Wydanie 153, 06.10.2023

1 rok temu

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

  • „26-letni Dmytro Nikiforenko zmarł 30 lipca 2021 r. podczas interwencji policji we wrocławskiej izbie wytrzeźwień. Trafił tam po zakrapianej imprezie na budowie, gdy nie robiąc nikomu krzywdy, po prostu zasnął w autobusie.” Już w 2021 roku dziennikarze pisali o przemocy policji w tej sprawie. Teraz Onet dotarł do nagrań z tego zajścia i zobaczenie, jak policjanci katują człowieka, jest jednak wstrząsające. [Onet]

  • „Zagrażają innym, ale przede wszystkim sobie. Wnioski w sprawie setek nieletnich zalegają w komisji kierującej do młodzieżowych ośrodków wychowawczych. W tym czasie część nastolatków ucieka z domów, innych trzeba natychmiast wypuszczać z policyjnej izby dziecka. Ich demoralizacja tylko przybiera na sile. Wszystko przez reformę Zbigniewa Ziobry.” [TokFM]

  • „Osoby z niepełnosprawnościami z dużych miast będą musiały same załatwić sobie transport do lokalu wyborczego. Przez zmianę przepisów przewóz z domu na głosowanie należy się tylko niepełnosprawnym z gmin, w których nie ma komunikacji publicznej. – Czy nie jest przypadkiem tak, iż pozbawia się nas konstytucyjnego prawa do udziału w wyborach? – słyszymy.” [TokFM]

  • Jarosław Kuisz oraz Andrzej Stankiewicz i Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin rozmawiają o ostatnich dniach kampanii wyborczej – komentarze po Marszu Miliona Serc.

  • Jeśli jest Wam mało dyskusji o wyborczej polityce, to Polityka Insight ma odcinek podcastu dokładnie o tym. Joanna Sawicka, Wojciech Szacki i Andrzej Bobiński rozmawiają o ostatnich wydarzeniach w tym o warszawskim marszu.

  • Witold Jurasz: „politycy PiS lekceważą nie mnie, ale Państwa”. O co chodzi? Do podcastu Raport Międzynarodowy zostali zaproszeni przedstawiciele każdej partii. Wszyscy już byli (lub będą). Oprórcz PiSu. W monologu (zamiast rozmowy) Witold Jurasz komentuje ostatnie lata polityki zagranicznej PiSu. Ocena nie tak niska/wysoka, jak możecie się spodziewać. [Onet Audio - podkast]

  • „W Polsce przez 30 lat nam mówiono, iż nie działa wysokość kary, a jej nieuchronność. Otóż okazało się to bzdurą – mówił w TOK FM Łukasz Zboralski, odnosząc się do zeszłorocznego zaostrzenia prawa drogowego. A i tak – zdaniem redaktora naczelnego portalu brd24.pl – 2,5 tys. zł mandatu za skrajnie szybką to jazdę za mało.” Artykuł oczywiście odnosi się do sprawy Sebastiana M. podejrzanego o spowodowanie 16 września śmiertelnego wypadku na A1. [TokFM]


  • Wojna w Ukrainie

    • Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia [Ośrodek Studiów Wschodnich].

    • W Stanach Zjednoczonych spiker Izby Reprezentantów został usunięty ze swojej funkcji (więcej o tym w dziale Ameryka Północna), a jest to powód do zmartwień dla władz Ukrainy. Dlaczego? Politico opisuje, jak wsparcie dla Ukrainy stało się elementem wewnętrznej polityki w USA i jakie może mieć to skutki dla walczącego kraju. [Politico]

    • W rosyjskim ataku rakietowym na kawiarnię zlokalizowaną na Charkowszczyźnie zginęło co najmniej 51 osób. [AP News]

    • Czy UE jest mniej chętna na przyjęcie Ukrainy do wspólnoty? Tak dziennikarze Politico interpretują różne wydarzenia i wypowiedzi z ostatniego czasu. Piszą o tym w artykule skupiającym się na spotkaniu Europejskiej Wspólnoty Politycznej, które odbędzie się w Grenadzie. [Politico]

    • Na pewno słyszeliście, iż po pełnoskalowym ataku Rosji na Ukrainę wielu obywateli tego kraju porzuciło język rosyjski na rzecz ukraińskiego. Jak to wpłynęło na literaturę tego kraju? The Guardian ma właśnie o tym artykuł. [The Guardian]


    Europa

    • W Manchesterze odbyła się konferencja Torysów. Poza transfobicznymi komentarzami oraz zapowiedzią stopniowego wprowadzania zakazu kupna papierosów premier Rishi Sunak ogłosił anulowanie wielkiego projektu kolejowego. jeżeli zastanawiacie się, dlaczego jest to takie ważne dla mieszkańców Wielkiej Brytanii, to artykuł Al-Dżaziry stara się to wytłumaczyć. [Al-Dżazira]

    • „W ciągu ostatniego tygodnia władze Kosowa ujawniły kolejne dowody mające świadczyć o zaangażowaniu Serbii w przygotowanie ataku uzbrojonej grupy Serbów na kosowską policję we wsi Banjska 24 września.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]

    • „Ukrainosceptyczna, a może choćby prorosyjska partia SMER-SD wygrała wybory parlamentarne na Słowacji. Co to oznacza dla polityki zagranicznej Bratysławy, szczególnie wobec Kijowa – o to pytam politologa, europeistę Cezarego Paprzyckiego z Uniwersytetu Warszawskiego.” Piotr Pogorzelski z kanału Po Prostu Wschód ma odcinek podcastu o wyborach na Słowacji. jeżeli jest Wam mało, to Miłosz Szymański też ma krótkie podsumowanie wyników.

    • W Norwegii we wrześniu 2023 r. zarejestrowano 10 tysięcy samochodów, z czego aż 87% to samochody w pełni elektryczne, a kolejne 6% to hybrydy ładowane z sieci (plug-in). Jest to nowy rekord wysokości wskaźnika rejestracji samochodów bateryjnych. [Clean Technica]

    • Litwa jest państwem, które wyjątkowo mocno i otwarcie postawiło na współpracę z Tajwanem. Z tego powodu Chińska Republika Ludowa usiłowała gospodarczo ukarać Litwinów. w tej chwili jednak władze Tajwanu staraja się promować współpracę gospodarczą z Litwą. [Euroactiv]

    • „Czy jesteśmy skazani na reformę Unii Europejskiej? W związku z planami rozszerzenia UE wraca dyskusja o reformie Wspólnoty. Raport, który powstał na zlecenie francuskiego i niemieckiego rządu, prezentuje katalog reform niezbędnych do przyjęcia nowych państw. Na temat postulatów, które znalazły się w raporcie, Tomasz Zając rozmawia z Jolantą Szymańską.” Wspominaliśmy wcześniej o tym raporcie, a teraz polecamy wam analizę ekspertów Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych na ten temat.

    • Górski Karabach

      • „Azerbejdżan nie weźmie udziału w wynegocjowanym przez UE spotkaniu w Hiszpanii, gdzie prezydent Ilham Alijew miał rozmawiać ze swoim ormiańskim odpowiednikiem na temat przyszłości Górskiego Karabachu. (…) Azerbejdżańska agencja informacyjna APA podała, iż Baku rozgniewała decyzją Francji, ogłoszoną we wtorek, o dostarczeniu Erewanowi sprzętu wojskowego.” [The Guardian]

      • „Azerbejdżan w dwa dni wygrał konflikt, który podzielił go z Armenią ponad 100 lat temu. Stawką był Górski Karabach – jedyna prowincja poza granicami Armenii, gdzie Ormianie stanowili większość. Już niedługo, bo przez górskie drogi uciekają dziesiątki tysięcy ludzi. Azerowie przejmą opustoszałe terytorium. Czy na tym się zatrzymają? Skąd bierze się ich dominacja wojskowa? Jaka jest szansa na stabilizację w regionie? Jakie jeszcze zmiany go czekają poza końcem sporu o Karabach? I czy armeński premier utrzyma stanowisko po takiej porażce?”

      • „Operacja militarna Azerbejdżanu zakończyła istnienie Górskiego Karabachu. Zamieszkujący to parapaństwo Ormianie uciekli do Armenii. Dlaczego emigracja osiągnęła tak masową skalę? Jakie może mieć konsekwencje polityczne dla Armenii? Opowiada analityk OSW, Wojciech Górecki.”

    • Chociaż

      w swoim najnowszym newsletterze także porusza temat Górskiego Karabachu to chcemy zwrócić Waszą uwagę na fragment dotyczący tego co właśnie dzieje się w Gruzji. [Przegląd Agnieszki Filipiak]

    • Po tym, jak KE zapowiedziała śledztwo w sprawie chińskich aut elektrycznych i państwowych subsydiów, jakie ich producenci otrzymują, Chiny zapowiedziały obronę gospodarczych interesów swoich producentów, co może być zrozumiane jako zapowiedź wojny handlowej. [Politico]

    • „Tragiczna śmierć Prigożyna przypomniała, iż wrogowie reżimu Putina często kończą w niewyjaśnionych okolicznościach. Politkowska, Litwinienko, Bieriezowski i wielu innych. Dlaczego reżim korzysta z tak brutalnych metod? Kto jeszcze może paść ofiarą długich rąk Kremla? Tłumaczy Maria Domańska, analityczka OSW.”


    Bliski i Środkowy Wschód


    Azja


    Afryka


    Ameryka Łacińska


    Ameryka Północna


    Oceania


    Ekonomia i gospodarka


    Nauka i technologia

  • Przyszła jesień, liście zaczynają spadać z drzew, a naukowcy zaczynają dostawać nagrody Nobla. Tak jak w zeszłym roku polecamy materiały Uniwersytetu Warszawskiego, który prowadzi dłuższe rozmowy o każdej przyznanej nagrodzie jak i udostępnia krótsze omówienia. Materiały do znalezienia zarówno na ich stronie jak i kanale w serwisie Youtube [Uniwersytet Warszawski], [Centrum Współpracy i Dialogu UW @ Youtube]]

  • Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii trafiła do Katalin Kariko i Drew Weissmana, których nagrodzono za prace nad technologią umożliwiającą stworzenie szczepionki mRNA przeciw COVID-19. Nature ma artykuł skupiający się właśnie na technologii mRNA oraz zmianom w medycynie, do których może ona doprowadzić. [Nature]

  • „Wysoce skuteczna szczepionka przeciwko malarii została zalecona do powszechnego stosowania przez Światową Organizację Zdrowia. Szczepionka R21/Matrix-M, opracowana przez Uniwersytet Oksfordzki, jest dopiero drugą szczepionką przeciwko malarii rekomendowaną przez WHO. Jest to pierwsza szczepionka, która osiągnęła 75% skuteczności.” [The Guardian]

  • Czy wielkie modele językowe są w stanie stworzyć model fizycznego świata? Wbrew temu, co twierdzi niedawno opublikowane badanie, Gary Marcus pozostaje sceptyczny. [Marcus on AI]

  • Zaprzeczenie zmianom klimatu i katastrofie klimatycznej przybiera ostatnio nowe formy. adekwatnie formy nie są nowe, ale kiedy zwykłe zaprzeczanie rzeczywistości widocznej gołym okiem nie jest efektywne, to lobbyści skupiają się na innych argumentach. [Vox]


  • Idee, kultura, społeczeństwo

  • „Kolejny rok z rzędu ocieplenie klimatu powoduje niższe zbiory chmielu i jęczmienia, zmniejsza się też dostępność wody – czyli podstawowych składników do wytwarzania piwa. Czy to oznacza, iż w przyszłości stanie się ono towarem luksusowym, a regionalne odmiany zanikną? O tym, jak branża piwowarska próbuje sobie radzić z wyzwaniami katastrofy klimatycznej, opowiada Piotr Sosin – piwowar koncepcyjny z browaru Trzech Kumpli i wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Browarów Rzemieślniczych.”

  • W 2015 roku przez świat przetoczyła się afera Cambridge Analytica, która dotyczyła mikrotargetowania reklam w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Od tego czasu minęło 8 lat, które w świecie technologii wydają się wiecznością. Jakie technologie, algorytmy czy też sztuczna inteligencja są wykorzystywane w wyborach na świecie w tej chwili i jakie niesie to za sobą zagrożenia? O wpływie algorytmów na wybory rozmawia fundacja Panoptykon.

  • Idź do oryginalnego materiału