Wydanie 234, 26.04.2025

3 dni temu

„Dlaczego papież Franciszek wzbudza w nas zachwyt i miłość? (...) Dlatego, panowie, iż Franciszek wielkim człowiekiem był!” Takie można mieć wrażenie czytając co piszą o nim po jego śmierci. choćby pojednawczy wobec Putina stosunek wobec wojny w Ukrainie nie jest w stanie zaburzyć tego wizerunku wielu osobom. Dlatego polecamy tekst Jacka Dehnela o tym, iż Jorge Mario Bergoglio jednak tym wielkim człowiekiem nie był. Na drugą nóżkę mamy dla Was materiał, który jest trochę bardziej przychylny zmarłemu watykańskiemu monarsze. [###]

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

  • „Oleśnicka prokuratura postawiła zarzuty trzem osobom, które w sieci hejtowały doktor Gizelę Jagielską. Zarzuty dotyczą gróźb karalnych, zniesławienia i znieważenia. Wśród zatrzymanych jest m.in. ksiądz z Podkarpacia.” OKO.press pisze o groźbach wobec lekarki dokonującej aborcję, a jeżeli jesteście ciekawi co Kościół jako instytucja ma do powiedzenia w sprawie oskarżenia ich pracownika o podżeganie do przemocy to nie powinniście być zaskoczeni: groźby kierowane przez księdza to jego działalność prywatna ale już zatrzymanie go przez prokuraturę to atak na Kościół. [OKO.press], [Moja Oleśnica]

  • „Ministrowie kultury Polski i Ukrainy reagują na zniszczenie pomnika UPA. »Mamy do czynienia ze świadomą prowokacją« – napisali we wspólnym oświadczeniu Hanna Wróblewska (na zdjęciu) i Mykoła Toczycki, ministrowie kultury Polski i Ukrainy. Chodzi o zniszczenie ukraińskiego miejsca pamięci w Monasterzu na Podkarpaciu.” [OKO.press]

  • „To koniec stref wolnych od LGBT. Ostatnia homofobiczna uchwała wylądowała w koszu. W 2019 roku politycy i działacze PiS wymyślili, iż Polska będzie wolna od LGBT. Sześć lat później Polska jest wolna od homofobicznych uchwał, które zatruwały życie publiczne” [OKO.press]

  • „Obecne kary nie odstraszają sprawców – tak minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska tłumaczyła na antenie TOK FM swoje poparcie dla zaostrzenia kar za podpalenia. Nad stosownym projektem będą pracować resorty spraw wewnętrznych oraz sprawiedliwości. Działania te zostały podjęte po tragicznym w skutkach pożarze Biebrzańskiego Parku Narodowego, który wybuchł w niedzielę 20 kwietnia. Minister przyznała też, iż problemem parku jest duży udział działek prywatnych.” [Interia]

  • „Mam wrażenie, iż w polskim społeczeństwie wzrosła świadomość tego, iż klęski żywiołowe i rozmaite kryzysy związane z bezpieczeństwem będą coraz częstsze. Różne instytucje państwa i organizacje pozarządowe zastanawiają się, jak się na to przygotować. Nie są to jednak działania skoordynowane – mówi Stanisław Brudnoch, dyrektor wykonawczy Fundacji HumanDoc i współautor raportu »Powódź 2024: Wnioski, doświadczenia i rekomendacje na przyszłość«.” Polecamy wywiad Kaji Puto w Krytyce Politycznej. [Krytyce Politycznej]

  • „Porwanie i zgwałcenie 16-latka. Oprawcami kierował neonazista, uczestnik patroli obywatelskich. Porywacze wciągnęli nastolatka do samochodu, odebrali mu telefon, na głowę nałożyli foliowy worek. Wywieźli na przystań w Śremie niedaleko Poznania.” [Gazeta Wyborcza]

  • „Małgorzata Manowska, neosędzia na stanowisku I prezeski SN źle złożyła skargę kasacyjną do SN, przez co została ona odrzucona. W efekcie ostatecznie przegrała proces z sędzią Pawłem Juszczyszynem o uznanie, iż został bezprawnie zawieszony przez Izbę Dyscyplinarną” [OKO.press]

  • „Poseł PiS Dariusz Matecki opuścił w czwartek areszt w Radomiu po wpłaceniu przez jego rodzinę kaucji w wysokości 500 tys. zł. — To był areszt wydobywczy. Byłem więźniem politycznym. Sąd, w którym byli sędziowie z Iustitii, uznał, iż nie powinienem być w areszcie — powiedział polityk po opuszczeniu murów więzienia.” [Onet]

  • „W poniedziałek 28 kwietnia ”Super Express„ (...) zorganizuje debatę prezydencką. Jej formuła przewiduje wyłącznie bezpośrednią dyskusję między uczestnikami. Nie będzie pytań od dziennikarzy.” Nie spodziewamy się rzeczowej dyskusji tylko widowiska ale może Was to zainteresuje. [Press]


Wojna w Ukrainie

  • Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: Wzajemne oskarżenia o nieprzestrzeganie rozejmu. 1155. dzień wojny.

  • „Moskwa przeprowadziła kolejną rundę śmiertelnych ataków na Ukrainę, pomimo apelu prezydenta USA Donalda Trumpa do prezydenta Rosji Władimira Putina, aby ”PRZESTAŁ!„ atakować swojego sąsiada. ” [CNN]

  • „22 kwietnia wieczorem Wołodymyr Zełenski określił pojawiające się w zachodnich mediach elementy rzekomego »planu Trumpa« jako »propozycje, idee, sygnały« i stwierdził, iż nie jest to »oficjalna propozycja dla Ukrainy«. Na taką – jeżeli zostanie ona przedstawiona – Kijów »natychmiast zareaguje i poda to do wiadomości«. Prezydent wyraził też gotowość do rozmów pokojowych z Rosją »w jakimkolwiek formacie« po zawieszeniu broni.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • „Ukraińscy i europejscy urzędnicy sprzeciwili się w tym tygodniu niektórym amerykańskim propozycjom dotyczącym sposobu zakończenia wojny Rosji w Ukrainie, przedstawiając kontrpropozycje dotyczące kwestii od terytorium po sankcje, zgodnie z pełnymi tekstami propozycji, z którymi zapoznał się Reuters.” [Reuters]

  • Efekt Trumpa. Wzrost nastrojów antyamerykańskich na Ukrainie [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • „Syn zastępcy szefa CIA zginął walcząc za Rosję na Ukrainie w 2024 roku, informuje rosyjska organizacja Important Stories w dochodzeniu opublikowanym 25 kwietnia. 21-letni Michael Gloss był synem zastępcy dyrektora CIA ds. innowacji cyfrowych Julianne Galliny Gloss i weterana wojny w Iraku Larry'ego Glossa.” Co zabawne chłopak uważał, iż walczy z faszyzmem. [Kyiv Independent]


Europa

  • Wrzucaliśmy już wiele analiz OSW na temat wyzwań demograficznych państw europejskich. Teraz przyszedł czas na Niemcy. [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • „Włochy przeprowadziły właśnie pierwszą deportację związaną z nowym ośrodkiem detencyjnym dla migrantów w Albanii – ale osoba ta została deportowana z Włoch, a nie z Albanii. Sprawa dotyczyła obywatela Bangladeszu, który został wysłany z Włoch do ośrodka repatriacyjnego Gjader w północnej Albanii, po czym został ponownie odesłany do Włoch, a następnie poleciał do Bangladeszu.” Brzmi jak świetnie wydane pieniądze podatników. Gratulacje. [Euractiv]

  • „Jak realistyczne są propozycje prezydenta Macrona dotyczące rozszerzenia francuskiego parasola nuklearnego nad krajami Europy? Jakie zdolności w kontekście broni atomowej posiada Francja? Z czym miałaby się wiązać taka polityka odstraszania? O możliwościach i szansach na realizację pomysłu prezydenta Francji Tomasz Zając rozmawia z Arturem Kacprzykiem, analitykiem ds. odstraszania nuklearnego.” [###]

  • „Hiszpański premier potwierdził dodatkowe 10,4 miliarda euro inwestycji w obronność i bezpieczeństwo, aby zwiększyć wydatki kraju z 1,28% PKB w 2024 roku do 2% celu NATO uzgodnionego w 2014 roku.” [Euronews]

  • „Rząd obniża kary za korupcję, likwiduje ochronę sygnalistów i zapewnia amnestię prominentnym politykom i biznesmenom. Słowacy protestują nie przeciwko jednej ustawie, ale przeciw całemu systemowi, który pokazuje im środkowy palec. Bo nie chcą, żeby decyzje o ich przyszłości zapadały w Moskwie.” [Krytyka Polityczna]

  • „Premier Robert Fico zarządził wczoraj wstrzymanie dostaw szczepionek przeciw COVID-19 do czasu, aż Słowacka Akademia Nauk oceni ustalenia kontrowersyjnego raportu anty-mRNA.” Populistyczny rząd idzie w narrację antyszczepionkową? Jesteśmy zaskoczeni, iż rządowi Fico tyle czasu zajęło podchwycenie tego tematu. [Euractiv]

  • „Unia Europejska bada, czy węgierski plan wdrożenia technologii rozpoznawania twarzy w celu identyfikacji osób uczestniczących w Paradzie Równości jest niezgodny z prawem.” [Politico]

  • „Kilka rządów UE uważa, iż udało im się znaleźć rozwiązanie, które uniemożliwi premierowi Węgier Viktorowi Orbánowi zawetowanie rosyjskich sankcji – poprzez uczynienie z nich decyzji krajowych, które nie wymagają europejskiego konsensusu.” [Politico]

  • „4 maja w Rumunii odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich, w której mieszkańcy po raz drugi w ostatnim półroczu podejmą próbę wyłonienia głowy państwa. Te zorganizowane pod koniec 2024 r. zakończyły się skandalem i 6 grudnia – zaledwie dwa dni przed drugą turą – zostały unieważnione na mocy bardzo kontrowersyjnego i kontestowanego zarówno w kraju, jak i poza jego granicami orzeczenia Sądu Konstytucyjnego.” Analizę sytuacji politycznej w Rumunii przed zbliżającymi się (ponownie) wyborami prezydenckimi przedstawia [Ośrodek Studiów Wschodnich].

  • „Od początku 2025 r. rosyjscy eksporterzy ropy zmagają się z trudnościami, które negatywnie rzutują na dochody naftowo-gazowe państwa. Sankcje w połączeniu z silnym rublem i spadkiem cen ropy naftowej na światowych rynkach coraz bardziej wzmacniają presję na budżet FR. Choć w pierwszym kwartale br. jego łączne dochody były wyższe niż przed rokiem, to tempo ich wzrostu odbiegało od tego zaplanowanego w dokumencie na 2025 r. ” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • „Nieco tajemniczy wpis w mediach społecznościowych ambasady USA w Armenii wskazuje, iż Stany Zjednoczone prowadzą manewry mające na celu budowę kolejnego reaktora jądrowego w tym kaukaskim kraju.” [Eurasianet]

  • „Finlandia od dziesięcioleci tworzy jeden z najciekawszych systemów bezpieczeństwa na świecie. Schrony, które mogą pomieścić prawie całą populację tego kraju są dla wielu inspiracją. W czasach, w których wojna z Rosją nie jest całkowicie nieprawdopodobna Finowie sprawiają wrażenie przygotowanych na najgorsze scenariusze. Jak to osiągnęli? Jak przygotować się do wojny? Czy ich rozwiązania da się skopiować w innych krajach? Ten film dokumentalny odpowiada między innymi na te pytania.” [###]


Bliski i Środkowy Wschód

  • Izrael kontynuuje ataki na Strefę Gazy, w wyniku których niemal codziennie ginie kilkadziesiąt osób. [AP News]

  • Organizacja Wyzwolenia Palestyny ​​ogłosiła w czwartek utworzenie stanowiska wiceprezydenta. Decyzja Komitetu Centralnego OWP zapadła, ponieważ Abbas dąży do większego znaczenia i roli OWP w powojennym zarządzaniu Strefą Gazy (obecnie jest on zmarginalizowany). 89-letni Abbas do tej pory nie wskazał swojego następcy, nie ma on również odpowiedniej legitymacji gdyż od lat nie przeprowadził wyborów (powinny się odbyć w 2009 roku), a sama OWP uznawana jest za potężnie skorumpowaną. Osoba mianowana na stanowisko wiceprezydenta może być wskazaniem na potencjalnego następcę Abbasa. Wiceprezydent będzie mianowany przez Abbasa, a także sam Abbas będzie miał prawo odwołania go. [AP News]

  • Kolejne informacje w sprawie śmierci 15 palestyńskich medyków zaprzeczają kolejnym wersjom sił Izraelskich. Według śledztwa przeprowadzonego przez redakcję izraelskiego Haaretz żołnierze strzelali do pojazdów z niedużej odległości, nieprzerwanie przez trzy i pół minuty – pomimo tego, iż palestyńscy ratownicy krzyczeli kim są. [The Guardian]

  • Obchodzony jest Dzień Pamięci o Holokauście. W Izraelu premier kraju nazwał Hamas nazistami, którzy chcą zniszczyć Izrael, a jeden z ocalałych z Holokaustu podczas uroczystości wezwał do uwolnienia zakładników. [DW]

  • Iran odrzuca amerykańską propozycję, aby zlikwidował on swoje umiejętności wzbogacania uranu, a cały cywilny program jądrowy, oparł na uranie z importu. Z perspektywy amerykańskiej jest to sposób na to aby Iran nie wytworzył własnej broni jądrowej, a równocześnie mógł rozwijać cywilny program jądrowy jak np. elektrownie jądrowe. [The Guardian]

  • Jordania zdelegalizowała na swoim terytorium Bractwo Muzułmańskie. Do tego czasu organizacja działała legalnie i jawnie. W komunikacie ministerstwa spraw wewnętrznych podano, iż udowodniono, iż Bractwo Muzułmańskie planowało działania mające na celu destabilizację kraju. [DW]

  • Bank światowy udzieli Libanowi 250 mln dolarów pożyczki na cel poprawy sytuacji w sektorze elektroenergetycznym. O ile problemy z dostępem do energii ciągną się za Libanem od dekad, tak od 2019 roku sytuacja stała się szczególnie trudna. Ostatnie zmiany we władzach kraju skutkować mają rozpoczęciem pewnych reform, a pożyczka z BŚ ma pomóc w ich realizacji. [AP News]

  • Niemcy chcą pozwolić Syryjczykom ze statusem uchodźcy na wizyty w Syrii. Ma to być uwarunkowane tym, iż ich wizyta w Syrii ma być pomocna w planowaniu i realizowaniu permanentnego powrotu. Zgodnie z obecnym prawem, wizyta w kraju może grozić odebraniem statusu uchodźcy. [DW]

  • Miłosz Szymański razem z dr. Mateuszem Chudziakiem biorą na tapet utwór Ceddin Deden, który napisał İsmail Hakkı Bey. Co utwór mówi o Imperium Osmańskim przełomu XIX i XX wieku? Jakie nurty kształtujące ten kraj przebijają się w jego wersach? I jak dźwięki tego marszu niosą się we współczesnej polityce tożsamości? [###]

  • Ambasador Jan Natkański opowiada w najnowszym odcinku swoich Opowieści Arabskich o Sudanie. Kraju ze starożytnymi tradycjami, piramidami, tradycjami chrześcijańskimi, miejscem akcji części „W Pustyni i w Puszczy”, kraju targanego konfliktami zbrojnymi, a także państwa ze sporym potencjałem. Polecamy przystępną (a przy tym całkiem dogłębną) opowieść pana ambasadora o historii, społeczeństwie i teraźniejszości. [###]

  • „19 kwietnia w bazie lotniczej Wadi Abu Risz ruszyły pierwsze egipsko-chińskie ćwiczenia sił powietrznych. Nadano im kryptonim ”Orły Cywilizacji 2025„. Manewry przygotowano z rozmachem, przynajmniej od strony medialnej. Na to wszystko zaś nakładają się doniesienia o rzekomym zainteresowaniu Kairu pozyskaniem myśliwców J-10CE.” [Konflikty]

  • Podczas ostatniego wzmożenia działań USA przeciwko jemeńskim Hutim, Amerykanie stracili 7 dronów MQ-9 Reaper, z czego trzy w zeszłym tygodniu. Dzieje się to podczas kampanii lotniczej, która zniszczyć miała m.in. wiele stanowisk jemeńskiej obrony przeciwlotniczej. [AP News]


Azja

  • Terroryści zabili 26 osób w popularnym wśród turystów miejscu w Kaszmirze. Działo się to w czasie wizyty wiceprezydenta J.D Vance'a w Indiach. Korespondentka Guardiana przebywająca w Indiach opisuje obawy, iż roznieci to ponownie konflikt pomiędzy Indiami a Pakistanem. [The Guardian]

  • Obawy opisane wyżej okazały się uzasadnione gdyż Indie zamknęły granicę lądową z Pakistanem i zawiesiły traktat o wodach Indusu, co jest bardzo drastycznym krokiem. The Guardian pisze ogólnie o obecnych relacjach między Indami a Pakistanem w kontekście spornego Kaszmiru a Reuters skupia się na opisaniu dlaczego traktat o wodach Indusu jest taki ważny. [The Guardian], [Reuters]

  • „Rozpętana przez Xi Jinpinga czystka w szeregach Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej nie zwalnia tempa. Wręcz przeciwnie, głowy toczą się regularnie. Według niepotwierdzonych informacji kolejną ofiarą czystki stał się generał He Weidong, drugi wiceprzewodniczący Centralnej Komisji Wojskowej, a tym samym numer dwa w strukturach ChALW. Sprawa tym poważniejsza, iż He zaliczany jest do kręgu bliskich współpracowników Xi.” [Konflikty]

  • „Kazachstan, Uzbekistan, Kirgistan, Tadżykistan i Turkmenistan coraz częściej są obszarem zainteresowania Unii Europejskiej, Rosji i Chin. Azja Centralna jest więc ważnym miejscem rywalizacji mocarstw. Jak wygląda dziś pozycja Rosji w regionie? Czy Unia Europejska może być alternatywą dla tych krajów? Jak w krajach Azji Centralnej chcą być obecne Chiny? Na te i inne pytania odpowiada Marcin Popławski, ekspert OSW.” [###]


Afryka

  • „Kongo i Rwanda zobowiązały się do przedstawienia projektu porozumienia pokojowego do 2 maja i powstrzymania się od udzielania wsparcia wojskowego grupom zbrojnym, zgodnie z porozumieniem podpisanym w piątek w Waszyngtonie w ramach dyplomatycznych wysiłków na rzecz zakończenia przemocy we wschodnim Kongu.” Trzymamy kciuki żeby to był początek drogi do pokoju. [Reuters]

  • „Masowe wykorzystanie dronów bojowych we współczesnych wojnach poważnie wpłynęło na obraz pola walki. Rewolucję pod względem masowości przyniosła pełnoskalowa wojna w Ukrainie, ale ugrupowania walczące na szeroko rozumianym Bliskim Wschodzie »dronowały się« nawzajem w najlepsze, zanim jeszcze Ukrainę najechały krem­low­skie zielone ludziki w 2014 roku. Tymcza­sem wykorzystanie dronów w wojnie między M23 a Demokratyczną Republiką Konga, mimo iż marginalne, poważnie wpłynęło na przebieg nie tylko walk, ale również negocjacji.” [Konflikty]

  • „Republika Południowej Afryki zrezygnowała w czwartek z planów podniesienia podatku od wartości dodanej po reakcjach politycznych, które zagroziły stabilności rządzącej koalicji rządowej. Propozycja podniesienia podatku VAT o 1 punkt procentowy w ciągu dwóch lat, mająca na celu zwiększenie dochodów państwa, spotkała się z oporem, ponieważ największa gospodarka Afryki walczy z powolnym wzrostem i niezadowoleniem społecznym z powodu rosnących kosztów utrzymania.” [Reuters]

  • „Biali i czarni rolnicy wciąż noszą piętno grabieży ziemi w Zimbabwe. Niewłaściwe przeprowadzenie reformy rolnej doprowadziło do eksmisji wielu białych rolników, »wzbogaciło elity« i pozostawiło czarnoskórych mieszkańców Zimbabwe w ubóstwie.” Chociaż ostatnio popularne narracja o rządowym ludobójstwie białych w RPA jest fikcją to należy pamiętać o zbrodniczych działaniach, które naprawdę miały miejsce. Pamięć jest ważna ponieważ dzięki niej można zobaczyć, iż często pod płaszczykiem sprawiedliwości i rozliczeń chodzi jedynie o wzbogacenie się. [Al-Dżazira]

  • W latach 1952–1955 miało w Kenii miejsce powstanie Mau Mau – było to wystąpienie rdzennej ludności przeciwko brytyjskiemu imperializmowi i kolonializmowi. Było ono brutalnie tłumione, obraz członków ruchu Mau Mau był mocno zdehumanizowany, a zatrzymanych osadzano w obozach koncentracyjnych (sic!). Portal Konflikty prezentuje fragment książki Dziedzictwo Przemocy. Historia imperium brytyjskiego, który traktuje właśnie o powstaniu Mau Mau i brutalności tego konfliktu. [Konflikty]


Ameryka Łacińska

  • „Ameryka Łacińska i Karaiby, zamieszkane przez zaledwie 8% światowej populacji, odpowiadają za około jedną trzecią zabójstw. W przeciwieństwie do stref wojennych, takich jak Sudan czy Ukraina, rozlew krwi w tym regionie ma miejsce przy braku zadeklarowanego konfliktu. Zamiast tego jest on napędzany przez zorganizowaną przestępczość – i przez broń, która czyni przemoc bardziej śmiercionośną.” Oczekiwania administracji Stanów Zjednoczonych, iż państwa za ich południową granicą poradzą sobie z przestępczością zorganizowaną są o tyle interesujące, iż około połowa broni w rękach grup przestępczych pochodzi właśnie ze Stanów Zjednoczonych a państwo to według wielu ekspertów nie robi dostatecznie dużo żeby przerwać napływ broni palnej do grup przestępczych. [Americas Quarterly]

  • „Organ wyborczy Ekwadoru odrzucił w czwartek wniosek lewicowej opozycji o ponowne przeliczenie głosów prezydenckich z tysięcy urn wyborczych, zawężając możliwości partii Rewolucja Obywatelska do dalszego kwestionowania zwycięstwa urzędującego prezydenta Daniela Noboa.” [Reuters]

  • „Prezydentka Meksyku Claudia Sheinbaum wezwała w piątek do zmiany lub wyeliminowania części kontrowersyjnej ustawy telekomunikacyjnej, po tym jak krytycy stwierdzili, iż przepisy te mogą ograniczyć wolność słowa i umożliwić cenzurę rządową.” [Reuters]

  • „Stan zdrowia byłego prezydenta Brazylii Jaira Bolsonaro jest stabilny, poinformowali w piątek jego lekarze, po tym jak poprzedniego dnia pojawiły się doniesienia o jego pogorszeniu. Jair Bolsonaro kontynuuje rekonwalescencję na oddziale intensywnej terapii po tym, jak prawie dwa tygodnie temu przeszedł operację jelit.” Wygląda na to, iż były prezydent dożyje wyroku w procesie o próbę zamachu stanu. [AP News]


Ameryka Północna

  • W poniedziałek odbędą się wybory federalne w Kanadzie. Wynik ostatnich sondaży możecie zobaczyć na załączonym obrazku a o platformie wyborczej głównych partii przeczytacie w tekście serwisu [Reuters].

  • Kolejny tydzień z Donaldem Trumpem. Administracja nie zwalnia tempa i sprawia, iż nadążanie za zalewem generowanym tam komunikatów jest problematyczne. Krótkie podsumowanie tygodnia przygotowało [NPR].

  • „Wyraźne cięcia w całym rządzie federalnym pod rządami prezydenta Donalda Trumpa były dramatyczne, z masowymi wypowiedzeniami, zawieszeniem dziesięcioleci programów i kastrowaniem całych agencji. Spektakl ten przesłonił jednak serię posunięć administracji, które mogą poważnie zaszkodzić niektórym z najbardziej bezbronnych osób w USA: dzieciom.” Konserwatyści/Prawicowcy jak zwykle usta pełne frazesów o obronie dzieci a rzeczywistość swoje. [ProPublica]

  • „Naukowcy w Stanach Zjednoczonych szukają możliwości kariery za granicą, ponieważ administracja prezydenta Donalda Trumpa ogranicza finansowanie nauki i liczbę pracowników, wynika z analizy Nature danych z portalu z ofertami pracy.” Najwyraźniej rozwój nauki nie jest potrzebny Trumpowi żeby uczynić Amerykę wielką. [Nature]

  • „Amerykańscy urzędnicy aresztowali w piątek sędzię z Wisconsin i oskarżyli ją o pomoc mężczyźnie w uniknięciu służb imigracyjnych w sporze między administracją prezydenta Donalda Trumpa a lokalnymi urzędnikami w sprawie egzekwowania przepisów imigracyjnych.” [Reuters]

  • „Prawie 100 dni po tym, jak Trump i miliarder technologiczny Elon Musk nazwali to misją zwiększenia wydajności biurokracji federalnej, Reuters znalazł 20 przypadków, w których cięcia personelu i funduszy doprowadziły do wąskich gardeł w zakupach i zwiększonych kosztów; paraliżu w podejmowaniu decyzji; dłuższego czasu oczekiwania publicznego; wyżej opłacanych urzędników państwowych wykonujących drobne prace oraz drenażu mózgów talentów naukowych i technologicznych.” Pierwszy artykuł Reutersa opisuje jak instytucja mająca zwiększać efektywność działa odwrotnie. Drugi tekst za to donosi, iż Elon Musk może zredukować swoją aktywność w rządzie federalnym z powodu nieprzerwanej krytyki jego działań, które mogły wpłynąć na gorsze wyniki sprzedażowe Tesli. [Reuters #1], [Reuters #2]


Oceania

  • „Pośród trwającego narodowego rozliczania się ze zgonami spowodowanymi przemocą w rodzinie i odpowiedzialnymi za nie mężczyznami, wyłania się niewygodna prawda: policja wiedziała już o wielu z tych przestępców, ale albo nie zrozumiała ryzyka, jakie stwarzali lub wręcz żadnych nie podjęła działań” The Guardian przygotował raport o tym jak australijska policja sobie nie radzi z zapobieganiem przemocy w rodzinie. [The Guardian]

  • „Populistyczna partia w nowozelandzkiej koalicji rządzącej wprowadziła do parlamentu projekt ustawy, która, jeżeli zostanie uchwalona, będzie definiować kobiety i mężczyzn na podstawie ich biologii, uniemożliwiając transpłciowym kobietom i mężczyznom uznanie ich przez prawo.” Kolejni raz prawicowcy pokazują co jest dla nich ważne, utrudnianie innym życia. [The Guardian]


Ekonomia i gospodarka

  • „Od 27 maja br. Meta będzie automatycznie wykorzystywała dane użytkowników Facebooka i Instagrama do treningu sztucznej inteligencji. Jak ostrzegają holenderskie władze, użytkownicy sprzeciwiający się takiemu postępowaniu muszą wyrazić swoje zdanie przed tą datą. Po wprowadzeniu danych do modelu, ich usunięcie nie będzie możliwe.” jeżeli chcecie wyrazić sprzeciw wobec wykorzystywania waszych danych, możecie spróbować skorzystać z [tego linku] lub poszukać innego poradnika w internecie. [Cyberdefence24],

  • „W pierwszym kwartale 2025 r. Komisja Europejska (KE) przedstawiła szereg propozycji poprawienia warunków prowadzenia działalności gospodarczej w UE. Chce je wprowadzać w zgodzie ze zobowiązaniami polityki klimatycznej i wzmacniając zdolności obronne. Główne cele to wsparcie rozwoju nowoczesnych technologii i przemysłu oraz ograniczenie niebezpiecznych zależności gospodarczych. Pogodzenie ambicji gospodarczych i zielonej transformacji oraz uzyskanie kompromisu w sprawie finansowania szeregu priorytetów będą największymi wyzwaniami w wykonaniu planów KE.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

  • „Słowa premiera [Tuska] o tym, iż spółki skarbu państwa nie są po to żeby przynosić zyski, w zasadzie nie powinny nikogo dziwić. Teoretycznie inwestorzy giełdowi powinni się przyzwyczaić, iż politycy lubią huśtać kursami spółek energetycznych, A to, iż firmy te nie zawsze muszą kierować się zyskiem, mają wręcz wpisane w swoje statuty. Słowa premiera o tym, iż spółki skarbu państwa nie są po to żeby przynosić zyski, w zasadzie nie powinny nikogo dziwić. Teoretycznie inwestorzy giełdowi powinni się przyzwyczaić, iż politycy lubią huśtać kursami spółek energetycznych, A to, iż firmy te nie zawsze muszą kierować się zyskiem, mają wręcz wpisane w swoje statuty. Skąd więc paniczna więc wyprzedaż, która zwaliła indeks WIG Energia o prawie 10 proc. a w przypadku PGE wywołała wręcz komunikat giełdy o »stress market conditions«, czyli badaniu, które w skrajnym przypadku może zakończyć się choćby zawieszeniem notowań spółki (na szczęście skończyło się na strachu).” [Wysokie Napięcie]

  • „Często słyszy się, iż fatalne wskaźniki dzietności w Polsce można byłoby podnieść, o ile dostępność mieszkań byłaby wyższa. Sprawa jest co najmniej skomplikowana, ponieważ o wiele wyższe współczynniki dzietności w naszym kraju były notowane w czasach, kiedy mieszkań było znacznie mniej. najważniejsze wydają się więc inne czynniki.” [###]

  • „Apple zostało w środę ukarane grzywną w wysokości 500 milionów euro, a Meta 200 milionów euro, jako iż organy regulacyjne Unii Europejskiej ds. antymonopolowych nałożyły pierwsze sankcje w ramach przełomowych przepisów mających na celu ograniczenie potęgi Big Tech.” Reuters pisze o karach nałożonych na Metę i Apple a Politico opisuje dlaczego jeszcze Twitter (zwany w tej chwili X) nie ma żadnych kar nałożonych. [Reuters], [Politico]

  • „Rosnące w odizolowanych miejscach sukulenty stały się tak dochodowym towarem, iż w szczytowym momencie w samej tylko Afryce ich przemyt przewyższał nielegalny handel rogiem nosorożca. Skąd ten wybuch popularności i dlaczego te rośliny tak łatwo padają ofiarami przestępców?” [###]


Nauka i technologia


Idee, kultura, społeczeństwo

Idź do oryginalnego materiału