1 tydzień temu
Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Polska
„Premier Donald Tusk zapowiedział, iż TVN i Polsat zostaną wpisane na listę firm strategicznych. Oznacza to, iż zmiana ich właściciela będzie trudniejsza niż zwykłych spółek. Sebastian Urban, radca prawny z Kancelarii Prawnej Media wyjaśnia w rozmowie z Wirtualnemedia.pl, iż w praktyce zgodę musiałby wydać rząd po rekomendacjach m.in. Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Agencji Wywiadu.” jeżeli zastanawiacie się jak mają działać zmiany zaproponowane przez Tuska i czym się różnią od pisowskiego Lex TVN to zajrzyjcie do artykułu. [Wirtualne Media]
„Orlen tylko częściowo dokończy inwestycję w Olefiny III – kompleks pertochemiczny, którego budowa mogłaby pochłonąć ponad 50 mld złotych. To gorzka pigułka zaserwowana prezesowi Ireneuszowi Fąfarze przez jego poprzednika ” [OKO.press]
„Wygląda na to, iż jedna ze sztandarowych obietnic wyborczych Koalicji Obywatelskiej ostatecznie upadła. — Nie będzie kredytu 0 proc. To były hasła i zapewnienia sprzed wielu miesięcy — powiedział w Radiu Zet minister rozwoju Krzysztof Paszyk. (...) Zaznaczył jednocześnie, iż to nie znaczy, iż żadnego mieszkaniowego programu rządu nie będzie.” [Business Insider]
„UJ boi się. Wystawa o granicy polsko-białoruskiej zdjęta decyzją dziekana. Wystawa Fundacji Bezkres (Grupa Granica) miała być dostępna do 15 grudnia na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ. Ale wczoraj dziekan wydziału podjął decyzję, iż zostanie zdjęta. Oficjalnie – z uwagi na bezpieczeństwo” Macierewiczowi jedna rzecz się udała – bojówki same się zorganizowały w WOT. interesujące czy protestują także przeciwko myśliwym, w końcu w ostatnich latach myśliwi zabili tyle żołnierzy co migranci. [OKO.press]
„Największy, choć nieoficjalny fanpage Karola Nawrockiego, kandydata PiS na prezydenta, służył wcześniej do rozpowszechniania dezinformacji, w tym dezinformacji rosyjskiej. Należał do siatki fałszywych stron na Facebooku, którą OKO.press zidentyfikowało już w 2019 roku” [OKO.press]
„Policjanci przeszukali już kilkadziesiąt miejsc, w których mógł przebywać Marcin Romanowski. Zapukali m.in. do jego mieszkania oraz do domów jego bliskich i znajomych w Warszawie i województwie lubelskim. Byli także w szpitalu, w którym miał przejść operację. – Nikt do tej pory nie wskazał, gdzie może przebywać poszukiwany – słyszymy od jednego ze stołecznych policjantów. – To chyba pierwszy przypadek w historii, kiedy były wiceminister sprawiedliwości ukrywa się przed wymiarem sprawiedliwości – zauważa Jacek Dobrzyński, rzecznik MSWiA.” [Onet]
„Oddajemy głos Zbigniewowi Komosie, którego własność prezes PiS niszczył i którego dwukrotnie uderzył piąstką. Dziwi się postawom posłów. Komentujemy, iż nieuchylenie immunitetu «za wieniec» oznacza, iż Jarosław Kaczyński może bez żadnego trybu kraść” [OKO.press]
„Do Polski wrócił Janusz Waluś, który ponad trzydzieści lat temu zamordował Chrisa Haniego, południowoafrykańskiego polityka walczącego z apartheidem. Zdaniem obrońców polskiego terrorysty powstrzymał on komunizm w RPA – rzeczywistość jest oczywiście zupełnie inna. Na więcej szacunku zasłużyła ofiara Walusia niż on sam.” Polecamy artykuł Krytyki Politycznej o medialnym wzburzeniu obrońców Walusia, który najwyraźniej nic nie wiedział, iż jest faszystą. jeżeli chcecie się dowiedzieć kim był Chris Hani i czy naprawdę chciał w RPA sprawdzić komunizm to polecamy artykuł OKO.press. [Krytyka Polityczna], [OKO.press]
„Adam Niedzielski, były minister zdrowia stanął przed sądem za przekroczenie uprawnień. Chodziło o sprawę ujawnienia danych pacjenta. Został uznany winnym.” Może i wyrok wydaje się zbyt niski ale nie bylibyśmy zaskoczeni gdyby to był najwyższy wyrok jaki zapadł do tej pory w sprawie tego typu. Połowa lekarzy i dyrektorów szpitali łamie tajemnice wychodząc do kamer i opowiadając o stanie pacjentów. [TVN24]
9 grudnia upływa dziewięcioletnia kadencja sędzi Julii Przyłębskiej. Sprawowała funkcję prezeski trybunału przez osiem lat, od grudnia 2016 roku. W tym okresie Trybunał Konstytucyjny przestał pełnić swoją podstawową konstytucyjną funkcję niezależnej kontroli zgodności przepisów prawa z konstytucją RP. Stał się nie tylko podmiotem, ale jednym z głównych aktorów sporu politycznego. Przyczynił się do niszczenia państwa prawa oraz ograniczania praw i wolności obywateli. Podsumowujemy ten niechlubny i nietypowy okres funkcjonowania polskiego Trybunału Konstytucyjnego w rozmowie z dr. Michałem Ziółkowskim, konstytucjonalistą, adiunktem w Akademii Leona Koźmińskiego, do 2015 roku pracownikiem TK i autorem licznych publikacji naukowych na temat kryzysu konstytucyjnego w Polsce.
„Bezzębna konwencja o zakazie tortur (...) Uznanie krzywdy przez państwo to często najważniejszy czynnik wychodzenia z traumy. Ale rany fizyczne i psychiczne zadane podczas tortur mogą się zagoić tylko dzięki dobrej, opartej na zaufaniu i bezpieczeństwie relacji z innym człowiekiem – mówi Maria Książak, psycholożka pracująca z osobami z traumą.” [Krytyka Polityczna]
Wojna w Ukrainie
Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: Rosjanie odcinają ukraińską logistykę w Donbasie. 1021. dzień wojny
Jak może skończyć się wojna w Ukrainie? Kyiv Independent patrząc na to jak w tym roku rozwinęła się sytuacja na froncie przygotował zestawienie kilku scenariuszy zakończenia wojny. [Kyiv Independent]
„Europejska pomoc wojskowa dla Ukrainy może ewentualnie wymagać podwojenia, jeżeli Donald Trump odetnie finansowanie USA, obawiają się europejscy dyplomaci, ale Ukraina jest przekonana, iż dzięki już ogłoszonej pomocy USA w tym roku ma wsparcie wojskowe i budżetowe, aby kontynuować walkę do 2025 roku.” [The Guardian]
„Zełenski miał i ma pełne prawo być twardy wobec swoich partnerów, gdy przemawia w imieniu Ukraińców, którzy wbrew przewidywaniom partnerów stanęli w obronie swojego kraju oraz Europy. Jednak ukraiński prezydent nigdy nie chciał przyznać, iż prosi Zachód o wsparcie, mając jednocześnie nieograniczoną władzę nad machiną państwową. Która działa nie dzięki, a pomimo jego nieudanej polityki kadrowej i gospodarczej, a także korupcji w administracji publicznej, na którą przyzwala – mówi ukraińska dziennikarka Inna Wiediernikowa w rozmowie z Kają Puto.” [Nowa Europa Wschodnia]
Europa
Nowy tydzień, nowy francuski premier. interesujące czy będzie pełnił stanowisko dłużej niż poprzedni. [The Guardian]
„Stosunek Brytyjczyków do eutanazji pozostaje taki sam od początku lat 80. Prawo od ponad 40 lat nie nadąża więc za społecznymi preferencjami.” [Krytyka Polityczna]
„Policja bezprawnie przechowuje zdjęcia niewinnych osób do rozpoznawania twarzy. Obawy o prywatność wywołane raportem ostrzegającym przed przechowywaniem zdjęć aresztowanych osób, które są następnie zwalniane.” Jak widać w każdym kraju policja tak samo się przejmuje wyrokami sądów. [The Guardian]
„Nowa Komisja Europejska rozpoczęła swoją działalność. Jakich zmian można się spodziewać w polityce bezpieczeństwa i obrony? Zapraszamy do wysłuchania najnowszego odcinku podcastu z Łukaszem Maślanką, ekspertem OSW.”
„Przewodnicząca Komisji Europejskiej (KE) i przywódcy czterech państw Mercosuru – Argentyny, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju – ogłosili 6 grudnia br. w Montevideo zakończenie negocjacji nad porozumieniem o partnerstwie obu bloków. Decyzję poprzedzały kilkuletnie spory o część handlową dokumentu, która została wynegocjowana w czerwcu 2019 r. Silny sprzeciw m.in. we Francji, Holandii i Polsce wobec nowej wersji umowy, głównie dotyczący ustępstw w dostępie produktów rolno-spożywczych z Mercosuru do unijnego rynku, nie zapobiegł sfinalizowaniu negocjacji, ale może być główną przeszkodą w ratyfikacji porozumienia przez UE.” Rolnicy na pewno będą protestować powołując się także na to, iż nie chcą obniżenia jakości dla konsumentów i większych szkód dla środowiska ale kiedy wcześniej UE chciała im zakazać wylewania gnojówki do wód gruntowych to też im się to nie podobało. Przypominamy, żeby nie łapać się na narrację lobby rolniczego, które walczy jedynie o swoje zyski i wygodę. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Wrzucaliśmy już dużo tekstów o tym jak wygląda sytuacja polityczna w Niemczech, które partie rosną w siłę a które słabną. W związku z ogłoszonymi przyspieszonymi wyborami OSW uruchomiło monitor wyborczy, którego pierwszy odcinek możecie przeczytać. Znajdziecie tam podsumowanie sondaży wyborczych oraz krótką analizę początku kampanii. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Czy Aniela Merkel w swojej biografii przyznaje się, iż błędem było wyjadanie rodzynków z dupy Putinowi i jego taniej dziwce Orbanowi? Jak się pewnie domyślacie lektura biografii tej niemieckiej polityczki tylko podniosła nam na wieczór ciśnienie.
„Wśród podmiotów zainteresowanych kupnem telewizji TVN ma być grupa kapitałowa PPF. Jej właścicielka, Renáta Kellnerová, jest dwunastą najbogatszą kobietą na świecie. W swojej ojczyźnie – Czechach, jeżeli chodzi majątek, nie ma konkurencji. Podobnie w kwestii wpływów.” Jesteśmy sceptyczni czy do przejęcia TVN miało dojść tak jak to ochoczo dziennikarzom opowiadali politycy PiS czy ich mediaworkerzy. Nie znaczy to, iż samo przejęcie było niemożliwe. Dlatego polecamy artykuł o osobie, która była wskazywana jako potencjalny kupiec. [OKO.press]
Tydzień temu wspomnieliśmy o tym, iż w Rumunii wybory prezydenckie odbędą się jeszcze raz, od pierwszej tury – a adekwatnie od rejestracji kandydatów od nowa. Dlaczego tak się stało, co to oznacza politycznie dla Rumunii, jak to odbiera społeczeństwo? Przeczytacie o tym w analizach OSW i PISM. Możecie też posłuchać Kamila Całusa, eksperta OSW, jak mówi o tym w podcaście. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
„11 grudnia «parlament» Naddniestrza, separatystycznego regionu Mołdawii, przyjął dekret prezydenta o stanie wyjątkowym. Podobną propozycję do swojego parlamentu wysłał rząd Mołdawii. Decyzja jest reakcją na koniec umowy o tranzycie rosyjskiego gazu przez Ukrainę” [OKO.press], [Ośrodek Studiów Wschodnich]
„12 grudnia Rada UE zadecydowała o pełnym włączeniu Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen od 1 stycznia 2025 r. Stało się to możliwe dzięki zmianie stanowiska Austrii, będącej ostatnim państwem członkowskim, który się temu sprzeciwiał, argumentując to niedostateczną ochroną granic obydwu państw przed presją migracyjną. Unijna decyzja stanowi zwieńczenie trwającego ponad rok procesu znoszenia przez Radę UE kontroli na bułgarskich i rumuńskich granicach morskich i powietrznych (obowiązujących od końca marca br.).” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Co tam w Gruzji Słychać? Agnieszka Filipiak podsumowuje drugi tydzień protestów zwracając uwagę na wybór prezydenta jaki ma się odbyć w ten weekend (pierwszy raz nie będą to wybory powszechne) a Stasia Budzisz w artykule OKO.press opisuje jak wyborcy partii rządzącej zastanawiają się dlaczego Europa ich nie chce. [Przegląd Agnieszki Filipiak], [OKO.press]
Bliski i Środkowy Wschód
Kącik syryjski
Reżim klanu Asadów upadł, a Baszar, po 54 latach autorytarnych rządów jego ojca, a później jego samego, uciekł do Moskwy. Co teraz czeka Syrię? Nie ma tutaj niestety niczego pewnego. Może HTS uda się skonsolidować władzę i włączyć w nią mniejszości religijne zamieszkujące Syrię, a może na nowo rozgorzeje konflikt, np w wyniku parcia Turcji do osłabienia Kurdów. Z Dariuszem Rosiakiem rozmawia dr hab. Łukasz Fyderek z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ.
Dziennikarka Jagoda Grondecka znajduje się właśnie w Syrii i informuje o tym co się dzieje. Możecie przeczytać i zobaczyć to zarówno na jej profilu w serwisie Twitter jak i w materiałach prasowych, do których autorka linkuje także na tym serwisie. [Jagoda Grondecka @ Twitter]
Główna siła rebeliancka, która spowodowała upadek Asada to Hajat Tahrir asz-Szam (HTS) pod wodzą Abu Muhammada al-Dżaulaniego. Polecamy artykuł opisujący przemianę jaką przeszła organizacja i jak Dżaulani zadbał o budowę instytucji, a także jak zmienił sposób myślenia o przejęciu władzy, dzięki czemu dzisiaj administracja narodzona w Idlib jest w stanie zarządzać krajem. [War on the Rocks]
Przed długie lata potężne wsparcie Asadowi zapewniała Rosja. To dzięki niej utrzymał się u władzy po pierwszej części wojny domowej z lat 2011-2020. Rosja w Syrii ma cenne zasoby jak bazę marynarki wojennej czy bazę lotniczą. Upadek Asada to zdecydowanie porażka Moskwy. Jednak najpewniej Kreml będzie próbował układać się z tymi, którzy obejmą władzę nad krajem, a szczególnie nad syryjskim wybrzeżem (gdzie skoncentrowana jest rosyjska działalność, oraz gdzie mieszkają tradycyjnie nieprzychylne rebeliantom islamistycznym mniejszości, w tym alawici). O konsekwencjach upadku Asada piszą Witold Rodkiewicz oraz Katarzyna Chaw. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Na wieść o upadku reżimu Asadów turecki minister spraw zagranicznych Hakan Fidan udzielił pełnego poparcia syryjskim ugrupowaniom rebelianckim i wezwał je do zjednoczenia, a społeczność międzynarodową – do poparcia ich rządów. O ile Turcja była przeciwna Asadowi i blisko współpracowała z niektorymi grupami rebelianckimi (ale nigdy z HTS) skupionymi pod emblematem Wolnej Armii Syryjskiej (FSA) o tyle przez cały czas stoją przed nię wyzwania, przede wszystkim w regulowaniu kwestii kurdyjskiej. Turcja zapowiada również pomoc w repatriacji syryjskich uchodźców, którzy w tej chwili mieszkają w Turcji. O szansach i wyzwaniach dla Ankary opowiada Adam Michalski z OSW. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
No właśnie, Kurdowie i ich Syryjskie Siły Demokratyczne, w skład których wchodzą również arabowie. Ich perspektywy są bardzo niepewne. w tej chwili atakują je jednostki sunnickie powiązane z Turcją, stracili miasteczko Tall Rifat, stracili też Manbidż. Problemy pojawiają się również na południu, gdzie większą demograficznie grupą są arabowie. Amerykańskie poparcie, szczególnie w obliczu zmiany władzy w Białym Domu stoi pod znakiem zapytania. Co czeka Kurdów? Trudne czasy, w których już teraz muszą się zbrojnie bronić. [Al-Monitor]
Przy okazji wyzwalania kolejnych terenów spod kontroli rządowej, otwierano kolejne więzienia, które były elementem aparatu represji aparatu władzy. Najsłynniejsze i cieszące się okropną sławą było więzienie w Sajdnaja. Jest ono symbolem brutalności reżimu, przez które przeszły, były torturowane i zabijane tysiące Syryjczyków. Chociaż początkowo donoszono o tajemnych podziemnych poziomach więzienia, gdzie mieli znajdować się kolejni osadzeni, okazało się to fałszywą informacją.
Premier Izraela Benjamin Netanjahu został pierwszym urzędującym premierem który zeznawał w sądzie jako oskarżony. Mają miejsce 3 niezależne postępowania o defraudację, korupcję i malwersacje. Sam premier odnoszą się do zrzutów wszystkie je uznał za bezzasadne. [DW]
W Izraelu zatrzymano blisko 30 osób podejrzanych o szpiegostwo na rzecz Iranu. Zorganizowani byli w dziewięć komórek, których zadaniem miało być m.in. zdobywanie informacji o instalacjach wojskowych oraz izraelskich naukowcach jądrowych. [Reuters]
Iran przez cały czas zaostrza prawo regulujące zasady ubierania się kobiet w miejscach publicznych. Ponad 2 lata po tym jak policja obyczajowa doprowadziła do śmierci Mahsę Amini, a w wyniku tej zbrodni wybuchły potężne protesty społeczne. Jak jednak pokazuje uchwalone przez parlament prawo, reżim ajatollahów nie cofa się w tej kwestii. [DW]
Kontynuując swoją opresyjną praktyke, irańskie władze wszęły postępowanie przeciwko piosenkarce Parastoo Ahmad. Jej przewiną był koncert online, na który nie ma ona zakrytych włosów. Po tym gdy nagranie z koncertu [dostępne przez cały czas na serwisie YouTube] do drzwi jej mieszkania zapukali irańscy mundurowi i zabrali ją do prokuratury celem złożenia wyjaśnień w sprawie. [Voice of America]
Kurdowie – największa mniejszość bliskiego wschodu i świata arabskiego, jeden z największych narodów bez państwa, który nie ma przyjaciół, a jedynie góry. O Kurdach podzielonych między 4 państwa, gdzie nigdzie nie są obywatelami pierwszej kategorii, opowiada, jak zawsze pasjonująco, Jan Natkański.
Halil Hakkani, afgański minister ds. Uchodźców został zabity w zamachu bombowym przeprowadzonym w Kabulu. Odpowiedzialność za atak wzięło na siebie Państwo Islamskie Prowincji Chorasan. [The National]
Talibowie i Afganistan – izolować czy współpracować? „Talibowie rządzą Afganistanem i kilka wskazuje, iż zmieni się to w najbliższej przyszłości. Nieważne, jak bardzo nie pasuje to reszcie świata – wiele państw zaczyna przymykać oko na łamanie praw człowieka i otwiera się na współpracę z nowym reżimem.” W grze jest bezpieczeństwo, handel i bogactwa leżące pod ziemią. Pozostają pytania o moralność jednak można zapytać również – czym kooperacja z Afganistanem rządzonym przez Talibów, różni się od współpracy choćby z ultrakonserwatywną Arabią Saudyjską? [Konflikty]
Skoro jesteśmy już przy Arabii Saudyjskiej, która prześladuje wszelakie objawy opozycji wobec władzy, gdzie prawa mniejszości czy kobiet ledwo istnieją, gdzie kwitnie niewolnictwo, to w roku 2034 zorganizowane zostaną tam mistrzostwa świat w piłce nożnej. Sportwashing trwa, a protestujące przeciwko temu głosy nie są wstanie się przebić przez morze petrodolarów. Co gorsze, poparcia saudyjskiej kandydaturze udzieliła m.in niemiecka federacja piłkarska. [The Guardian], [DW]
Azja
Co tam w Korei po nieudanym stanie wojennym? Prezydent mimo wcześniejszych przeprosin to teraz ogłosił, iż będzie walczył „do końca”, cokolwiek by to nie znaczyło o czym przeczytacie w artykule Reutersa. Euronews za to donosi, iż najprawdopodobniej w ten weekend dojdzie do drugiej próby impeachmentu, która ma już realne szanse przejścia do dalszego etapu. [Reuters], [Euronews]
„Od klinik chirurgii plastycznej po firmy turystyczne i sieci hotelowe, południowokoreański sektor hotelarski obawia się potencjalnego wpływu przedłużającego się kryzysu politycznego, ponieważ niektórzy zagraniczni podróżni odwołują podróże po zeszłotygodniowym wprowadzeniu stanu wojennego.” [Reuters]
„Czy Filipiny znajdą się w centrum rywalizacji pomiędzy USA i Chinami? Dlaczego Chińczycy naruszają wyłączną strefę ekonomiczną Filipin? Czy Stany Zjednoczone będą bronić swojego sojusznika? Wyjaśnia analityk OSW, Michał Bogusz.”
