Wydanie 176, 15.03.2024

9 miesięcy temu

Jak to jest, iż kiedy tylko zdarzy nam się umieścić błędny link w Tygodniku to prawie zawsze ląduje on w czołówce klikalności? Nie poznamy chyba nigdy odpowiedzi na to pytanie ale i tak zapraszamy Was do lektury kolejnego wydania, gdzie (mamy nadzieję) wszystkie linki są prawidłowe.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

„Daniel Obajtek, krótko po tym, jak w lutym 2018 r. został szefem Orlenu, miał założony podsłuch w swoim gabinecie. Źródła Onetu twierdzą, iż pluskwa była elementem nieformalnej akcji CBA, które chciało zebrać operacyjne materiały na Obajtka. W jego gabinecie został nagrany m.in. prawicowy dziennikarz Piotr Nisztor. Prosił Obajtka o pracę dla żony i ojca, a poza tym ujawnił, iż ma kłopotliwe dla PiS-u informacje o wielkiej aferze GetBack. Onet ma nagrania ich rozmowy, fragmenty zamieszczamy poniżej w artykule.” Polecamy materiał Onetu lub krótsze opracowanie przygotowane przez serwis Gazeta. [Onet], [Gazeta]
Polska 2050 jak i sam Szymon Hołownia lubią przekonywać do swojego pomysłu referendum w sprawie aborcji mówiąc, iż prezydent nie może zawetować referendum. Jednak niezbyt często wspominają, iż referendum może być wiążące jedynie dla rządu, a potem ustawa musi być przegłosowana w parlamencie (posłów referendum nie obliguje do niczego) i na końcu podpisana przez prezydenta, który może tego nie zrobić. [OKO.press]
„12 marca prezydent Andrzej Duda i prezes Rady Ministrów Donald Tusk spotkali się z prezydentem Joe Bidenem. Wizyta miała charakter symboliczny, została zorganizowana w związku z 25. rocznicą członkostwa Polski w NATO. Rozmowy merytoryczne dotyczyły dwustronnej współpracy obronnej i energetycznej oraz w ramach Sojuszu, a także wsparcia dla Ukrainy.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Tusk i Duda w USA oraz Hołownia i aborcja to główne tematy nowego odcinka Programu Politycznego.

Jeśli nie macie jeszcze dosyć tematu strajku rolników, to Kultura Liberalna poświęca temu zagadnieniu swój ostatni numer jeżeli macie przeczytać tylko jeden tekst, to polecamy rozmowę z ekspertem do spraw rolnictwa w UE – Jerzym Plewą. Rozmowa na temat Zielonego Ładu i różnego rodzaju manipulacji, którym ulegają m.in . polscy rolnicy. [Kultura Liberalna - temat numeru], [Kultura Liberalna]
„Według badań tylko 5 proc. polskich internautów sięga do serwisów factcheckingowych w celu weryfikacji informacji. Kto jest najbardziej narażony na działania dezinformacyjne w okresie kampanii wyborczej? Dlaczego krytyczne myślenie i kontrola własnych emocji są kluczowe, aby chronić się przed tym zjawiskiem?”

„Europejskie wybory są tuż za rogiem. Po głosowaniu w czerwcu powstanie nowa Komisja Europejska. To jest moment, w którym kraje członkowskie muszą wyłonić swoich kandydatów na stanowisko komisarza. Kogo Polska zaproponuje na stanowisko nowego komisarza? Jakie portfolio dla kandydatów z Polski jest możliwe?”

Czy minister sportu musi znać się na sporcie i kibicach, czy ma raczej za zadanie rozwinąć tę dziedzinę życia? Sławomir Nitras, Minister Sportu w rządzie Donalda Tuska, w ostatnich wypowiedziach wykazał się odchodzącym już do lamusa stylem myślenia „na zachodzie sobie poradzili” w kontekście zajść z kibicami Legii i prezesem tego klubu, Dariuszem Mioduskim. Ale brak wiedzy w tematach piłkarsko-kibicowskich nie przekreśla pomysłów Sławomira Nitrasa na poprawę sytuacji sportu w Polsce. Kuba Olkiewicz w swoim środowym tekście dzieli się swoimi spostrzeżeniami w tej materii. [Goal.pl]

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia [Ośrodek Studiów Wschodnich].
Piotr Pogorzelski w kolejnym odcinku swojej audycji (obecnie do odsłuchania także na antenie radiowej Trójki) porusza ze swoimi rozmówcami dwa ważne tematy. Z prof Agnieszką Cianciarą rozmawia o tym, jak UE chce stać się liderem w dostarczaniu pomocy wojskowej Ukrainie, a z Tomaszem Szerszeniem o tym, „Jaka jest rola obrazu i jak nie ulec fake’om”.

The Kyiv Indpendent przeprowadził rozmowy z wieloma ukraińskimi żołnierzami na temat tego, jak wygląda opieka zdrowotna nad rannymi. Z zebranego materiału nie wyłania się optymistyczny obraz. [The Kyiv Independent]
„Podróż po Europie Li Huia, specjalnego wysłannika rządu ChRL ds. Eurazji, miała świadczyć o zaangażowaniu Chin w zakończenie wojny na Ukrainie. Chiński dyplomata wskazał na gotowość ChRL do mediacji oraz podkreślił konieczność organizacji konferencji pokojowej z udziałem Ukrainy i Rosji. Postulaty te nie zyskały poparcia ani w unijnych instytucjach i państwach członkowskich, ani na Ukrainie.” O tej wizycie przeczytacie zarówno w analizie [Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych] jak i [Ośrodka Studiów Wschodnich].
„Prezydent Francji stwierdził, iż nie można wykluczyć wysłania zachodnich wojsk na Ukrainę. Jaki był cel tych wypowiedzi Macrona? Tłumaczy analityk OSW, Łukasz Maślanka.”

O konflikcie pomiędzy europejskimi rolnikami a ukraińskimi produktami rolnymi pewnie już słyszeliście. Ale czy wiecie, iż w tej chwili toczy się prawny konflikt pomiędzy Ukraińską Strażą Graniczną a Urzędem Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej? Spór dotyczy rejestracji jako znaku towarowego zdania „Russkij wojennyj korabl, idi na chuj”. [Politico]
17 marca w Rosji odbędą się „wybory” prezydenckie. Cudzysłów jest konieczny, bo wynik wyborów jest już dzisiaj znany. Wygra je Putin, który stoi na czele państwa od 25 lat. O ćwierćwieczu z Putinem, o zmianach, które zaszły w kraju pod jego panowaniem, a także o tym, co w wywiadach z Putinem mogliśmy usłyszeć zanim jeszcze został prezydentem, opowiada Miłosz Szymański z podcastu Za Rubieżą.

Europa

„Na zlecenie państwa niemieckiego w Berlinie ma powstać Dom Niemiecko-Polski. Pomysł ten to pokłosie wieloletniej debaty o zasadności budowy w stolicy RFN pomnika ofiar zbrodni na narodzie polskim z czasów II wojny światowej. (…) Obecna koncepcja Domu wzbudza wiele kontrowersji i wątpliwości. Fundamentalne zastrzeżenia zgłaszają sami niemieccy inicjatorzy pierwotnego pomysłu pomnika polskich ofiar – apelują oni o rozdzielenie kwestii pomnika i upamiętnienia ofiar od sprawy centrum muzealnego i edukacyjnego. (…) Niepokój budzi jednak przede wszystkim to, iż z aktualnej koncepcji oraz ze sposobu jej prezentacji i z wypowiedzi autorów wynika przeświadczenie o wyjątkowości projektu i wyższości niemieckiej kultury pamięci nad innymi przejawami upamiętniania ofiar. (…) Jednocześnie wbrew zapewnieniom nie jest to projekt bilateralny, ale całkowicie niemiecki – zarówno pod względem merytorycznym, finansowym czy doboru ekspertów, jak i sposobu upamiętniania.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Czy Armenia dołączy do UE? Czy te ambicje będą silniejsze od głównej przeszkody jaka stoi im na drodze – rosyjskiej armii? Nie znamy jeszcze odpowiedzi na te pytania, ale Politico się nad nimi pochyla. [Politico]
Centroprawicowa koalicja wygrała przyspieszone wybory w Portugalii. Mimo tego mają za mało głosów, żeby bezpiecznie rządzić samodzielnie, ale i tak chcą utworzyć rząd mniejszościowy. Z tego powodu apelują do socjalistów jak i do skrajnej prawicy, żeby nie przeszkadzały. Więcej o samych wynikach jak i planie centroprawicy pisze [The Guardian].
„W dzisiejszym odcinku Viktor Orban. O tym jak Orban z liberalnego polityka stał się konserwatywnym populistą. Andrzej Sadecki i Ilona Gizińska opowiedzą o przeszłości i czasach teraźniejszych- o tym jak Orban zdobywał władzę na Węgrzech i jak wyglądało wprowadzanie demokracji nieliberalnej. W odcinku również o początkach Fideszu, i o ciekawej przeszłości studenckiej Orbana.”

„Parlament Europejski spełnił swoją groźbę i złoży pozew przeciwko Komisji Europejskiej w sprawie uwolnienia 10,2 mld euro zamrożonych funduszy dla Węgier.” [Euronews]
„7 marca br. ministrowie sił zbrojnych Francji i obrony Mołdawii w obecności prezydentów Emmanuela Macrona i Mai Sandu podpisali w Paryżu umowę o współpracy obronnej. Stanowi ona element intensyfikacji zaangażowania Francji w bezpieczeństwo wschodniej części Europy po rosyjskiej agresji na Ukrainę z 2022 r. Francuskie wsparcie pomoże kandydującej do Unii Europejskiej Mołdawii w modernizacji sił zbrojnych, co zwiększy jej odporność na rosyjskie próby destabilizacji.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
„Co się stanie, jeżeli w Rosji zmieni się reżim? Lub w przypadku, gdy zaistnieje konieczność, by dać Ukrainie gwarancje bezpieczeństwa? Trójkąt Weimarski jest taką trochę niespełnioną nadzieją. Czy jest szansa, żeby odegrał większą rolę w kontekście wzmacniania europejskiego bezpieczeństwa? Łukasz Kulesa oraz Marcin Terlikowski – w rozmowie z Tomaszem Zającem – opowiadają o Trójkącie Weimarskim oraz o warsztatach, które przeprowadzili z polskimi, francuskimi i niemieckimi ekspertami.”

Olaf Scholz nie ma dobrej prasy i nie bez przyczyny. Kolejne działania jego i podległej mu administracji tylko pogarszają opinię o nim. Serwis Konflikty przygotował artykuł o ostatnich kontrowersjach wokół niemieckich działań oraz wychodzących na światło dzienne kolejnych zadziwiających wieści. Na przykład o tym, iż aplikację do bezpiecznej komunikacji dla urzędników federalnych oraz armii umieszczono między innymi na sklepie z aplikacjami Huawei (sic!). Przyczyny takiego stanu rzeczy za naszą zachodnią granicą mogą być różne, jednak żadne z propozycji wyjaśnienia nie są optymistyczne. [Konflikty]
Mieszkanie przy nieuznawanej granicy, która stanęła w poprzek prowadzonych przez lata żyć, jest nie lada komplikacją. Historie Gruzinek zamieszkałych w regionie Gali przy linii rozgraniczenia z Abchazją opowiada artykuł od Nowej Europy Wschodniej. O trudnych realiach, prozie życia i tragedii, jaką jest przejście krowy za linię rozgraniczenia. [Nowa Europa Wschodnia]
„Szef MSZ Słowacji spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Rosji, Siergiejem Ławrowem. Wywołało to kryzys w relacjach Czechy-Słowacja. Dlaczego Robert Fico zdecydował się na takie spotkanie? Dokąd zmierza polityka zagraniczna Słowacji? Czy Słowacja może pójść drogą, które w relacjach z Rosją idą Węgry? Na te i inne pytania odpowiada Krzysztof Dębiec, ekspert OSW.”

„Pomimo dramatycznego zwycięstwa w wyborach w 2023 r., holenderski lider skrajnej prawicy Geert Wilders zrezygnował z ubiegania się o stanowisko premiera. Jego zakład polega na tym, iż rezygnując z osobistych ambicji, pomoże zapewnić, iż jego twarda prawicowa wizja polityczna stanie się rzeczywistością. Perspektywa ta stała się o krok bliższa dzięki ponadpartyjnemu porozumieniu zaprezentowanemu w czwartek.” [Politico]

Bliski i Środkowy Wschód

„Pierwsze dni świętego miesiąca islamu – ramadanu – upłynęły ludności Strefy Gazy w takiej samej atmosferze jak poprzednie kilka tygodni. Nie ziściły się nadzieje na zawarcie rozejmu przed ramadanem. Kryzys humanitarny pogłębia się z dnia na dzień, na północy, w okolicy miasta Gaza, panuje klęska głodu (której na szczęście, przynajmniej na razie, udało się uniknąć na południu). Tymczasem stosunki między prezydentem Bidenem a premierem Netanjahu, i tak oziębłe, staną się prawdopodobnie jeszcze chłodniejsze.” [Konflikty]
Pierwszy statek z pomocą humanitarną dotarł do Gazy. Jest to element nowego korytarza transportowego, który prowadzi z Cypru. Jak komentuje sprawę ONZ, nie zastąpi on pomocy dostarczanej drogą lądową, ale jest dodatkową pomocą w katastrofalnej sytuacji, w jakiej znajduje się teraz region. [DW]
Prezydent Palestyny Mahmud Abbas, powołał na stanowisko premiera swojego wieloletniego doradcę gospodarczego Mahmuda Mustafę. Poprzedni premier zrezygnował informując opinię publiczną, iż w obliczu trwającej w Gazie wojny konieczne są zmiany i nowe porozumienie palestyńskie. Opinia międzynarodowa wzywa Palestynę do reform politycznych. Ostatnie wybory prezydenckie odbyły się w Palestynie w roku 2005, a do Palestyńskiej Rady Legislacyjnej w 2006 roku. [AP News]
Konflikt na Morzu Czerwonym trwa. Zachodnie media donoszą o negocjacjach prowadzonych przez USA z Iranem w celu wpłynięcia na Hutich. Na ile Teheran jest w stanie kontrolować to ugrupowanie, to odrębna kwestia, jednak w ostatnim czasie odnotowano kilka życzliwych gestów ze strony amerykanów względem Iranu. Huti jednak przez cały czas atakują, a ich drony są zestrzeliwane przez misje zabezpieczające żeglugę na Morzu Czerwonym. [Konflikty #1], [Konflikty #2]
Turecki minister spraw zagranicznych odwiedził Irak na miesiąc przed planowaną wizytą w tym kraju prezydenta Turcji Erdoğana. Hakan Fidan spotkał się ze swoim irackim odpowiednikiem, a tematem rozmów była głównie kooperacja w dziedzinie bezpieczeństwa. Turcja posiada bazy na północy Iraku, gdzie zwalcza bojówki Partii Pracujących Kurdystanu (PKK), która dokonuje ataku na tureckich żołnierzy oraz na tureckie terytorium. [AP News]
Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan ogłosił, iż najbliższe wybory samorządowe z 31 marca 2024 roku będą jego ostatnimi. Następnie władze mają przejąć jego następcy. Erdoğan rządzi Turcją od 2003 roku. [Reuters]
Trzy i pół roku po ogromnej eksplozji w bejruckim porcie rządy Libanu i Francji ogłosiły plan na odbudowę portu. Od 4 sierpnia 2020 roku odbudowa portu była prowadzona fragmentarycznie, przy użyciu głównie funduszy prywatnych. Międzynarodowa pomoc była uzależniona od przeprowadzenia reform politycznych, które jednak nigdy nie nadeszły. Już przed wybuchem w porcie Liban był pogrążony w głębokim kryzysie gospodarczym i walutowym. [AP News]

Azja

„Pakistan, kraj ukształtowany na idei, walczy z niepewnością granic od momentu swojego powstania. Wymyślony zanim jakiekolwiek linie zostały naniesione na mapę, Pakistan pozostaje do dzisiaj obszarem, gdzie niezdefiniowane, sporne i często zmieniające się granice rysują złożony obraz narodowej tożsamości, suwerenności i regionalnych napięć.” [Nowa Europa Wschodnia]
„Filipiny po raz kolejny w ciągu 25 lat próbują właśnie zalegalizować rozwody. Dlaczego do tej pory się to nie udało i co ma z tym wspólnego najmniejszy kraj świata?”

Japoński sąd najwyższy uznał, iż odmawianie legalizacji małżeństw jednopłciowych jest niekonstytucyjne. Chociaż sąd nie ma mocy by dane prawo zmienić lub znieść, wezwał on władze do odpowiedniego uregulowania tej kwestii. [AP News]
Drugi rok z rzędu infekcje niebezpiecznym paciorkowcem przekraczają rekordy w Japonii. The Guardian opisuje, co robią służby zdrowia, żeby zidentyfikować przyczyny tego tajemniczego wzrostu jak i niebezpieczeństwa związane z zakażeniami. [The Guardian]
Protesty rolników w Indiach przez cały czas trwają. Tysiące osób maszerowało przez Nowe Delhi. Po tym, gdy policja zablokowała ich próbę wjazdu do stolicy w traktorach i maszynach rolniczych, przybyli do miasta pociągami i autobusami. Jednym z głównych postulatów jest ustanowienie minimalnych cen skupu na produkty rolne. [AP News]
Kim Dzong Un odwiedził poligon i zaprezentował nowy czołg. W przemówieniu mówił o przygotowywaniu się do wojny. Komentatorzy odczytują konfrontacyjna retorykę Kima jako chęć wywarcia presji na Zachód i kolejnej dźwigni w negocjacjach. [AP News]

Afryka

Wiemy w końcu, kiedy odbędą się wybory prezydenckie w Senegalu – 24 marca. Możecie pamiętać, iż prezydent próbował je przesunąć, ale po ulicznych protestach oraz wyrokach sądowych urzędujący jeszcze prezydent wyznaczył wybory na marzec. Chociaż kandydatów jest aż 19, to naprawdę liczy się tylko kilku – właśnie o nich dowiecie się z artykułu [Al-Dżaziry].
„Kilkanaście państw w Afryce doświadczyło w czwartek poważnych przerw w dostępie do Internetu, ponieważ wiele podmorskich kabli telekomunikacyjnych zgłosiło awarie, poinformowali operatorzy sieci i grupy obserwujące Internet.” [AP News]
„Policja w Zimbabwe poinformowała, iż aresztowała mężczyznę podającego się za proroka sekty apostolskiej na terenie, gdzie ponad 250 dzieci było rzekomo wykorzystywanych jako tania siła robocza i gdzie władze znalazły 16 niezarejestrowanych grobów.” [The Guardian]
„Minister spraw zagranicznych Republiki Południowej Afryki twierdzi, iż obywatele jej kraju, którzy walczą w izraelskich siłach zbrojnych lub u ich boku w Strefie Gazy, zostaną aresztowani po powrocie do domu, pogłębiając różnice między narodami po tym, jak RPA oskarżyła Izrael o ludobójstwo przed najwyższym trybunałem ONZ.” [AP News]
„Klub Paryski, zrzeszający jedne z najbogatszych państw wierzycielskich na świecie, ogłosił umorzenie 99% długu Somalii, co stanowi znaczącą pomoc, ponieważ kraj ten kontynuuje powolną odbudowę gospodarczą po trwającym trzy dekady konflikcie.” [The Guardian]

Ameryka Łacińska

Na Haiti ciągle panuje chaos – tymczasowy premier Ariel Henry ogłosił ustąpienie z pełnionego stanowiska. Dlaczego to zrobił? Jednym z powodów był nacisk ze strony gangów terroryzujących stolicę tego kraju. Al-Dżazira w pierwszym artykule pisze więcej właśnie o tych gangach. W drugim artykule z tego serwisu dowiecie się o pierwszych reakcjach na ustąpienie premiera. Za to AP News donosi, iż rozwiązanie, jakie zaproponował ustępujący Ariel Henry, zostało odrzucone przez wszystkie siły polityczne na Haiti. [Al-Dżazira #1], [Al-Dżazira #2], [AP News]
„Firma macierzysta Tindera wzięła udział w bezprecedensowym spotkaniu z ambasadą USA i lokalnymi władzami w Kolumbii, aby ograniczyć ataki na obcokrajowców.” O tym, dlaczego amerykanie giną w kolumbijskim Medellin i jaki to ma związek z Tinderem, pisze [Rest of World].
„Rosyjska inwazja na Ukrainę, trwająca już trzeci rok, przez cały czas wywiera wpływ na Amerykę Łacińską i Karaiby, które pozostają w dużej mierze na uboczu geopolitycznej konfrontacji. Podczas gdy kraje europejskie zastanawiają się nad kolejnymi krokami w związku z konfliktem, strategiczne cele Moskwy na półkuli zachodniej są tak jasne, jak zawsze: zapewnienie kontynuacji postawy «neutralności» i «aktywnego niezaangażowania» w regionie, jak to różnie określano.” [Americas Quarterly]
Były prezydent Hondurasu został w Stanach Zjednoczonych skazany w związku z pomaganiem przemytnikom narkotyków, a jego żona ogłosiła, iż będzie w najbliższych wyborach kandydowała na urząd prezydenta. [AP News]

Ameryka Północna

„Chuck Schumer, przewodniczący Senatu Stanów Zjednoczonych i główny współpracownik Joe Bidena, zdystansował się w czwartek od izraelskiego premiera Benjaminem Netanjahu w związku z jego postępowaniem w inwazji na Strefę Gazy i wezwał Izrael do przeprowadzenia nowych wyborów.” [The Guardian]
„Dwa lata po objęciu urzędu, prezydent Donald Trump upoważnił Centralną Agencję Wywiadowczą do rozpoczęcia tajnej kampanii w chińskich mediach społecznościowych, mającej na celu zwrócenie opinii publicznej w Chinach przeciwko ich rządowi. Tak twierdzą byli urzędnicy amerykańscy posiadający bezpośrednią wiedzę na temat ściśle tajnej operacji.” [Reuters]
Czy Stany Zjednoczone naprawdę zbanują TikToka? O co chodzi w ustawie, jaka niedawno przeszła przez Izbę Reprezentantów. The Guardian ma artykuł, który zwięźle stara się to wszystko wytłumaczyć. [The Guardian]
W Stanach Zjednoczonych zapadły pierwsze wyroki na rodzicach ucznia, który zabił z broni palnej kilka osób w strzelaninie. Zarówno ojciec jak i matka sprawcy zostali uznani winnymi niedostatecznego zabezpieczenia broni palnej w domu jak i zignorowaniem ostrzeżeń dotyczących stanu zdrowia swoje syna. [NPR]

Oceania

Walczące plemiona w Papui-Nowej Gwinei zgadzają się na „całkowite położenie kresu zabójstwom”. Walczące grupy plemienne w dystrykcie Wapenamanda w Papui-Nowej Gwinei w prowincji Enga zgodziły się na „trzymiesięczne bezwarunkowe zawieszenie broni”. Porozumienie zostało osiągnięte podczas negocjacji w Port More. Walki, które toczyły się od trzech lat, z różną intensywnością, pochłonęły setki ofiar, tysiące przesiedlonych i znaczne ilości zniszczonego majątku. Porozumienie daje nadzieję na pokój w regionie. [Radio New Zealand]

Ekonomia i gospodarka

„Płeć w pracy ma znaczenie? 78% badanych Polaków uważa, iż mieć nie powinna. A jeżeli ma? Czy przekłada się na wyniki firm? Kobiety lepiej zarządzają firmami niż mężczyźni? Prowadzone przez nie przedsiębiorstwa osiągają wyższe zyski? Może bardziej zwiększają zatrudnienie? Czy kobiety na kierowniczych stanowiskach pomagają w karierze innym kobietom? Faworyzują podwładne czy tylko doceniają ich pracę i talent bardziej niż mężczyźni? A może przeciwnie – utrudniają karierę koleżankom z pracy? Szefowe lepiej płacą podwładnym niż szefowie? I jak to się ma do parytetów płciowych w spółkach? Odpowiedzi tłoczymy z danych z Lucasem van der Velde. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.” [GRAPE]

„Visa i Mastercard inwestują pieniądze w Afryce. Od akceleratora startupów po finansowanie startupów, a choćby inwestowanie w firmy telekomunikacyjne, dwaj amerykańscy giganci stale zwiększają swoją obecność na kontynencie.” [Rest of World]

Nauka i technologia

W dziale dotyczącym Polski daliśmy Wam materiał na temat manipulacji związanych z Zielonym Ładem, którym ulegają rolnicy. Ale hodowcy zwierząt w Polsce również mogą być nie w pełni transparentni. Orestes Kowalski, weganin i twórca internetowy udzielający się w sprawach praw zwierząt, wziął na tapet „debatę” rolników w Kanale Zero. Cóż, wychodzi na to, iż rolnicy i hodowcy, uwaga, dbają o własny interes. Co za historia...

„Ogromny eksperyment w zakresie zdrowia publicznego powoduje gwałtowny wzrost liczby szczepień. Wskaźnik szczepień przeciwko COVID-19 gwałtownie wzrósł w wioskach w Sierra Leone, gdzie urzędnicy służby zdrowia zorganizowali mobilne kliniki szczepień.” [Nature]
Jeśli lubicie retro-gierki, to nie możecie przegapić tego materiału. Archon z kanału arhn.eu zaprasza na sentymentalną podróż w lata dziewięćdziesiąte zeszłego stulecia. Lubicie kręcić kołem? Oglądaliście stare Koło Fortuny? Wiedzieliście, iż istnieją minimum 42 gry o tej tematyce i o wszystkich opowiada Archon? Miłego oglądania

Wbrew temu co do tej pory uważano, wśród ssaków samce nie są większe od samic. Smithsonian Magazine opisuje niedawne badanie, w ramach którego badacze, porównując rozmiar osobników ponad 400 gatunków ssaków, doszli do wniosku, iż nie ma powszechnej reguły co do tego, czy samice czy samce są większe. [Smithsonian Magazine]
„Rdzenni Australijczycy wykorzystywali ogień do kształtowania północnych ekosystemów kraju przez co najmniej 11 000 lat, zgodnie z węglem drzewnym zachowanym w osadach odkrytego zapadliska.” [Nature]
„Półprzewodniki krzemowe: to na nich stoi niemal cała współczesna elektronika. Gość tego odcinka, dr hab. inż. Robert Bogdanowicz z Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej, kieruje jedynym w Polsce zespołem, który pracuje nad alternatywą: diamentami. – Monokryształ diamentowy ma parametry doskonałe, lepsze niż krzem – przekonuje.”

Idee, kultura, społeczeństwo

„Kolaboracja mieszkańców Podhala doczekała się fabularnego filmu. Ale w czasie II wojny światowej również na nizinach Polacy kolaborowali z Niemcami. Na czym ta kolaboracja polegała? I dlaczego Hitler nie był zainteresowany głębszą współpracą ze strony Polaków? Z prof. Jerzym Kochanowskim rozmawia Marcin Zaremba.”

„W tym odcinku omawiamy kulisy wejścia Polski do NATO. Czy były alternatywy dla Polski w NATO? Czy na polskie członkostwo w NATO zgodziła się Rosja? Jak wyglądał sam proces negocjacji? Kto był za, a kto przeciw? Jakie lekcje może wyciągnąć Ukraina na swojej drodze do NATO? Na te i inne pytania odpowiada Robert Pszczel, analityk OSW.”

„Wejście Polski do NATO miało miejsce równo 25 lat temu. W tym filmie zastanawiamy się co by było gdyby Polska w NATO nigdy się nie znalazła. Jak wyglądałyby relacje Polska-Rosja? Jak wyglądałoby bezpieczeństwo Polski? Czy wojna z Rosją byłaby bardziej prawdopodobna. Kolejny wątek to porównanie NATO do sojuszy Polski z 1939 roku. Czy NATO nas obroni? Czym II wojna światowa różni się od tej sytuacji? Na te i inne pytania odpowiadają eksperci OSW.”

O co chodzi papieżowi Franciszkowi? Czy on sam oraz jego otoczenie ulegają wpływowi rosyjskiej propagandy? Dlaczego Franciszek nie potrafi w jasny sposób potępić Rosji? Przedstawiamy dwa materiały Edwarda Augustyna, dziennikarza Tygodnika Powszechnego. Pierwszy to rozmowa w podkaście Dariusza Rosiaka, drugim jest wywiad przeprowadzony przez Augustyna z Massimo Faggiolim, watykanistą i historykiem Kościoła. A jeżeli temat pontyfikatu Franciszka ciekawi Was jeszcze bardziej, to polecamy cały serwis specjalny Tygodnika Powszechnego. [Tygodnik Powszechny (miękki paywall?)]

Kim był generał Władysław Jabłonowski, który walczył w Insurekcji Kościuszkowskiej? Otóż był Afropolakiem. O św. Maurycym, o pochodzeniu generała Jabłonowskiego, jego karierze, opisie na kartach Pana Tadeusza i wielu innych wątkach opowiadają Adam Balcer i Paweł Sulik w podcaście Babel. Rzeczpospolita Multi-Kulti.

Skąd na świecie zło? Jednym z nurtów myślowych, który na to odpowiadał był dualizm – zakładał istnienie dobrego i złego bóstwa, o zbliżonej mocy i sile. To co złe często utożsamiano ze światem materialnym, a to co dobre ze światem duchowym. Dacie wiarę, iż tego typu nurty pojawiły się w chrześcijaństwie, rozwijały w nim przez wieki i również wieków krwawej walki z nimi ze strony hierarchów kościelnych i ich wpływów było trzeba, aby dualizm wyplenić? Bo to, iż hierarchowie ogniem i mieczem niszczyli nieprzychylne im nurty w kościele, to raczej nic dziwnego. [Dasz Wiarę?]
Janosik. Któż z nas nie wiedział nigdy tego serialu z ikoniczną rolą Marka Perepeczki. Ale jak to było z nim naprawdę? I jak to było z tym zbójowaniem ogólnie? I jak to wpisuje się w historię Słowacji? W kolejnym odcinku o dziejach naszego południowego sąsiada opowiada o zbójowaniu Miłosz Szymański z podcastu Za Rubieżą.

Nakładem wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego ukazało się drugie wydanie książki Czary Góralskie. Leksykon magii Podtatrza i Beskidów Zachodnich. W podcaście Z Miłości do Gór Bartek Solik rozmawia ze współautorką książki Katarzyną Ceklarz, ilustratorką Aleksandrą Czudżak i Pauliną Kołodziejską, szefową Wydawnictw Tatrzańskiego Parku Narodowego. „Magia mieszkańców gór ujęta w opowieść o realnie istniejących, stosowanych do dziś, ale i zapomnianych praktycznych zabiegach Górali Podhalańskich i Beskidzkich. Dzięki 237 hasłom dowiemy się m.in., co złożyć w ofierze duchom, jak zdemaskować czarownicę, do czego służyć mogą kości, śmiertelna koszula albo wióry z trumny czy co uleczyć zbieranymi w nocy ziołami.”

Idź do oryginalnego materiału