej wyrazili zaniepokojenie faktem, iż mimo dwóch zgłoszonych hospitalizacji psychiatrycznych napastnik mógł w zeszłym miesiącu legalnie kupić broń w tym stanie.” Dzień za dniem dzieje się strzelanin cud w Ameryce. [Reuters]

Oceania

„Hodowcy i naukowcy na najbardziej suchym zamieszkałym kontynencie radykalnie zwiększyli plony dzięki nowym technikom rolniczym, pomimo rosnących wyzwań środowiskowych. Innowacje w zakresie efektywnego wykorzystania wody, przebudowy gleby i technologii nasion pomogły wyżywić rosnącą globalną populację.” Polecamy raport Reutersa o tym jak australijscy rolnicy radzą sobie ze zmianami wywołanymi katastrofą klimatyczną. [Reuters]
W Australii od niedawna jest zakaz korzystania z mediów społecznościowych przez osoby poniżej 16 roku życia. Z tego zakazu wyłączony był serwis Youtube ale to się właśnie zmieniło. [DW]

Ekonomia i gospodarka

„Pomimo wycofania się Elona Muska z działalności DOGE, sprzedaż Tesli przez cały czas spada. Bez wątpienia Musk miał nadzieję, iż wydanie na początku tego roku odświeżonego Modelu Y pomoże odwrócić ten trend; wydaje się jednak, iż opisanie sześcioletniego elektrycznego crossovera średniej wielkości jako »nowego« nie przyciągnęło tak wielu nabywców, jak przewidywała Tesla.” [WIRED]
„Indyjska wytwórnia filmowa ponownie wypuściła na rynek dramat romantyczny z 2013 roku z alternatywnym zakończeniem autorstwa sztucznej inteligencji bez udziału reżysera, co może być pierwszym tego typu przypadkiem w światowym kinie.” Co interesujące wytwórnia traktuje to jako test i możliwe, iż dorobi nowe zakończenia do innych filmów, do których ma prawa. [The Guardian]
„Administracja Donalda Trumpa przedstawiła America’s AI Action Plan, który ma zapewnić Stanom Zjednoczonym globalną przewagę w technologii sztucznej inteligencji, w tym w wyścigu o ogólną sztuczną inteligencję (AGI). USA traktują rozwój sztucznej inteligencji jako nowy wyścig kosmiczny, a realizację America’s AI Action Plan jako jeden z kluczowych celów strategicznych.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Boulder.ai było startupem, który reklamował się tym, iż dzięki sztucznej inteligencji umożliwi dużo szybsze produkowanie oprogramowania. Po upadku firmy Rest of World zastanawia się czy można ją naprawdę nazwać firmą związaną ze sztuczną inteligencją. [Rest of World]

Nauka i technologia

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Rosji wywołało alarmy dotyczące możliwego tsunami u państw posiadających wybrzeża wychodzące na Pacyfik. Al-Dżazira opisuje pierwsze uderzenia fali w państwach takich jak Japonia czy Korea a pierwszy artykuł Guardiana informuje o tym co się działo gdy alarm został odwołany. Drugi tekst z Guardiana pokazuje jak silne było to trzęsienie ziemi i jak wypada w porównaniu z najsilniejszymi zanotowanymi do tej pory trzęsieniami. [Al-Dżazira], [The Guaridan #1], [The Guaridan #2]
„Jeśli inne zwierzęta mogą sobie o nas coś pomyśleć, to pewnie przychodzi im do głowy przede wszystko to, iż my, ludzie, bardzo głupio wyglądamy, gdy spacerujemy dumnie na naszych dwóch nogach. Żadne inne szanujące się zwierzęta w ten sposób się nie przemieszczają, no wyłączając ptaki, ale przecież większość z nich potrafi też latać, albo kangury czy niektóre gryzonie, które jednak majestatycznie podskakują, a nie chodzą, unosząc tylko jedną nogę jednocześnie. Już Platon miał zdefiniować człowieka jako ”nieopierzoną istotę dwunożną„, co zresztą obśmiał cynik Diogenes, pokazując mu oskubanego kurczaka. Nasza dwunożność do dzisiaj budzi zainteresowanie naukowców i co ciekawe, przez cały czas w pełni nie rozumiemy, jak to się stało, iż nasi przodkowie stanęli na dwóch nogach. W kolejnym odcinku serii ”Nasi przodkowie„ przeanalizujemy hipotezy tłumaczące ewolucję dwunożności, przyjrzymy się najstarszym dwunożnym małpom człowiekowatym i zastanowimy się, czy pierwszy krok na dwóch nogach jakaś małpa wykonała małpa afrykańska, czy może… europejska.” [###]

„W płucach niektórych osób, które przeżyły raka piersi, ukryte są komórki nowotworowe, które mogą pozostawać uśpione przez dziesięciolecia – aż pewnego dnia wywołają nawrót choroby. Eksperymenty przeprowadzone na myszach pokazują, iż te komórki mogą zostać wybudzone ze snu przez powszechne choroby układu oddechowego, takie jak COVID-19 lub grypa.” [Nature]
Czy komórka ma pamięć? Czy może coś pamiętać? Jak wyglądają eksperymenty, które mają to badać i czy można mówić o pamięci w takim znaczeniu jak większość ludzi ją rozumie? O tym właśnie jest tekst w [Quanta Magazine].
„Mózg aktywuje komórki odpornościowe pierwszej linii obrony w odpowiedzi na sam widok chorej osoby, naśladując reakcję organizmu na rzeczywistą infekcję, pokazuje badanie.” [Nature]
Słyszeliście może, iż ewolucja dąży do tego, żeby różne skorupiaki wyglądały coraz bardziej jak kraby? W świecie ssaków takim ewolucyjnie pożądaną formą jest najwyraźniej mrówkojad gdyż naukowcy zaobserwowali 12 różnych zwierząt które niezależnie od siebie wyewoluowały do jedzenia mrówek czy termitów. [Science]
Fizyka kwantowa obchodzi właśnie swoje 100 lecie. Nie wiecie jak działa? Nie przejmujcie się, naukowcy też nie wiedzą. A dokładniej nie są zgodni co do tego co mówi nam ona o świecie rzeczywistym? Skonfundowani? Artykuł z serwisu Naturę wam pomoże, choćby jeżeli nie będziecie rozumieli na czym polega fizyka kwantowa to przynajmniej będziecie lepiej rozumieć spory naukowców. [Nature]
„Nie chodzi o to, iż ktoś kiedykolwiek twierdził, iż skomplikowane zadania matematyczne nie mogą być rozwiązywane przez nastolatków, którzy nie ukończyli szkoły średniej. Jednak prawdopodobieństwo takiego wydarzenia wydawało się niewielkie.” Kim jest nastolatka, która rozwiązała problem mający 40 lat? Jak tego dokonała i jak wygląda jej naukowa przyszłość? [Quanta Magazine]

Idee, kultura, społeczeństwo

Jeśli kiedyś usłyszycie, iż to Polacy wymyślili ludobójstwo to nie oburzajcie się. Chociaż nie do końca poprawnie sformułowane jest to prawdziwe zdanie gdyż to Rafał Lemkin – z pochodzenia Polak stworzył definicję ludobójstwa oraz pracował nad wprowadzeniem jej do międzynarodowego porządku prawnego. O tym co było motorem jego działań oraz jak wyglądały jego starania na przestrzeni lat dowiecie się z artykułu. [Military Times]
Zastanawialiście się na czym polega bycie historykiem? Dziwiliście się kiedyś, iż historyk, któremu zadaliście pytanie o datę jakiejś bitwy nie znał odpowiedzi? Bret Devereaux ma interesujący post na swoim blogu, w którym tłumaczy na czym polega praca historyka oraz jakie błędne przekonania o tym ma opinia publiczna. [A Collection of Unmitigated Pedantry]
„– Potrzeba nam jest otwartej rozmowy, debaty na temat migracji, w której domagam się prawa do niuansu – mówi gość odcinka, prof. Paweł Kaczmarczyk, dyrektor Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. A o te niuanse trudno, bo migracje rozgrzewają do czerwoności emocje społeczne. (...) W odcinku usłyszycie też pytania o konflikty kulturowe, o to, czy istnieje związek między przestępczością a wzrostem imigracji, mówimy o eurocentryźmie dyskusji o migracjach, a także o tym, jak w publicznej dyskusji przed Brexitem mówiono na Wyspach o pracownikach z Polski i jak wygląda polityka migracyjna w naszym kraju.” [###]

Czy Słowianie żyli w plemionach? Tak uczy się nas na lekcjach historii. Jednak w tej chwili wydaje się, iż to twierdzenie jest nieuprawnione, a inne nazwy słowiańskich wspólnot lepiej oddają ich charakter i lepiej opisują organizację społeczną naszych odległych przodków. [###]

Idź do oryginalnego materiału