Wydanie 207, 18. 10.2024

2 miesięcy temu

Witam witamy witamy, nieważne czy cieszycie się jak nowy leniwiec z Łódzkiego Zoo, czy raczej smutacie, bo dostaliście wyrok (nieprawomocny) jak pewna była agentka ubezpieczeniowa.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Tusk Zawiesza prawo do azylu

Od konwencji KO 12 września jednym z głównym tematów w naszym kraju była zapowiedź zawieszenia prawa do azylu przedstawiona przez Donalda Tuska.
Słowa Donalda Tuska o zawieszaniu prawa do azylu wywołały burzę. Zdezorientowani byli nie tylko koalicjanci, ale i członkowie partii. Jedni mówili, by czekać na publikację strategii, drudzy ochoczo zaczęli kopiować antyimigranckie spiny prawicy.
Jak zmieniało się znaczenie słów premiera na przestrzeni ostatnich dni oraz jakie reakcje w kraju to wywołało pisze krytyczne [OKO.press].
Jeśli ktoś myśli, iż pomysł zawieszenia prawa do azylu jaki przedstawił Donald Tusk spotka się z mocną krytyką Unii Europejskiej, to nie śledził trendów jakie nasilają się od lat w europejskiej polityce. Tekst Politico skupia się na tym jak pomysł Tuska znalazł zrozumienie na ostatnim szczycie Unii Europejskiej a DW poza tym opisuje też inne pomysł związane z reformami prawa migracyjnego jakie są teraz dyskutowane na łamach wspólnoty. [Politico], [DW]
Czy Tusk wie, co robi? Migracje, granica, azyl.

„Fińskie przepisy, na które powołuje się Donald Tusk, stoją w sprzeczności z podstawowymi międzynarodowymi umowami. Nie są jednak tak drastyczne, jak przepisy (a przede wszystkim praktyki), które już obowiązują w Polsce – pisze prof. Witold Klaus, ekspert Konsorcjum Migracyjnego” [OKO.press]

Polska

"Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich autorstwa ministry do spraw równości Katarzyny Kotuli (Lewica). W projekcie ujęto kwestie zawarcia i unieważnienia związków, stosunków majątkowych czy uczestnictwa w sprawowaniu pieczy nad dzieckiem. «To nowy rozdział w długim marszu po równość» - napisała Kotula, podkreślając jednak, iż nie ma w przepisach kwestii przysposobienia dzieci." [TVN24]
Co o roku działalności nowego rządu sądzą mieszkańcy Polski? O tym właśnie jest wywiad z Adamem Traczykiem dyrektorem organizacji More in Common Polska, która przygotowała badanie „Podziały, nadzieje i wyzwania. Polska rok po 15 października”. Co z niego wynika? M.in powody, dla których Donald Tusk poszedł w twardą retorykę dotyczącą migracji. [Krytyka Polityczna]
„Prof. Bilewicz wygrał z prezydentem w NSA. Andrzej Duda ma miesiąc na rozpatrzenie wniosku o profesurę” Niestety na miejscu prof. Bilewicza nie ma się co cieszyć (przynajmniej do zmiany mieszkańca pałacu prezydenckiego) gdyż jak pokazała sprawa prof. Żelaznego Prezydent uważa, iż stoi ponad sądami.
W wyroku z 11 sierpnia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny (sprawa wróciła z NSA) zobowiązał prezydenta do rozpatrzenia wniosku o nadanie dr. hab. Żelaznemu tytułu profesora w ciągu miesiąca od doręczenia prawomocnego wyroku. Prezydent tego wyroku nie wykonał, bo – jak utrzymują urzędnicy prezydenta wbrew NSA – głowa państwa nie jest organem administracyjnym.
[Gazeta Wyborcza (PAYWALL)]
„W związku z doniesieniami medialnymi o możliwości przejęcia TVN przez powiązaną z premierem Węgier Viktorem Orbánem firmę, europosłowie Koalicji Obywatelskiej Krzysztof Brejza i Łukasz Kohut wystosowali zapytanie do Komisji Europejskiej. Chcą się dowiedzieć, czy Bruksela monitoruje sytuację w tym zakresie.” [Wirtualne Media]
„W czasie trwającej 67 dni kampanii wyborczej do Sejmu Olga Semeniuk-Patkowska, ówczesna wiceminister rozwoju i technologii, przez 46 dni była w delegacjach w swoim okręgu. Najdłuższy wyjazd trwał nieprzerwanie od 20 września do 15 października 2023 roku, czyli do dnia wyborów. Za same noclegi ministerstwo musiało zapłacić prawie 14 tysięcy złotych. A to tylko część kosztów.” [TVN24]
„W planie było dziewięć suchych zbiorników, które miały chronić Ziemię Kłodzką przed powodzią. Rząd PiS wycofał się z budowy, nowej strategii dla regionu nie opracowano. Eksperci przekonują: zbiorniki są potrzebne, ale w pierwszej kolejności trzeba zadbać o naturalną retencję” [OKO.press]
„Prawybory mają wyłonić kandydata PiS w wyborach prezydenckich — podaje Niezależna. Kandydatami mają być Karol Nawrocki, Tobiasz Bocheński, Mariusz Błaszczak i Marcin Przydacz. Z naszych rozmów w PiS wynika, iż lista kandydatów może jeszcze zostać zmieniona.” Nie mamy zbyt dobrego zdania o poziomie dziennikarstwa serwisu Niezależna ale w temacie wewnątrz PiSowskich ploteczek mają niezerową wiarygodność. [Onet]
„PiS wchłania Suwerenną Polskę – co niestety oznacza, iż politycy tej partii zmienią też partię Kaczyńskiego, przesuwając ją jeszcze bardziej ku skrajnej, populistycznej prawicy, skupionej na podsycaniu antyeuropejskiej retoryki i prowadzeniu wojen kulturowych.” [Krytyka Polityczna]

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: Rosja uderza w transporty do Odessy. 964. dzień wojny
„Podczas wystąpienia w Radzie Najwyższej 16 października prezydent Wołodymyr Zełenski przedstawił założenia tzw. Planu Zwycięstwa, który ma przekonać Zachód do zwiększenia militarnego i finansowego wsparcia dla Ukrainy w wojnie z Rosją. Plan składa się z pięciu punktów, które wymagają poparcia państw zachodnich, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych. ” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Jak UE i NATO zareagowały na Plan Zwycięstwa? Politico donosi, iż względnie pozytywnie chociaż co do działań obydwu organizacji wiele pozostaje do życzenia. [Politico], [Kyiv Independent]
Jeśli ktoś obawia się, iż wojna w Ukrainie przeistoczy się w kolejną Wojnę Światową, to mamy dla niego złe informacje – to już dawno nastąpiło. Reuters informuje o żołnierzach z Korei Północnej, którzy szkolą się w Rosji żeby brać udział w walkach w Ukrainie a Kyiv Independent informuje o pierwszych koreańskich dezereterach na ukraińskiej granicy. [Reuters]
„Australia zgodziła się przekazać Ukrainie wycofywane ze służby czołgi podstawowe M1A1 AIM SA Abrams. (...) Minister do spraw przemysłu obronnego Pat Conroy, który w tym tygodniu przyjedzie do Brukseli na szczyt NATO‑wskich ministrów obrony, ma odbyć rozmowę w tej sprawie ze swoim ukraińskim odpowiednikiem Rustemem Umierowem.” [Konflikty]
Kto i dlaczego zaciąga się w Moskwie do armii? Na to pytanie odpowiedzieć postanowili niezależni rosyjscy dziennikarze, którzy zgodnie z rosyjskim prawem, muszą sami siebie określać zagranicznymi agentami, a Miłosz Szymański czyta w swoim podcaście autorskie tłumaczenie artykułu. Fascynująca to lektura. Możemy się z niej dowiedzieć, iż poborowi mówią o patriotyzmie oraz zatarciu dawnych wyroków, biedzie, pieniądzach, iż są coraz starsi, a nierzadko zdziwieni tym, iż ich podpisany przez nich roczny kontrakt nie będzie trwał rok, ale do końca specjalnej operacji wojskowej. [Verstka [RU]]

Europa

Kolejny skandal wybuchł w irlandzkiej Sinn Féin. Wytyczne niemieckiej polityki wobec Arktyki: więcej bezpieczeństwa. Marine Le Pen obwinia UE w swoim procesie malwersacyjnym.

Jest po pierwszej turze wyborów parlamentarnych na Litwie. Kto ma szansę na zwycięstwo? Co wyniki nam mówią o obecnej scenie politycznej w tym kraju? Polecamy krótką analizę od OSW, lub dłuższy tekst Any Matusevič. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Osobisty Atlas Świata]
„Pandemia przypomniała mieszkańcom Śląska Cieszyńskiego o dawnych podziałach, które zniknęły wraz z otwarciem granic w strefie Schengen. Dla młodych żołnierze na mostach byli szokiem, starsi wrócili wspomnieniami do czasów szlabanów i kontroli. Likwidacja granic zmieniła życie na pograniczu polsko-czeskim, a wolność przemieszczania się stała się największym dobrodziejstwem Unii Europejskiej w tym regionie.” [Nowa Europa Wschodnia]
„9 października na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego (PE) Viktor Orbán zaprezentował priorytety węgierskiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej (RUE). (...) W odpowiedzi na wystąpienie premiera szefowa Komisji Europejskiej (KE) Ursula von der Leyen wytykała, iż pominął on zupełnie kwestię Ukrainy, którą czeka trzecia zima wojny, i skupiła się na ostrej krytyce Węgier za ich prorosyjską orientację. (...) Dotychczasowy przebieg prezydencji wskazuje na niską wiarygodność Budapesztu w roli «uczciwego pośrednika», a co za tym idzie – brak perspektyw wyjścia poza techniczne kompetencje przewodniczenia pracom RUE.” Pisaliśmy tydzień temu o starciu w PE a teraz możecie przeczytać analizę OSW na ten temat. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Jeśli zastanawiacie się jak wygląda kwestia praworządności na Węgrzech, to OKO.press ma właśnie o tym artykuł.
Pomimo działań UE reżim Viktora Orbána wciąż pogłębia zawłaszczanie państwa i paraliż społeczeństwa obywatelskiego. „Mija sześć lat od uruchomienia artykułu 7., a sytuacja jest coraz gorsza” – mówi Tineke Strik, szefowa europarlamentarnego zespołu ds. praworządności na Węgrzech
[OKO.press]
„Już w niedzielę odbędą się wybory prezydenckie w Mołdawii. W tych wyborach o reelekcję ubiega się Maia Sandu, która prowadzi kraj proeuropejską ścieżką. Czy jej władza jest zagrożona? Co zostanie zdecydowane w referendum? Jak oligarchowie i ludzie powiązani z Rosją próbują oddziaływać na wybory? Na te i inne pytania odpowiada Kamil Całus, ekspert OSW.”

Tydzień temu mieliśmy dwa materiały o zbliżających się wyborach w Gruzji. Wrzucamy kolejny tym razem od Agnieszki Filipiak, której chyba nie trzeba przedstawiać osobom czytającym Tygodnik. [Przegląd Agnieszki Filipiak]
„Azerbejdżan odniósł w ostatnim czasie znaczące sukcesy. Czy Azerbejdżan pod rządami Ilhama Alijewa radzi sobie mimo trudnego sąsiedztwa? Czy Azerbejdżan jest państwem autorytarnym? O tym opowie Wojciech Górecki- ekspert OSW.”

Bliski i Środkowy Wschód

Szef biura politycznego Hamasu Jahja Sinwar nie żyje – poinformowała strona Izraelska. Miał on zginąć w środę wieczorem w Strefie Gazy. Źródła mówią, iż celem ataku nie był on sam, ale gdy żołnierze weszli do budynku, w jednym z ciał rozpoznano Sinwara. Pobrano próbki DNA i zrobiono zdjęcia. Jak najpierw doniosły przecieki od izraelskiej policji, badanie uzębienia wskazuje jednoznacznie na Sinwara, później oficjalnie sprawę potwierdziły siły zbrojne Izraela. Hamas potwierdził śmierć Sinwara a prezydent Iranu wyraził swoje kondolencje. Po stronie izraelskiej pojawiają się głosy o konieczności wykorzystania tego sukcesu do zwolnienia zakładników np. poprzez zaoferowanie bojownikom Hamasu gwarancji bezpieczeństwa i nagrody finansowej za przyprowadzenie zakładników do izraelskich żołnierzy. [Konflikty], [BBC]
„Netanjahu ma osobisty interes w tym, żeby wojna trwała jak najdłużej, ponieważ stanowi to zaporę bezpieczeństwa przez zarzutami jakie są mu stawiane.” Słowa Konstantego Geberta wskazują, iż obecna wojna (a może wręcz wojny) Izraela z sąsiadami jest niezbędna, by obecny premier Izraela pozostał jak najdłużej chroniony przed wyrokiem sądowym. Jednak w jaki sposób Izrael może kontynuować swoją walkę ze Strefą Gazy, Libanem i Iranem? Rozmowa Jakuba Bodzionego z Konstantym Gebertem w wideopodcaście Kultury Liberalnej.

Jak informuje New York Times izraelscy żołnierze wykorzystują Palestyńczyków w roli żywych tarcz. Jest to niezgodne z prawem międzynarodowym i również z prawem izraelskim. Dowództwo izraelskie ma wyjaśniać sprawę, a niektórzy za winnych tych sytuacji wskazują samowolę oddziałów na polu walki. Hamas również wykorzystuje żywe tarcze i również zaprzęga do tego Palestyńczyków o czym piszą Konflikty. W tym temacie polecamy jeszcze spojrzenie Konstantego Geberta (który, jak wspominaliśmy wielokrotnie, posiada określone, pro-Żydowskie stanowisko) na temat zbrodni wojennych popełnianych w Gazie. [Konflikty], [Kultura Liberalna]
Stany Zjednoczone w relacji z Izraelem wykorzystują w tej chwili kij i marchewkę. Z jednej strony wymagają osiągnięcia odpowiedniego poziomu dostawę pomocy humanitarnej dla Strefy Gazy i grożą , w przypadku braku spełnienia warunków, choćby embargiem na dostawy broni. Z drugiej strony amerykańska bateria systemu obrony przeciwrakietowej Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) zostanie rozmieszczona w Izraelu i ma ona zapewnić wsparcie podczas spodziewanego irańskiego ataku odwetowego na Izrael (który ma nastąpić po odwecie Izraela za poprzedni irański atak). [Konflikty #1], [Konflikty #2]
Podczas operacji w południowym Libanie, eskalował konflikt między Izraelem i stacjonującymi tam wojskami UNIFIL z ONZetowskiej misji. Oddziały izraelskie zniszczyły wieżę obserwacyjną, wjechały choćby do jednej z baz. Wielu europejskich polityków mocno wyraziło sprzeciw wobec Izraelskich działań. Przywódcy kraju zapewniają, iż nie mają na celu konfliktu z wojskami ONZ, a sytuacje, do których doszło, wynikały z aktywności Hezbollahu w bezpośrednim sąsiedztwie baz. Dodatkowo, niemiecki okręt wspierający misję UNIFIL zestrzelił latającego drona. Jego szczątki zostały częściowo wyłowione i zostaną poddane oględzinom. [Euronews], [Konflikty]
„Trwa ciągła eskalacja na linii Izrael-Iran. Izraelska armia bombarduje teren Libanu w ramach wojny Izrael-Hezbollah. Również sytuacja w Strefie Gazy pozostaje cały czas jest dramatyczna. To dalsza część wojny Izrael-Hamas. Jak reaguje USA? Co na to Rosja? Co robi Turcja? Co o konflikcie myślą Chiny? Na te i inne pytania odpowiadają eksperci OSW Marek Matusiak, Andrzej Kohut, Witold Rodkiewicz, Krzysztof Strachota i Michał Bogusz.”

W Turcji mówi się o trwających rozmowach mających na celu znormalizowanie relacji między rządzącą partią AKP oraz kurdyjską partią DEM, a choćby o procesie pokojowym z Kurdami. Prezydent Turcji komentując sprawę powiedział, iż do osiągnięcia porozumienia (na które zawsze jest otwarty) konieczna może być nowa konstytucja. Niektórzy komentatorzy wskazują, iż przy okazji nowa konstytucja może być wykorzystana do zrestartowania licznika prezydencji samego Erdogana. [Duvar]
Saudyjski rysownik, który pracował w przeszłości dla Katarskiej gazety został skazany w Arabii Saudyjskiej na 23 lata więzienia. Powodem tego wyroku jest właśnie jego rysownicza kariera. Oraz zaciskający się żelazny uścisk panującej monarchii. [AP News]

Azja

„Konsolidacja władzy Xi Jinpinga, niechęć do zmian systemowych, a także prymat bezpieczeństwa są najważniejszymi elementami polityki Chin po lipcowym III Plenum KC KPCh. Podjęte wówczas decyzje i sposób ich realizacji pokazują, iż w ocenie władz konieczne jest m.in. przyśpieszenie rozwoju sił zbrojnych. W polityce gospodarczej Chin kluczową rolę odgrywać będzie przez cały czas eksport wspierany subsydiami, co jest wyzwaniem m.in. dla przemysłu UE. Zwiększa to potrzebę rozbudowy i efektywnego stosowania instrumentów ochrony jednolitego rynku i unijnych firm.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Czytelnicy Tygodnika pewnie już spotkali się z tekstem opisującym działalność skrajnie prawicowych hinduistycznych organizacji w Indiach, które zwykle biorą sobie za cel muzułmanów. Tym razem mamy coś innego – skrajnie prawicową hinduistyczną organizację w Indiach, która bierze sobie za cel chrześcijan. Znajdują oni ludzi, którym właśnie zmarł członek rodziny i pod groźbą uniemożliwienia pochówku zmuszają ich do zmiany wiary. [Rest of World]
„Korea Północna nasila wrogie działania wobec Korei Południowej. Poprzez wyburzanie dróg i bezpośrednie groźby Korea Północna jeszcze bardziej umocniła swoją wojowniczą postawę wobec Południa.” Om tym jak Korea Północna szaleje w Europie już czytaliście więc pora dowiedzieć się o tym co wyprawia u siebie w domu. [The Diplomat]
„Sąd w Bangladeszu nakazał aresztowanie byłej premier Sheikh Hasiny, która ponad dwa miesiące temu uciekła do Indii po obaleniu w wyniku powstania studenckiego.” [Al-Dżazira]

Afryka

„Porównywanie konfliktów na zasadzie «kto ma gorzej» jest bezcelowe i uwłacza ofiarom. W Światowy Dzień Żywności warto jednak przypomnieć, iż gdy oczy świata skierowane są na tragedię Gazańczyków i Ukraińców, wojna w Sudanie zdaje się dla świata nie istnieć. A dzieją się tam rzeczy co najmniej równie straszne.” [Krytyka Polityczna]
„Wybuch epidemii gorączki Marburg podobnej do gorączki Ebola w Rwandzie jest pod kontrolą, a zakazy podróżowania do tego wschodnioafrykańskiego kraju nie są konieczne, powiedział w czwartek szef najważniejszej afrykańskiej agencji zdrowia publicznego. [AP News]
„Miesięczna nieobecność prezydenta Kamerunu Paula Biyi na forum publicznym wywołuje intensywne spekulacje na temat jego stanu zdrowia i budzi obawy przed walką o władzę między frakcjami politycznymi w tym środkowoafrykańskim kraju.” [Al-Dżazira]
„Dziesiątki osób zebrało się przeciwko propozycji budowy pierwszej kenijskiej elektrowni jądrowej w jednym z najważniejszych nadmorskich ośrodków turystycznych w kraju, w którym znajduje się również las wpisany na wstępną listę światowego dziedzictwa UNESCO.” [AP News]
„W północno-zachodniej Nigerii realizowane są masowe pogrzeby ponad 150 osób, które zginęły w eksplozji cysterny z paliwem. Wielu z nich zginęło, gdy próbowali zebrać benzynę, która rozlała się na drogę.” [Al-Dżazira], [AP News]

Ameryka Łacińska

Czy prezydent Salwadoru wykorzystuje swoją pozycję, żeby umożliwić sobie i swojej rodzinie gromadzenie ogromnego majątku? O tym piszą salwadorscy dziennikarze a prezydent oskarża ich o fabrykowanie oskarżeń na zlecenie Sorosa (brzmi znajomo prawda). Brat prezydenta chociaż przedstawia wyjaśnienia to odmawia pokazania czegokolwiek co potwierdzałoby to co mówi. A dokumenty finansowe prezydenta Bukele Sąd Najwyższy uznał za tajne. [przypis o tym jak odwołano poprzedni sąd najwyższy. Może być link do wiki] [EL PAÍS]
„Eksport rolnictwa w regionie kwitnie, ale brak bezpieczeństwa żywnościowego jest wyższy niż dekadę temu. Co można zrobić?” jeżeli chcecie poczytać o żywnościowym paradoksie, który występuje w tym regionie to polecamy tekst Americas Quarterly. [Americas Quarterly]
„Były meksykański szef bezpieczeństwa publicznego został skazany w amerykańskim sądzie za umożliwienie działalności handlarzom narkotyków, z którymi jego biuro miało walczyć. Genaro Garcia Luna otrzymał w środę w nowojorskim sądzie federalnym ponad 38 lat więzienia i 2 mln dolarów grzywny.” [Al-Dżazira]
„Hazard w Brazylii jest trochę nielegalny, a trochę legalny. Przez tę dwuznaczność zwykłym ludziom zakłady mylą się z inwestycjami, a jednemu z najbardziej znanych muzyków grozi odsiadka.”

„Przywódca jednego z najpotężniejszych gangów na Haiti został ranny w strzelaninie z haitańską i kenijską policją podczas ich pierwszego poważnego wtargnięcia na terytorium kontrolowane przez gangi od czasu rozpoczęcia misji wspieranej przez ONZ na początku tego roku, poinformowała we wtorek policja.” [AP News]

Ameryka Północna

Premier Kanady kolejny raz oskarża rząd Indii o udział w zorganizowaniu morderstwa obywatela Kanady w Kanadzie o czym pisze The Guardian. Jaki to ma związek z alarmami bombowymi, które ostatnimi czasy prześladują indyjskie samoloty lecące do Kanady? O tym pisze Al-Dżazira. [The Guardian], [Al-Dżazira]
„Gdyby władze Teksasu chciały powstrzymać napływ nieudokumentowanych imigrantów, mogłyby spróbować uniemożliwić im pracę tutaj. Ale to zdewastowałoby gospodarkę stanu. Zamiast tego politycy angażują się w teatr graniczny.” Długi artykuł o tym, iż amerykańska polityka migracyjna jest dużo bardziej skomplikowana niż się na pierwszy rzut oka może wydawać. [Texas Monthly]
„Rząd, służby i naukowcy robią cię w konia, a wszystkie tradycyjne media kłamią – to wspólne przesłanie teorii spiskowych rozpętanych przez Partię Republikańską.” jeżeli zastanawiacie się jak Partia Republikańska reaguje na ostatnie katastrofy naturalne w Stanach Zjednoczonych to nie mamy dla was dobrych informacji. [Krytyka Polityczna]
„Groźby skierowane przeciwko federalnemu personelowi reagowania kryzysowego utrudniły prace pomocowe w częściach zachodniej Karoliny Północnej mocno dotkniętych przez huragan Helene, skłaniając pracowników do przeniesienia się z powodu obaw o bezpieczeństwo i podsycając cykl strachu i niepokoju.” [Stars and Stripes]
Kamala Harris udzieliła wywiadu stacji zdecydowanie pro-republikańskiej stacji Fox News. Jak wypadła i czy będzie miała z tego jakikolwiek zysk polityczny opisuje [AP News].
„5 listopada w USA odbędą się wybory prezydenckie. Z waszyngtońskim korespondentem Polskiego Radia Markiem Wałkuskim rozmawiamy o kampanii wyborczej, czy ktoś chce jeszcze słuchać o wojnie na Ukrainie oraz o tym, jaką rolę odgrywają Amerykanie ukraińskiego i polskiego pochodzenia.”

Czy Donald Trump zna się na ekonomii i gospodarce? choćby nie mając o nim najlepszego zdania można by założyć, iż wie cokolwiek skoro był prowadził (z różnym skutkiem) wiele firm. Niedawny wywiad jaki udzielił stacji Bloomberg News pokazał, iż takie oczekiwanie jest mocno wygórowane. Niektórzy zastanawiają się wręcz czy to kwestia braku wiedzy czy po prostu demencji. [The Rolling Stone]
Rosyjska dezinformacja? W wypowiedziach amerykańskich konserwatywnych polityków? Ostatnimi laty jest to niestety bardzo typowe. NBC News nie odkrywa koła wskazując na dezinformację służącą Rosji w wypowiedziach polityków partii Republikańskiej (w tym kandydata na wiceprezydenta JD Vance'a) ale artykuł szczegółowo opisuje genezę ich powstania i drogę jaką przechodzą od rosyjskich farm trolli zanim zostaną powtórzone przez wysoko postawionych polityków w Stanach Zjednoczonych. [NBC News]

Oceania

„Odległe, porośnięte dżunglą wzgórza Birmy mogą być odległe od skąpanej w słońcu Australii, ale te dwa kraje łączy niebezpieczna substancja – krystaliczna metamfetamina. Krystaliczna metamfetamina, znana również jako «lód» (...), jest silnie uzależniającą substancją, która przeniknęła na przedmieścia Australii.” Polecamy dłuższy reportaż o tym jak narkotykowe problemy w Australii łączą się z tym co dzieje się w zmagającą się z wojną domową Mjanmą. [Al-Dżazira]

Ekonomia i gospodarka

„W ostatnich 10 latach liczba mieszkań w Polsce rośnie w najszybszym tempie w Europie. W latach 2020-2022 oddano do użytkowania w naszym kraju najwięcej mieszkań od 40 lat. Mimo to dostępność mieszkań w Polsce wciąż jest niska. Polska charakteryzuje się jednym z najniższych odsetków mieszkań na 1000 mieszkańców.” [Obserwator Gospodarczy]
„Google podpisało «pierwszą na świecie» umowę na zakup energii z floty mini reaktorów jądrowych w celu generowania energii potrzebnej do wzrostu wykorzystania sztucznej inteligencji. Amerykańska korporacja technologiczna zamówiła sześć lub siedem małych reaktorów jądrowych (SMR) od kalifornijskiej firmy Kairos Power, przy czym pierwszy z nich ma zostać ukończony do 2030 r., a pozostałe do 2035 r.” [The Guardian]
„Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postawił zarzuty azjatyckiej platformie e-commerce Temu. Zdaniem prezesa UOKiK polscy klienci podczas zakupów na Temu mogą nie otrzymywać jasnych, wyraźnych informacji.” [Wirtualne Media]
Jeśli czytacie książki na jakimś czytniku elektronicznym to pewnie słyszeliście o tym jak portal Legimi zmienił swoją ofertę oraz o konflikcie w jaki wpadł z częścią wydawców. O co chodzi? Co mają z tym wspólnego biblioteki i czy firma może mieć bibliotekę? Wirtualne Media opisują tekst zwięźlej ale za to artykuł z serwisu Granice dokładniej tłumaczy wiele mechanizmów istotnych dla dogłębnego zrozumienia sprawy. [Granice], [Wirtualne Media]
„Planowane połączenie energetyczne Cypru, Krety i ewentualnie Izraela jest negocjowane od lat i ciągle nie widać ostatecznego sukcesu. Na tym przykładzie widać jak trudne jest zamknięcie finansowania projektu, który pośrednio wpływa na rynki energii tych kilku krajów.” [Wysokie Napięcie]
„Amerykańska Federalna Komisja Handlu podejmuje działania przeciwko subskrypcjom, z których trudno jest zrezygnować. W środę przyjęła ostateczną zasadę «kliknij, aby anulować», wymagającą od firm, aby anulowanie subskrypcji było tak łatwe, jak rejestracja.” [The Verge]

Nauka i technologia

„Ukierunkowany atak hakerski na Internet Archive zagroził miliardom zarchiwizowanych stron internetowych i kompleksowej cyfrowej historii globu.” Chociaż strona (w ograniczonej funkcjonalności) powróciła to ważne jest także ujawnienie danych milionów użytkowniku. Więcej o ataku jak i samym Internet Archive znajdziecie w artykule [ABC].
Jeśli myśleliście, iż eugenika i „nauka rasowa” zniknęła razem z nazistami po 2 Wojnie Światowej to mamy dla Was sporo złych wiadomości. Jednak nie zagłębiając się zbytnio w niechlubne wydarzenia dziejące się na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu ostatnich lat skupmy się na dniu dzisiejszym, gdy śledztwo The Guardian wskazuje na skoordynowane działania rasistów, którzy chcą znowu wprowadzić „naukę rasową” do głównego nurtu nauki. Oczywiście funduje to bogacz ze Stanów Zjednoczonych. [The Guardian]
Firmie SpaceX udało się złapać lądującą rakietę dzięki wielkich robotycznych ramion. Dlaczego jest to takie imponujące i co to mówi o rozwoju technologi rakietowych pisze [The Guardian].
„Przeprowadzone badanie wzbudziło obawy, iż rodzaj genetycznej bazy danych, która jest coraz bardziej popularna wśród badaczy, może zostać wykorzystany do ujawnienia tożsamości jej uczestników lub powiązania prywatnych informacji zdrowotnych z ich publicznymi profilami genetycznymi.” [Nature]
Roblox, platforma i jednocześnie środowisko do tworzenia gier online (szczególnie dla najmłodszych) jest pełne osób związanych z dziecięcą pornografią, seksualnym wykorzystywaniem nieletnich, pedofilią i przestępstwami seksualnymi. Potężny raport Hindenburg Research wskazuje, iż władze firmy okłamywały swoich inwestorów oraz nie podjęły żadnych działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa online użytkownikom. jeżeli macie w swoim otoczeniu dzieci korzystające z Robloxa, to usiądźcie z nimi i zobaczcie co tam się dzieje. [Hindenburg Research]
Czym jest „ciemna energia”? Z rozwiązaniem jakich naukowych problemów wiąże się powstanie koncepcji tej energii? Czy potrzeba nam nowego modelu grawitacji? O tym właśnie jest najnowszy odcinek Radia Naukowego gdzie Karolina Głowacka rozmawia z prof. Jean-Pierrem Lasotą.

Idee, kultura, społeczeństwo

„Kto słyszał historię o duszach dziewczyn zaklętych w brzozy lub głogu wieszczącym nadejście wojny? Dziś może tylko nieliczne osoby studiujące dawne wierzenia odpowiedziałyby twierdząco, ale na wielkopolskiej wsi w XIX i na początku XX wieku podobne opowieści były powszechne. Światy ludzi i innych bytów były silnie ze sobą splecione, w związku z czym wiele drzew otaczano szczególnym szacunkiem.” [Hrabia Tytus]
Wiecie, iż flagi wywołują wiele emocji? Co może być bardziej zaskakujące to hobbystyczny poradnik na temat tworzenia flag wywołuje jeszcze więcej emocji. Polecamy fascynującą podróż w świat tworzenia flag w materiale wideo zastanawiającym się czy 5 reguł z książki „Good flag, bad flag” naprawdę mogą pomóc stworzyć dobrą flagę.

Feministki rozmawiające o kryzysie męskości. Brzmi jak coś co widzieliście w Tygodniku, prawda? Dla osób zainteresowanych tematem ten artykuł nie będzie bardzo odkrywczy chociaż i tak polecamy jego lekturę gdyż dużo uwagi poświęca na problemach z edukacją. [Magazyn Kontakt]
Zegarek na rękę, w tym wypadku męski. w tej chwili głównie element biżuterii, kilkanaście lat wcześniej narzędzie służące do pomiaru czasu. A na samym początku przyrząd, który decydował kiedy opuścić okopy i szturmować pozycję nieprzyjaciela. Irytujący Historyk o tym, jak męskie zegarki na rękę narodziły się w okopach I wojny światowej.

Jeśli mieszkacie w mieście to zastanówcie się kiedy ostatnio widzieliście gwiazdy na niebie. Eklöf podkreśla, iż powinniśmy bronić swojego prawa do naturalnej ciemności i właśnie w takich kategoriach powinniśmy o niej mówić. Nie jako o woli, chęci, postulacie, by coś uzyskać, ale przynależnego nam prawa – do wypoczynku, zdrowia, życia na planecie, która nie umiera z powodu zaburzenia podziału na dzień i noc. [Krytyka Polityczna]

Idź do oryginalnego materiału