Wydanie 210, 08.11.2024

1 miesiąc temu

Wybory w USA wygrał Trump ale świat to nie tylko Stany Zjednoczone. Zapraszamy na zbiór wspaniałych wiadomości z całego świata zaczynając od tego, iż upadł rząd Niemiec.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

• „Konkurs z Funduszu Sprawiedliwości, w którym dotację wygrała Fundacja Profeto księdza Michała O., był ustawiony – wynika z ustaleń OKO.press i tvn24.pl. Jeszcze przed ogłoszeniem konkursu duchowny miał kilkadziesiąt razy spotykać się ze Zbigniewem Ziobrą.” [OKO.press]

• Można mieć różne zastrzeżenia co do Gazety Wyborczej ale chyba nikt nie spodziewał się, iż ich wydawca Agora wynajmuje biura firmie powiązanej z Łukaszenką. Sami dziennikarze nie są zadowoleni z takiego obrotu sprawy o czym możecie przeczytać w Press. – Wynajmujący powierzchnie na biura dostają wejściówki i praktycznie wszędzie mają dostęp przez całą dobę, mogą tam choćby nocować. W nocy tam raczej nikogo nie ma, więc mogą robić, co chcą – mówi nasz rozmówca. [Press]

• „Recyklomaty miały stanąć w sklepach od początku 2025 roku, ale prace nad systemem kaucyjnym się ślimaczą. Organizacje społeczne pospieszają rząd, samorządy protestują, a Sejm dopiero zabiera się za nowelę. W tle interesy posłanki PO, przeciwniczki kaucji, która przez lata doradzała firmom odpadowym” [OKO.press]

• Rzeczpospolita zakończyła współpracę z Łukaszem Warzechą. jeżeli myślicie, iż to dlatego, iż to z powodu jego antynaukowego podejścia czy coraz bardziej antyukraińskich wypowiedzi to musimy was rozczarować, redaktor naczelny Rzeczpospolitej najwyraźniej ciągle uważa go za wartościowego dziennikarza. Oczywiście Warzecha uważa, iż został skrzywdzony przez lewicowe „cancel culture” ponieważ sam brak chęci współpracy z nimi jest dla niego wielką krzywdą. [Press]

• „Funkcjonariusze CBA weszli w czwartek do siedziby Polsatu – informuje portal Onet. Poprosili o wydanie dokumentów. Chodzi o umowy sublicencyjne z TVP na mecze reprezentacji Polski. Komunikat w tej sprawie przesłała nam Telewizja Polsat.” [Wirtualne Media]

• „500 ukraińskich nauczycielek uczy w polskich szkołach. Jak NGO wspierają system edukacji? Ukraińskie nauczycielki, nie tylko w roli asystentek kulturowych, mogą bardzo pomóc polskiej szkole, uczniom, uczennicom, całej wspólnocie szkolnej. Jak skorzystać z ich potencjału?” [OKO.press]

• Polska to nie tylko Warszawa więc może chcecie poczytać o tym jak zagmatwana jest sytuacja lewicowej wiceprezydentki w Krakowie? [Krytyka Polityczna]

---

Wojna w Ukrainie

• Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: [​​​​​​​Postępujące oskrzydlenie Kurachowego. 985. dzień wojny]

• Co dokładnie prezydentura Donalda Trumpa oznacza dla Ukrainy? Trudno powiedzieć ponieważ, w czasie kampanii prezydenckiej padały ze strony jego obozu różne, czasami sprzeczne z sobą, komunikaty. The Kyiv Independent przygotował podsumowanie tego co wiadomo na temat różnych pomysłów tego środowiska politycznego. Atlantic Council ma za to krótkie reakcje swoich ekspertów na temat tego co wybór Donalda Trumpa oznacza dla Ukrainy. [The Kyiv Independent], [Atlantic Council]

• Axios donosi, iż odbyła się pierwsza rozmowa telefoniczna między Donaldem Trumpem a Wołodymyrem Żeleńskim. Co interesujące brał w niej udział aktywnie Elon Musk, który przypominamy, iż od wybuchu wojny w Ukrainie był w kontakcie z Putinem i jego środowiskiem i kilkukrotnie publicznie powtarzał rosyjską propagandę. [Axios]

• Świat ekscytował się wyborami w USA a tymczasem w ramach wojny prowadzonej w Ukrainie działo się wiele. O 5 takich ważnych wydarzeniach pisze [The Kyiv Independent].

• Jak Zachód może wygrać z Rosją konfrontację, której jedynie elementem jest wojna w Ukrainie? Na to pytanie odpowiada kierownik zespołu rosyjskiego OSW Marek Menkiszak.O realnym zagrożeniu, rosyjskich operacjach, sankcjach i ich egzekwowaniu możemy zarówno posłuchać w materiale filmowym jak i poczytać w przygotowanym raporcie. [Ośrodek Studiów Wschodnich]

• „Uważa się, iż główną i niezastąpioną pomoc militarną dla Ukrainy przekazują Stany Zjednoczone. Jak wygląda jednak pomoc przekazywana przez państwa europejskie i UE? Jakie mechanizmy wykorzystuje Unia Europejska, by wspierać Kijów i jak znacząca jest ta pomoc? O przyszłości europejskiej pomocy dla Ukrainy Tomasz Zając rozmawia z Aleksandrą Kozioł, analityczką ds. bezpieczeństwa europejskiego.”

• „W dzisiejszym odcinku OSW opowiemy o niejednoznacznej polityce Słowacji wobec Ukrainy i Rosji. O relacjach Fico-Ukraina i o relacjach Słowacja Rosja. O tym w co gra Robert Fico opowie Krzysztof Dębiec-ekspert OSW.”

---

Europa

• „6 listopada kanclerz Olaf Scholz odwołał przewodniczącego liberałów Christiana Lindnera ze stanowiska ministra finansów. Decyzja ta oznacza opuszczenie koalicji rządzącej przez FDP. W najbliższych miesiącach Niemcami rządzić będzie mniejszościowy gabinet złożony z SPD i Zielonych. Rozłam w koalicji jest rezultatem serii sporów między FDP i pozostałymi partiami, dotyczących m.in. kierunków polityki gospodarczej i skali wydatków publicznych. Najbardziej prawdopodobnym politycznym scenariuszem są przedterminowe wybory do Bundestagu, które mogą odbyć się w marcu przyszłego roku.” Poza analizą PISM możecie przeczytać także tekst OSW, lub obejrzeć ich krótki materiał wideo. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [Ośrodek Studiów Wschodnich]

• „Antywojenna retoryka koalicji Fidesz-KDNP zdominowała tegoroczne obchody 68. rocznicy wybuchu Powstania Węgierskiego. Narracja na temat rewolucji 1956 r. stała się narzędziem bieżącej rywalizacji politycznej za sprawą wrześniowej wypowiedzi Balázsa Orbána (zbieżność nazwisk z Viktorem Orbánem przypadkowa), szefa gabinetu politycznego węgierskiego premiera. W wywiadzie, który ukazał się w formie podcastu, B. Orbán zasugerował, iż Węgrzy, pomni doświadczeń z rewolucji 1956 r., w tej chwili nie stawialiby oporu ewentualnej rosyjskiej agresji. (...) Sam spór polityczny na Węgrzech coraz bardziej przypomina natomiast personalny pojedynek premiera Viktora Orbána i lidera zyskującej w sondażach partii TISZA (Szacunek i Wolność) Pétera Magyara.” [Instytut Europy środkowej]

• „Migranci są wykorzystani przy produkcji produkcji wina w cenionych włoskich winnicach. O sytuacji w sektorze winiarskich i jego problemach rozmawiałem z dr Piotrem Podemskim z Uniwersytetu Warszawskiego.” Był materiał o oszustwach w przemyśle winiarskim to teraz możecie się dowiedzieć o powiązaniu tego biznesu z migracjami na przykładzie tego co dzieje się we Włoszech.

• W listopadzie odbędzie się w Azerbejdżanie szczytu klimatycznego ONZ – COP29. jeżeli czytacie uważnie Tygodnik to możecie pamiętać, iż jest to państwo autorytarne, które dość bezwzględnie traktuje swoich przeciwników. A jednak oficjele z całego świata będą w tym kraju negocjować i biesiadować. jeżeli chcecie się dowiedzieć o konflikcie interesów organizatorów tego szczytu lub innej nieciekawej działalności władz Azerbejdżanu to polecamy wam serwis OCCRP, który zebrał swoje materiały na ten temat. [OCCRP]

• Jeśli interesuje was co dalej po wyborach w Gruzji to mamy dla was dwie propozycje. Na Łamach Nowej Europy Wschodniej Stasia Budzisz rozmawia o tym z gruzińskim ekspertem, zwracając szczególną uwagę na to, iż rządząca partia ciągle przestawia się jako proeuropejską. Agnieszka Filipiak za to w rozmowie z gruzińskim prawnikiem rozmawia o tym jakie legalne ścieżki są dostępne przed partiami opozycyjnymi. Polecamy jej najnowszy newsletter także tym, którzy chcą się dowiedzieć więcej o tym co dzieje się w Azerbejdżanie przy okazji wspomnianego już COP29 jak i Armenii. [Przegląd Agnieszki Filipiak], [Nowa Europa Wchodnia]

Bliski i Środkowy Wschód

• Izraelski parlament uchwalił prawo, zgodnie z którym może on deportować rodzinę sprawców ataków terrorystycznych. Prawo to, ma się również odnosić do obywateli Izraela i deportacji ich samych. Byliby oni deportowani do Zachodniego Brzegu bądź Strefy Gazy, zniszczonej trwającą tam już ponad rok wojną. Prawo to naruszać ma szereg praw człowieka i obywatela Izraela, a także prawa międzynarodowego. Jak często to prawo będzie w użyciu i czy utrzyma się w sądach? To dopiero się okaże. [AP News]

• Binjamin Netanjahu zdymisjonował ministra obrony Izraela Joawa Galanta. Były już minister pozostawał w sporze z premierem od pewnego czasu. Był on krytyczny m.in. wobec inwazji na Liban. Premier Netanjahu widzi w nim również konkurenta w partii Likud. Nowym ministrem obrony został Jisrael Kac, który jest jednym z bardziej „twardogłowych” izraelskich polityków, opowiadającym się np: za kontynuowaniem budowania osiedli żydowskich na Zachodnim Brzegu i jego aneksji. [Konflikty]

• W tym czasie izraelskie ataki na Strefę Gazy i Liban ciągle realizowane są i pociągają za soba kolejne ofiary śmiertelne, bez widoku na realne zakończenie żadnej z tych dwóch operacji wojskowych [Reuters], [AP News]

• Gazański duchowny, Salman al-Dajah, wydał fatwę potępiającą Hamas za atak z 7. października 2023 roku. Jego zdaniem, ilość cierpienia, która wywołała izraelska odpowiedź, a którą można było przewidzieć, sprzeczna jest z zasadami dżihadu, a tym samym z islamem. [BBC]

• Ostatni Izraelski atak na Iran, rozpoczął się od zneutralizowania syryjskiej obrony przeciwpowietrznej, która mogłaby ostrzec Iran o nadchodzącym uderzeniu lotniczym. Czy okoliczności wymuszą na Syrii i rządzącym nią klanem Asadów bardziej aktywną rolę w regionalnym konflikcie, którego odpryski coraz częściej sięgają syryjskiego terytorium? [DW]

• Iracki rząd zwrócił się do autonomicznego regionu Kurdyjskiego o przekazanie kontroli nad wydobytą ropą państwowej spółce SOMO. Ropa przestała płynąc z Kurdystanu do SOMO po tym jak w marcu tego roku, Turcja wstrzymała przepływ ropy. Była to jej odpowiedź na wyrok arbitrażu w sprawie nielegalnego z punktu widzenia prawa międzynarodowego przesyłu ropy do Turcji bez zgody rządu w Bagdadzie. Turcja zgodnie z wyrokiem winna jest Irakowi 1,5 miliarda dolarów za szkody powstałe w latach 2014-2018. [Reuters]

• W dwa tygodnie po tym jak media obiegły informacje o budowanym porozumieniu z Kurdami i ich polityczną reprezentacją w Turcji, władze centralne odwołały 3 burmistrzów z pro-kurdyjskiego ugrupowania. Jako powód podano powiązania z kurdyjskimi bojownikami walczącymi z państwem tureckim. [Reuters]

• W Egipcie odkryto grobowiec z 11 zapieczętowanymi miejscami pochówku. Amerykańsko-egipski zespół dokonał tego odkrycia nieopodal miasta Luksor. Grobowiec pochodzi z okresu Średniego Państwa czyli z XVII – XX wieku przed naszą erą. O ile drewniane trumny zostały zniszczone przez powodzie o tyle przedmioty z którymi pochowano zmarłych, jak np biżuteria, przetrwały nietknięte. [AP News]

Azja

• Chińskie władze zatwierdziły warty 840 miliardów dolarów plan restrukturyzacji zadłużenia chińskich prowincji. Ten potężny pakiet ma wspomóc chińską gospodarkę, która zwolniła do poziomów nie notowanych od dekad. Jak szacuje chiński minister finansów Lan Fo'an, ukryty dług chińskich prowincji może wynosić choćby 2 biliony dolarów. [AP News]

• „W 2023 r. rząd Indii ogłosił rezerwę litu w Kaszmirze w wysokości 5,9 mln ton. Od tego czasu rządowi nie udało się znaleźć oferentów na rezerwę, a plany wydobycia zostały wstrzymane. Eksperci branżowi twierdzą, iż rządowe raporty dotyczące rezerw były mylące i nieadekwatne.” [Rest of World]

• „Wojna domowa w Birmie, znana też jako konflikt w Mjanmie, trwa od wielu dekad i jest jednym z najdłuższych konfliktów zbrojnych na świecie. Jak wygląda obecna sytuacja? O tym prof. Michał Lubina z Uniwersytetu Jagiellońskiego.” Gorąco polecamy.

• W Pakistanie w wyniku wybuchu bomby pułapki zginęło 4 mundurowych z lokalnych sił bezpieczeństwa, a 5 zostało rannych. Tego samego dnia 2 uczniów zginęło w wyniku ostrzału moździerzowego. Jak poinformował minister spraw wewnętrznych, siły pakistańskie w odpowiedzi zabiły 5 pakistańskich Talibów. I to właśnie pakistańscy Talibowie wzięli odpowiedzialność za te ataki. Odkąd w sąsiednim Afganistanie Talibowie, którzy są ich sojusznikiem, wrócili do władzy, to zwiększyła się aktywność Talibów pakistańskich. [AP News]

Afryka

• Tydzień temu pisaliśmy więcej o wyborach w Mozambiku oraz protestantach społecznych jakie wywołały. Niestety sytuacja w kraju się nie unormowała. Pierwszy artykuł pisze o tym, iż rząd zaczął używać wojska do walki z protestującymi a drugi opisuje zamknięcie granicy między RPA a Mozambikiem. [AP News #1], [AP News #2]

• „Korytarz Lobito to wielka inicjatywa infrastrukturalna łącząca Angolę, Demokratyczną Republikę Konga i Zambię. Ten strategiczny szlak kolejowy biegnie od portu Lobito nad Oceanem Atlantyckim do serca Afryki. Zapraszam z prof. Dominikiem Kopińskim z Uniwersytetu Wrocławskiego.”

• Kim był afrykański król-wojownik Czaka? jeżeli chcecie dowiedzieć się czegoś o historii Afryki to polecamy artykuł Konrada Gadery w serwisie Konflikty. [Konflikty]

• Kontynuując temat historii Afryki przesuńmy się do XX wieku. Jaką rolę odegrała Polska za czasów PRLu na tym kontynencie? Krytyka Polityczna ma wywiad o tym jak Ghana jest powiązana z Polską. Jaka w tym rola Kapuścińskiego a jaka artystki Aliny Ślesińskiej? Właśnie tego dowiecie się z rozmowy z Jankiem Simonem i Maxem Cegielskim. [Krytyka Polityczna]

Ameryka Łacińska

• „Argentyńskie banki oskarżyły największą spółkę giełdową w Ameryce Łacińskiej o monopolizację rynku. Rywalizacja przerodziła się w zażarty spór prawny.” [Rest of World]

• Nowa prezydentka w Meksyku idzie ścieżką wytyczoną przez swojego poprzednika i mentora. Po tym jak wprowadzono krytykowaną przez wielu reformę sądownictwa przyszedł czas na reformę sektora energetycznego odwracając zmiany wprowadzone w 2013 otwierające energetykę na sektor prywatny. O ryzykach związanych z obecną reformą pisze Americas Quarterly. [Americas Quarterly]

• „Walka o władzę pomiędzy prezydentem Luisem Arce i byłym prezydentem Evo Moralesem w ramach rządzącej w Boliwii partii Movimiento al Socialismo (MAS) doprowadziła do zamieszania w kraju.” Czy jest to szansa dla partii opozycyjnych? Americas Quarterly stara się odpowiedzieć na to pytanie. [Americas Quarterly]

Ameryka Północna

• Donald Trump wygrał wybory prezydenckie z Kamalą Harris. Dlaczego? Czy Kamala była zbyt lewicowa, zbytnio prawicowa czy może zbytnio centrowa? jeżeli ktoś tak gwałtownie po wyborach ma bardzo zdecydowaną opinię na ten temat to raczej świadczy to o jego własnych uprzedzeniach politycznych niż rzeczowej analizie sytuacji. Na razie jedyne na co wskazują exit polle to wskazanie na sytuację ekonomiczną (a zwłaszcza inflację) oraz migrację jako tematy, które najbardziej motywowały wyborców.

• Kamala Harris postawiła na temat aborcji jako jeden z głównym motywów swojej kampanii. Kobiety poszły do wyborów ale spora część z nich głosowała za aborcją w wyborach stanowych a nie prezydenckich. [The Brookings Institution]

• Chociaż ekonomia i inflacja wydają się być głównymi motywami dla wyborców w tych wyborach to Donald Trump wydał ogromną ilośc pieniędzy na materiały atakujące społeczność trans oraz na przedstawienie Kamali Harris jako „zbyt lewicowej”. Chociaż w exit pollach Kamala została uznana za zbyt skrajną przez znaczną część badanych to jednak w wielu lokalnych wyborach wygrali kandydaci atakowani jako sprzyjający "ideologii trans" oraz kandydaci otwarcie transpłciowi. Jest to dość niejednoznaczna sytuacja ale niektórzy wykorzystują ten moment do przekonywania innych, iż prawa społeczności LGBTQ są nie do zaakceptowania przez większość społeczeństwa.

• Polski Instytut Spraw Międzynarodowych ma dla Was tekst pod tytułem „Wygrana Trumpa w wyborach prezydenckich w USA. Republikanie przejmują Kongres” oraz podcast z bardziej szczegółowym powyborczym omówieniem.

• Krytyka Polityczna ma dwa interesujące teksty o wyborach w Stanach Zjednoczonych. Tomasz S. Markiewka o tym, iż Elon Musk zyska teraz jeszcze więcej władzy a Jakub Majmurek o tym jak te wybory tworzą „bardzo niekorzystną polityczną koniunkturę: dla Stanów, Europy, Ukrainy, Polski, świata.” [Krytyka Polityczna #1], [Krytyka Polityczna #2]

• Co kolejna prezydentura Donalda Trumpa oznacza dla reszty kontynentu Amerykańskiego? Na ten temat wypowiadają się eksperci współpracujący z serwisem Americas Quarterly. [Americas Quarterly]

Oceania

• Czego można się spodziewać kiedy jako rodzice zgłosicie służbom, iż wasz autystyczny nastoletni syn jest zafascynowany Państwem Islamskim? Na pewno nie tego, iż policjanci mający pomóc w jego deradykalizacji będą celowo go jeszcze bardziej radykalizować. Chłopiec został już oczyszczony z oskarżeń o terroryzm ale rodzice australijskiego nastolatka ciągle szukają odpowiedzi na to co się stało. [The Guardian]

Ekonomia i gospodarka

• „Bezrobocie w Unii Europejskiej osiągnęło w 2023 roku najniższy poziom od blisko dekady. Zgodnie z danymi Eurostatu stopa bezrobocia w UE wyniosła w 2023 roku 6,1% siły roboczej w wieku 15-74 lata i jest to najlepszy wynik od 2014 roku.” [Obserwator Gospodarczy]

• Władze Boeinga w końcu doszły do porozumienia ze związkowcami. Dzięki temu zakończył się w końcu strajk, który trwał aż 7 tygodni. Co sobie związkowcy wywalczyli pisze Reuters. [Reuters]

• „W najbliższym czasie państwa członkowskie UE będą musiały wdrożyć przepisy dwóch dyrektyw regulujących kwestię wynagrodzeń. Poprawią one pozycję negocjacyjną pracowników w zakresie płac oraz wymuszą lepsze przestrzeganie dotychczas obowiązujących norm w tej dziedzinie. Wbrew obawom niektórych państw nie wpłyną na wyrównanie płacy minimalnej w całej Unii, a jedynie na zobiektywizowanie kryteriów jej ustalania. Polska może dzięki nim stać się bardziej atrakcyjnym miejscem pracy i w konsekwencji częściej wybieranym państwem docelowym dla migracji zarobkowej.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

• „W Szwecji trwa debata na temat roli morskich farm wiatrowych i energii jądrowej w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego, a także osiągnięcia celów klimatycznych. Zgodnie z szacunkami poziom zapotrzebowania na energię elektryczną w tym państwie wzrośnie o ok. 160% do 2050 r. Taki skokowy wzrost konsumpcji, uwarunkowany procesem elektryfikacji, wymusi znaczne inwestycje. Ostatnia decyzja rządu w Sztokholmie o odrzuceniu realizacji 13 projektów budowy farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim w związku z zastrzeżeniami szwedzkich sił zbrojnych stanowi potwierdzenie, jak ważna jest reforma prowadząca do zwiększenia tempa realizacji projektów z zakresu morskiej energetyki wiatrowej.” [Instytut Europy Środkowej]

Nauka i technologia

• „Ilość cukru spożywanego przez dziecko po ukończeniu szóstego miesiąca życia wydawała się mieć największy wpływ na ryzyko rozwoju chorób przewlekłych w późniejszym życiu. Jednak osoby narażone na większą ilość cukru w łonie matki miały również wyższe ryzyko cukrzycy i wysokiego ciśnienia krwi w porównaniu z tymi, które zostały poczęte, gdy dostęp do cukru był ograniczony.” interesujące czy inne badania potwierdzą te odkrycia. [Nature]

• Ozempic to pierwszy z nowej fali leków na otyłość, które zdają się też pomagać na mnóstwo innych schorzeń. Zastanawialiście się jak powstał? Z jakimi wyzwaniami technicznymi zmagali się twórcy? Możecie tego, jak i wiele więcej, dowiedzieć się z wywiadu serwisu Nature, który rozmawia z Lotte Bjerre Knudsen – jedną z głównych naukowczyń w firmie Novo Nordisk. [Nature]

• „Używanie technologii do poprawiania pracy naszego mózgu to nie jest science fiction, tylko coś, co rzeczywiście się dzieje. Dość powszechnie stosuje się na przykład implanty ślimakowe u osób głuchych (...) czy w blokowaniu objawów choroby Parkinsona. Nasuwają się oczywiście pytania, jak daleko może to pójść i czy ludzkość będzie umiała poprawiać technologicznie kolejne funkcje mózgu. – Nie ma przeciwwskazań natury biologicznej – odpowiada zdecydowanie (...) dr Paweł Boguszewski z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN.” Radio Naukowe opowiada o połączeniu mózgu z technologią.

• „Według doniesień serwisów Wired i The War Zone amerykańska Centralna Agencja Wywiadowcza opracowała system uzbrojenia, który może unieruchamiać statki w sposób nieletalny i pozwalający na uniknięcie wykrycia. Amerykanie mają posiadać jeden egzemplarz tego systemu, który ma być w stanie oddziaływać choćby na duże jednostki pływające. Nie wiadomo jednak, na jakiej zasadzie ma działać.” [Konflikty]

• Czy wyobrażacie sobie stację kosmiczną z drewna? A może satelitę? To drugie nie musicie sobie wyobrażać bo właśnie został wystrzelony w kosmos. Po dostarczeniu na międzynarodową stację kosmiczną zostanie przetestowany a jego celem jest właśnie sprawdzenie jak drewno znosi warunki przestrzeni kosmicznej. Więcej o stworzeniu drewnianego satelity jak i potencjalnych zastosowaniach drewna w kosmosie pisze [Reuters].

Idee, kultura, społeczeństwo

• „Jestem w procedurze in vitro i od miesięcy słyszę te pytania regularnie. Wiem, iż wiele z nich nie bierze się ze złośliwości, tylko z braku wiedzy. Dlatego odpowiedzi udzielę w tekście – byście zaspokoić ciekawość i nie zadawali tych – często bolesnych – pytań innym osobom, które są w lub po in vitro.” Gorąco polecamy tekst Mai Staśko. [Krytyka Polityczna]

• Karol Fjałkowski, youtuber zajmujący się tematyką chrześcijaństwa wziął na tapet Tomasza Stawiszyńskiego filozofa i publicystę Gazety Wyborczej. Stawiszyński w swojej działalności publicznej mimo, iż jest zadeklarowanym ateistą szuka pozytywnych stron masowej religii. Fijałkowski wyjaśnia tego niewierzącego czarodzieja. Materiał z serii Krótko, ale nie dajcie się zmylić, trwa 47min.