Wydanie 144, 04.08.2023

1 rok temu

Jeśli pogoda nie dopisuje to polecamy lekturę nowego wydania Tygodnika Neuropa. jeżeli dopisuje to też, ale może po jakimś spacerze albo innej aktywności na świeżym powietrzu.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

Rusza infolinia dla osób oskarżonych o obrazę uczuć religijnych. Jak PiS omija kodeks wyborczy. Od 2018 co najmniej 34 osoby straciły życie po interwencji policji.

„Lekarze alarmują, iż nie mogą wypisywać e-recept na leki dla ciężko chorych pacjentów, m.in. onkologicznych, neurologicznych, psychiatrycznych czy tych po operacjach.” Według ostatnich doniesień problemy z receptami mieli też pacjenci w hospicjach. Czy to właśnie ta cywilizacja śmierci, którą konserwatyści tak lubią straszyć? [ABC Zdrowie]
Od 7 lipca 2023 roku nie można w Polsce robić zdjęć1. Teoretycznie chodzi tylko o szczególne obiekty najważniejsze dla bezpieczeństwa, które są odpowiednio oznaczone ale nowe prawo jest skonstruowane (celowo?) w taki sposób, który umożliwia duże potencjalne nadużycia przez służby państwowe. [PWisniewski]
Jeśli subskrybujecie Wyborczą to polecamy, któtki felieton Agnieszki Dryjańskiej w Wysokich Obcasach. Na zachętę cytat
Coraz częściej dochodzę do wniosku, iż przewagą konkurencyjną (skrajnej) prawicy jest to, iż – przynajmniej oficjalnie – akceptuje swoich sympatyków takich, jakimi są. Więcej: aktywnie zachęca ich do tego, by czuli się ze sobą dobrze. Klepie po plecach, ściska dłoń, rzuca pełne uznania spojrzenie. Pozwala poczuć się ze sobą lepiej, a dla pewności choćby podlewa to alkoholem (historycznie prawica ma słabość do kampanii w piwiarniach). Daje przynależność do wspólnoty.
[Wysokie Obcasy (TWARDY PAYWALL)]
„Słynną konferencję Sławomira Mentzena sponsorowała Kuchnia Vikinga. To firma, której wiceszef jest oskarżony o udział w zorganizowanej grupie przestępczej. Według prokuratury, gang trudnił się sutenerstwem i porwaniami, a do brutalnych, kibolskich ustawek rekrutował białostockich skinów” [Frontstory]
„Straż Graniczna wiedziała o białoruskich helikopterach nad Białowieżą. A wojsko wprowadzało w błąd” [OKO.press]
Nie ogłoszono jeszcze daty wyborów parlamentarnych, ale partie polityczne prowadzą intensywną pre-kampanię, przygotowują listy wyborcze oraz przeprowadzają reorganizację i konsolidację. Najbardziej widowiskowa na razie jest przepychanka w Trzeciej Drodze utworzonej przez Szymona Hołownię oraz Kosiniaka-Kamysza. Więcej o tym możecie dowiedzieć się z nowego „Programu politycznego” OKO.press.

Nie wiemy czy Trzecia Droga będzie jeszcze istnieć kiedy będziecie czytali to wydanie Tygodnika ale jeżeli jesteście zainteresowani sporami jakie trawią tą koalicję to polecamy podcast.

Jeśli trochę interesujecie się polską piłką nożną, to prawdopodobnie słyszeliście o ostatnich incydentach związanych z PZPN. Afera premiowa, Mirosław Stasiak w samolocie (i nie tylko), oświadczenie uderzające w sponsorów itd. jeżeli zastanawiacie się, co się wyczynia w PZPN to polecamy artykuł z Weszło „Podział wpływów w PZPN. Kto rządzi i kto za kim stoi? Sytuacja w związku po ostatnich aferach” autorstwa M. Wąsowskiego we współpracy z J. Białkiem i J. Mazurkiem. [Weszło]

Ale kim jest Mirosław Stasiak i czemu jest o nim głośno? jeżeli zastanawiacie się nad tym to polecamy dwa materiały serwisu Goal.pl (L. Milewski i J. Olkiewicz). Pierwszy materiał to ich rozmowa live na temat Pana Stasiak czyli wprowadzenie do tematu. Drugim materiałem jest wizyta ww. dziennikarzy w Opocznie, gdzie zwiedzali klub piłkarski Ceramika Opoczno, czyli drużynę, którą Mirosław Stasiak zniszczył. Można się śmiać z korupcji w piłce, z ustawianych meczów i licytowania się, kto zapłaci sędziemu więcej. Ale pod płaszczykiem humoru kryją się historie osób, którym metaforycznie złamano kręgosłup.

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich.
„Półtora roku po rozpoczęciu przez Rosję agresji na pełną skalę na Ukrainę w stosunkach Warszawy i Kijowa pojawiają się pierwsze poważne nowe spory. Paradoksalnie obie strony mają w nich swoje racje, ale odwołują się do emocji, co znacznie utrudnia porozumienie.” [OKO.press]
„Mimo trwającej wojny, ukraińskie Karpaty nie narzekają na brak turystów. Są to przede wszystkim mieszkańcy Ukrainy, w tym wielu wojskowych. Nie ma już turystów z Polski, Czech, czy Niemiec. O tym, jak funkcjonuje jeden z najpopularniejszych ukraińskich kurortów, reportaż prosto z Jaremcza.”
W Kijowie zaczął się remont monumentalnego pomnika Matki Ojczyzny. Na terczy, trzymanej przez 62 metrową postać kobiety, w tej chwili znajduje się sierp i młot. Po remoncie na tarczy będzie znajdował się ukraiński trójząb. Jednak nie wszyscy są zadowolenie z tej zmiany – nie chodzi o sympatie do sowieckiego imperium tylko o to jak wydaje się pieniądze w czasie wojny. [Politico]
Kolejny raz wieżowce a Moskwie zostały zaatakowane przez drony. Ukraińcy nie komentują tych ataków ale Rosja jest przekonana, iż to ich sprawka. [BBC]
W ten weekend odbędzie się szczyt w Arabii Saudyjskiej na temat pokoju w Ukrainie. Co dokładnie może się udać osiągnąć na tym szczycie i jak Arabia Saudyjska osiągnęła na tyle duże znaczenie, iż jest gospodarzem tego szczytu pisze Politico. Wartes zwrócenia uwagi, iż szczyt odbędzie się bez udziału Rosji. [Politico]
Jeśli do tej pory nie przeczytaliście żadnego artykułu o tym dlaczego zachodnia lewica często jest ślepa na rosyjski imperializm to macie kolejną okazję. Niestety. Tak jak wojna ciągle trwa tak niektórzy, rzekomo anty imperialni działacze, ciągle są ślepi na imperialne zapędy Rosji i Putina. [Salon]
„Na początku czerwca rozpoczęła się ukraińska kontrofensywa. Jak wygląda wojna na Ukrainie dzisiaj? Czego możemy się spodziewać w najbliższych tygodniach? Jak Ukraina chce pokonać Rosję? Jakie postępy terytorialne osiągnęły wojska ukraińskie? Na te i inne pytania odpowiada Andrzej Wilk, analityk OSW.”

Europa

Do Europy trafia coraz mniej rosyjskiego gazu ziemniego, ale coraz więcej rosyjskiego gazu skroplonego. Ośrodek Studiów Wschodnich przedstawia krótką analizę. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Rosyjska propaganda w niemieckim Bundestagu? Oczywiście, iż tak, wszystko dzięki skrajnie prawicowej partii AfD. Serwis Konflikty ma bardzo interesujący artykuł nie tylko o jednym rosyjskim propagandyście ale także tak ogólniej o rosyjskich działaniach szpiegowskich w Europie Zachodniej. A serwis DW opisuje jak już skrajnie prawicowa AfD została przejęta przez swoje najbardziej ekstremistyczne skrzydło. [Konflikty], [DW]
Węgry jako jedyny kraj objęty Elektronicznym Systemem Autoryzacji Podróży bedzie z tego systemu korzystał z ograniczeniami. Powodem są amerykańskie zastrzeżenia co do przyznania węgierskiego obywatelstwa około milionowi osób. Chodzi o etnicznych Węgrów zamieszkałych w krajach ościennych. [Euroactiv]
Rząd Włoch zadecydował się na odstąpienie od chińskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku. Powodem ma być niezadowolenie ze zwiększenie importu z Chin bez zmian w eksporcie z Włoch. Do tego dochodzą osobiste ambicje premier Meloni, która stara się kreować na polityczkę światowego formatu. [Euroactiv]
Podnoszący się poziom mórz, susze i fale upałów zakłócają produkcję żywności w regionie Morza Śródziemnego. Z tego względu rolnicy we Włoszech zmieniają rośliny uprawne. Zamiast ryżu hodowana jest soja, zwiększyła się trzykrotnie powierzchnia upraw bananów, mango oraz awokado. Uprawy pomidorów oraz oliwek są coraz częstsze na północy kraju. Jeszcze 15 lat temu były one domeną południa oraz centrum półwyspu. [Wall Street Journal]
„W Hiszpanii odbyły się właśnie wybory, których zwycięzcy nie są w stanie utworzyć rządu. Mogą go stworzyć przegrani, ale tylko przy wsparciu partii, które z Hiszpanią wolałyby wziąć rozwód. Dlaczego od dekady każde kolejne głosowanie przy urnach jest dla tego kraju takim problemem?” Gorąco polecamy materiał solowy Macieja Okraszewskiego. Może się wydawać długi ale przypominamy, iż nie ma obowiązku słuchania całości na raz. Do tego pierwsze 18 minut to wstęp organizacyjny, który można pominąć.
Pigułka wiedzy: Albania. Co warto wiedzieć? Podstawowe informacje, historia, czy jest bezpiecznie?

Bliski i Środkowy Wschód

Odczyt inflacji w Turcji za lipiec to ponad 47%. Fala upałów dociera również do i tak gorących regionów jak Bliski Wschód – bardzo wysokie temperatury wywołują szereg problemów. W skład za decyzją Indii o zakazie eksportu ryżu, zaniepokojone bezpieczeństwem żywnościowym ZEA zakazują eksportu i reeksportu tego zboża.

Czy ceną za pokój na Bliskim Wschodzie, jest częściowe odejście Izraela od demokracji? Jakie konsekwencje dla tego rejonu świata może być zeszłotygodniowa ustawa przegłosowana w Knesecie? Rozmowa Jakuba Bodzionego z Konstantym Gebertem na temat Izraela.
Premier Izraela, Binjamin Netanjahu, podczas prezentowania projektu kolei z północy na południe kraju, zapowiedział, iż w przyszłości będzie możliwe wydłużenie linii aby połączyć się z Arabią Saudyjską i innymi arabskimi państwami. Jak potwierdził minister spraw zagranicznych Izraela, realizowane są prace nad handlowym połączeniem lądowym między portami izraelskimi i tymi na arabskim wybrzeżu Zatoki Perskiej. Słowa premiera są szeroko komentowane w kontekście rozmów o normalizacji stosunków między Arabią Saudyjską, a Izraelem. [Al-Monitor]
W zlokalizowanym w Libanie obozie dla uchodźców Ain al-Hilweh realizowane są starcia między rywalizującymi stronnictwami islamistycznym Dżund asz-Szam oraz Fatahem. W obozie, który jest adekwatnie miastem liczącym 120 tysięcy mieszkańców zginęło już co najmniej 6 osób. Władze Libanu zapowiedziały, iż w przypadku dalszego trwania starć do akcji wkroczy libańska armia. [AP News], [The Guardian]
Czy ostatnio obserwowana poprawa w relacjach dyplomatycznych między państwami Bliskiego Wschodu oznaczać może większe zagrożenie dla bezpieczeństwa aktywistów i dysydentów, których reżimy ścigają również poza granicami swoich państw? Jest ku temu spore ryzyko. [DW]
Mijają trzy lata od eksplozji w porcie w Bejrucie. Liban przez cały czas jest pogrążony w niekończącym się kryzysie, a lokalne elity polityczne skupione są głównie na utrzymaniu swojej pozycji. Rodziny ofiar przez cały czas czekają na odpowiedzi i pociągnięcie do odpowiedzialności winnych, ale wielu z nich porzuca nadzieję, iż państwo jest w stanie rozwiązać tę sprawę. [DW]
Dlaczego skrajna prawica z Europy jak i Stanów Zjednoczonych uwielbia Bashara al-Assada? Na pierwszy rzut oka wydawać się to może proste – faszyści uwielbiają dyktatorów. Artykuł New Lines Magazine jednak zagłębia się w ten temat i opisuje długą historię podobieństw ideologicznych jakie skrajna prawica dzieli z syryjskim reżimem. [New Lines Magazine]
Platforma Disney+ planowała z okazji 100-lecia Republiki Tureckiej wyemitować serial o Mustafie Kemalu Atatürku. Jednak stowarzyszenie Ormian z USA zdołało zablokować emisję, jako kwestionującą ludobójstwo Ormian. W odpowiedzi turecki regulator medialny rozpoczął postępowanie wyjaśniające wobec platformy. Główne partie w kraju znacząco krytykują decyzję platformy Disney+. W tureckich mediach społecznościowych użytkownicy wzywają do anulowania subskrypcji na platformie. Decyzja o anulowaniu serialu cieszy jednak Ormian, Greków i Kurdów. Kontrowersje wokół ojca tureckiej republiki, ludobójstwa Ormian i Greków Pontyjskich, a także polityce państwa tureckiego wobec Kurdów pozostają żywe. [Al-Monitor], [AP News]

Azja

„W ostatnich latach Polska zacieśnia relacje z Tajwanem. Działania te wpisują się w pogłębianie współpracy z nim przez UE i państwa członkowskie, głównie z Europy Środkowej. Wynika to ze wzrostu znaczenia międzynarodowego wyspy, w tym jej roli w globalnych łańcuchach dostaw i światowym bezpieczeństwie. Choć intensyfikacja współpracy dwustronnej odbywa się w sposób ostrożny, może skutkować wzrostem napięć w stosunkach polsko-chińskich.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
W Singapurze wykonano trzecią karę śmierci w ciągu ostatniego tygodnia. [The Guardian]
Według właśnie udostępnionych, przez japońską administrację danych, 2023 jest 14 rokiem z rzędy gdy populacja obywateli Japonii się zmniejsza. [CNN]
Poza niską dzietnością Japonia ma także problemy, których skutki widoczne są tu i teraz. Jednym z takich problemów jest tajfun Khanun, który przeszedł nad krajem i zostawił za sobą szlak zniszczeń. [The Guardian]
Chiny także mają problem z tajfunem, tutaj zniszczenia powoduje Doksuri. The Guardian przygotował galerię zdjęć przedstawiające powodzie jakie po nagłych deszczach nawiedziły Pekin. [The Guardian]
„Wysokie, strukturalne bezrobocie wśród młodych Chińczyków stanowi poważne wyzwanie dla Pekinu. Oferty pracy nie odpowiadają aspiracjom wykształconego pokolenia, a do pogłębienia problemu przyczynia się ideologicznie motywowana walka władz z prywatnym sektorem. Nie widać jednak, by rządzący mieli pomysł na jego rozwiązanie.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Junta wojskowa w Mjanmie zredukowała karę więzienia dla Aung San Suu Kyi. Czy jest to krok w celu uspokojenia dramatycznej sytuacji w kraju czy tylko zagranie mające na celu przekonanie zagranicznych partnerów do wznowienia normalnych relacji? Które państwa mogą być najbardziej skore do wykorzystania tej okazji do normalizacji stosunków z Mjanmą? Na te i inne pytania odpowiada artykuł serwisu [The Diplomat].
„Kilkadziesiąt tysięcy Nepalczyków służyło co roku w indyjskiej armii. Ale po reformie tej ostatniej, uniemożliwiono ich rekrutację. Czy dlatego coraz więcej z nich zakłada rosyjskie mundury i czy można ich w ogóle nazywać Gurkhami, czyli jednymi z najbardziej cenionych żołnierzy na świecie? O powodach, dla których Nepalczycy tak licznie służą w armiach poza granicami swojej ojczyzny, opowiada dr Weronika Rokicka – indolożka z Katedry Azji Południowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego, autorka książki »Indie. Kraj miliarda marzeń«.”

Afryka

„Prezydenci Mozambiku i Rwandy ogłosili, iż udało się ustabilizować sytuację w Cabo Delgado. Bojownicy zostali pokonani, a region jest gotów na powrót uchodźców wewnętrznych i zagranicznych inwestorów. Mimo hucznych deklaracji o zduszeniu powstania Asz-Szabab i powrocie normalności terroryści przez cały czas przeprowadzają ataki. Tym razem skupiają się na uderzeniach na cele wojskowe, co stanowi dużą zmianę wobec przyjmowanej początkowo taktyki wojny totalnej.” [Konflikty]
Szczyt Rosja-Afryka, o którym pisaliśmy już w zeszłym tygodniu, był rozczarowaniem dla wszystkich. Możecie o tym przeczytać zarówno po angielsku w artykule AP News jak po polsku w analizie Ośrodka Studiów Wschodnich. [AP News], [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Przewrót w Nigrze nie jest pierwszym przewrotem na kontynencie afrykańskim jaki opisujemy ale nie możemy sobie przypomnieć inny, który by sprawił, iż potrzeba było wydzieliś osobną sekcję artykułów.
- W odpowiedzi na przewrót wojskowy w Nigrze państwa zrzeszone w Wspólnocie Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) domagają się przywrócenia demokratycznie wybranego prezydenta do władzy i zapowiadają interwencję militarną, jeżeli ich żądania nie zostaną spełnione. Z kolei inne państwa Afryki Zachodniej, w których nastąpiły zamachy wojskowe jak Mali czy Burkina Faso zadeklarowały wsparcie na junty wojskowej w Nigrze. [BBC], [France24]
- Nigeria odcięła dostawy prądu do Nigru ze względu na przewrót. Import z Nigerii odpowiada za 70% zapotrzebowania na energię elektryczną w tym kraju. [Africa News]
- Złoża uranu w Nigrze są jednymi z najzasobniejszych na świecie, obecna sytuacja może jednak wpłynąć na wydobycie tego surowca. Europejska Wspólnota Energii Atomowej - Euroatom nie widzi jednak zagrożeń dla dostaw paliwa do reaktorów jądrowych. [Al-Dżazira]
- Benin ogłosił, iż sankcje nałożone na juntę wojskową w Nigrze mogą opóźnić pracę nad rurociągiem łączycym oba krajem, ale ich nie zatrzymają. Niger w tej chwili wydobywa 20 tysięcy baryłek ropy dziennie, chce zwiększyć produkcję do 110 tysięcy z czego 90 tysięcy zostanie przeznaczone na eksport przez budowany ropociąg. [Reuters]

Ameryka Łacińska

„Jak długo można być partyzantem? Rok? Dwa lata? Pięć lat? W końcu to trudne życie, cały czas w ruchu, cały czas w niebezpieczeństwie, bez żadnych wygód. Partyzanci kolumbijskiego FARC walczyli ponad pół wieku: od 1964 do 2017 roku. Dlaczego tak długo i jak im się to udało?” Wielokrotnie pisaliśmy o rozejmie między Kolumbią a FARC oraz różnych problemach z tym związanych a teraz zapraszamy na artykuł który porusza historię tego konfliktu. [Hrabia Tytus]
FARC to nie jedyna grupa zbrojna, która walczyła z państwem Kolumbijskim. W tym tygodniu podpisano półroczny rozejm z organizacją ELN. [AP News]
Tymczasem syn prezydenta Kolumbii został aresztowany pod zarzutem prania brudnych pieniędzy. Prezydent Gustavo Petro zapowiedział, iż nie będzie mieszał się w tą sprawę i wyraził smutek z powodu błędów swojego syna. Może to być dla niego jednak problem gdyż krążą oskarżenia, iż pieniądze prane przez jego syna trafiały na konto jego kampanii prezydenckiej. [Al-Dżazira]
Nowa fabryka Tesli w Meksyku powoduje podziały w mieście gdzie ma być umiejscowiona. Mieszkańcy obawiają się, iż produkcja pojazdów elektrycznych pogorszy niedobór wody w regionie, w którym mieszkańcy już muszą gromadzić zapasy wody. [Rest of World]

Ameryka Północna

Kanada wprowadziła prawo zobowiązujące internetowych gigantów do płacenia portalom informacyjnym za możliwość umieszczania linków do newsów. W odpowiedzi Google zamierza usunąć z wyszukiwarki wyniki prowadzące do newsów dla kanadyjskich użytkowników. Podobne działania zadeklarował koncern Meta, dla użytkowników w Kanadzie zostanie zablokowany dostęp do newsów na Facebooku oraz Instagramie. [The Guardian #1], [The Guardian #2]
Do pierwszej debaty kandydatów w prawyborach Partii Republikańskiej pozostał mniej niż miesiąc. By zakwalifikować się do debaty trzeba spełnić warunki dotyczące poparcia w sondażach oraz liczbie ofiarodawców na rzecz kampanii. Do tej pory 7 kandydatów twierdzi, iż spełniło wymagania. O tym kto oprócz Donalda Trumpa i gubernatora Florydy, Rona DeSantisa jest w tej 7 możecie dowiedzieć się z artykułu w [AP News].
Blisko 20% wszystkich przypadków trądu w USA przypada na Florydę. Według raportu CDC część nowych przypadków z centralnej Florydy nie wskazuje na kontakt ze zwierzętami albo innymi tradycyjnymi czynnikami ryzyka. Raport podsumowuje, iż w tym regionie trąd może być traktowany jako choroba endemiczna. [Pensacola News Journal]
Donaldowi Trumpowi postawiono kolejne zarzuty kryminalne. Tym razem w związku z próbą zmiany wyniku wyborów prezydenckich oraz organizowania ataku na Kapitol 6 stycznia. NPR przygotował podsumowanie nowych zarzutów, gdzie jest wytłumaczone dokładnie o co się go oskarża oraz dlaczego wykorzystuje się przeciwko niemu 100 letnie prawo powstałe w celu walki z Ku Klux Klanem. [NPR]
Większego zdziwienia nie budzi fakt, iż za kampanię antyszczepionkową ludzie płacą życiem. Jednak nie przestaje zdumiewać fakt, iż politycy są skłonni płacić życiem własnego elektoratu dla poparcia w sondażach. Według badania uniwersytetu Yale w stanach Ohio oraz Florydzie po udostępnieniu szczepionek wśród wyborców Republikanów nadmiarowe zgony były o 43% wyższe niż u zwolenników Demokratów. [NPR]
Amerykańskie media donoszą, iż najprawdopodobniej senatorka z Kalifornii, Diana Feinstein, udzieliła pełnomocnictwa córce w sprawach sądowych. Artykuł Los Angeles Times tłumaczy meandry tej sprawy, ale jeżeli zastanawiacie się dlaczego o tym piszemy to odsyłamy was do odcinka Podcastu amerykańskiego poświęconego tej senatorce oraz kalifornijskiej polityce. Dowiecie się nie tylko bardzo ciekawej historii tej polityczki ale także o tym dlaczego w tej chwili jest ona, z powodu bardzo złego stanu zdrowia, obciążeniem dla Partii Demokratycznej. [Los Angeles Times]

Oceania

W wielu wcześniejszych wydaniach (m.in 56. 73. czy 125.) pisaliśmy o zacieśnianiu stosunków między Wyspami Salomona a Chinami. Teraz The Guardian informuje o tym, iż gazeta wydawana w tym kraju w zamian za prezenty od Ambasady Chin obiecała pisać „prawdę o Chińskiej szczodrości”. [The Guardian]

Ekonomia i gospodarka

Obecnie na niebie znajduje się ponad 4500 satelitów firmy Starlink należącej do Elona Muska, co stanowi ponad 50% wszystkich aktywnych satelitów. To dopiero początek jego planów a wielu polityków i ekspertów już jest zaniepokojonych przez władzę jaką mu ta sieć daje. Jednym z przykładów jest podejmowanie przez niego osobiście decyzji w jakich sytuacjach wojska Ukraińskie nie mogą korzystać z należących do niego satelitów. Artykuł The New York Times, chociaż za paywallem, jest wart przeczytania. [The New York Times (MIĘKKI PAYWALL)]
„Przymusowy udział pracowników w zyskach firm pomaga pracownikom i nie szkodzi przedsiębiorstwom! Wprowadzony we Francji obowiązkowy udział pracowników w zyskach przedsiębiorstw poprawił sytuację finansową zatrudnionych w szczególności tych najmniej zamożnych” [Obserwator Gospodarczy]
„Zagraniczna prasówka energetyczna: Bateryjny obieg zamknięty w UE; Recykling nową żyłą złota; Chińskie ogniwa zdominowały łańcuch dostaw, a Pekin zbiera elektromobilne żniwo.” [Wysokie Napięcie]

Nauka i technologia

Ostatnio pojawiło się kilka leków nowej generacji, które mają walczyć z otyłością (chorzy na cukrzycę już je mogą znać). Nature przygotowało dłuższy artykuł, który się nim przygląda i stara się zebrać odpowiedzi na kilka kluczowych pytań z nimi związanych. [Nature]
Naukowcy odkryli szczątki pradawnego walenia, który może być największym ssakiem jaki kiedykolwiek żył na Ziemi. [Nature]
Dlaczego niektóre gwiazdy migocą na niebie? Scientific American pisze o nowym modelu opracowanym przez naukowców, który może to tłumaczyć. [Scientific American]
„W minionym stuleciu Henrietta Lacks zrobiła prawdopodobnie więcej dla rozwoju medycyny niż jakakolwiek inna osoba. Odegrała istotną rolę w rozwoju szczepionek przeciwko polio, leczeniu raka, szczepionek przeciwko HPV i mapowaniu ludzkiego genomu. Ta młoda czarnoskóra kobieta zmarła na raka szyjki macicy w 1951 roku. To komórki pobrane podczas jej leczenia raka stały się jednym z najpotężniejszych narzędzi badawczych w historii, ale nie wiedziała o ich pobraniu ani nie wyraziła na nie zgody.” Starszy artykuł Medical News Today opisuje interesujący przypadek komórek Henrietty Lacks a The Guardian pisze o ugodzie sądowej do jakiej doszła rodzina Pani Lacks z firmą medyczną, która zarabia na jej komórkach. [Medical News Today], [The Guardian]
Wiedzieliście, iż w protetyce też trwała zimna wojna między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Sowieckim? Artykuł IEEE Spectrum przedstawia ciekawą historię protezy ręki amerykańskiej produkcji. [IEEE Spectrum]
„Słyszeliście o superfoods – magicznych pokarmach, które np. sprawiają, iż chudniecie. Okazuje się, iż pewne rodzaje diety wpływają na ilość energii, którą potrafimy wydobyć z pożywienia – za pośrednictwem bakterii jelitowych. Ostrzegam: temat jest trochę fekalny. Opowiem Wam o wartości energetycznej kału, o mikrobiomie i o tajemniczej diecie wspomagającej mikrobiom.” Polecamy najnowszą notkę (i odniesienie do artykułu naukowego) na blogu Biokompost [Biokompost]
Piotr Kosek z kanału Astrofaza pragnie podzielić się swoimi pierwszymi opiniami po „Wysłuchaniu przed Kongresem USA w sprawie UFO”. Co tam powiedziano oraz czemu, według autora, to nic szczególnego, w krótkim materiale video.
O rezonansach, tomografii, prześwietleniu wiemy zwykle coś – są to badania, które ukazują wnętrze naszego ciała. Jednak jakie zjawiska fizyczne się za tym kryją? Jakie nowoczesne metody obrazowania są rozwijane i jakie osiągnięcia na tym polu ma krajowa nauka? Czym tak adekwatnie jest PET (pozytonowa tomografia emisyjna)? Na to wszystko odpowiada z pasją rozmówczyni Radia Naukowego, prof. Bożena Jasińska z Katedry Fizyki Materiałowej w Instytucie Fizyki na Wydziale Fizyki, Matematyki i Informatyki UMCS.

Idee, kultura, społeczeństwo

Zastanawialiście się jak ludzkość wymyśliła fermentację? (A adekwatnie jak ją odkryła bo różne rzeczy fermentowały sobie bez udziału człowieka – lub jego przodków.) Filmik z seri Eons od PBS przypomina na czym polega fermentacja, opisuje przydatne adekwatności fermentowanych produktów oraz opisuje kilka hipotez związanych z tym jak, kiedy i dlaczego ludzkość zaczęła korzystać z tego procesu.
Badanie sprzed roku, ale CHYBA nie było o nim głośno. Spytano Brytyjczyków, co sądzą na temat rożnych technik wykorzystywanych przy hodowli przemysłowej zwierząt. Przytłaczająca większość odpowiedzi była negatywna – od 70% do 90% osób była przeciw m.in. obcinaniu ogonów świeżo narodzonym prosiakom, obcinaniu dziobom kurcząt czy kastrowaniu cielaków. Badanie znalazł i opisał na swoim profilu na Facebooku Everyday Hero, podzielił się również swoją opinią na ten temat. Zapraszamy do sprawdzenia oryginalnego artykułu Bryant Research jak i wspomnianej notki. [Bryant Research], [Everyday Hero @ Facebook]
Znane nazwisko i wpływowi rodzice lub dziadkowie raczej pomagają w karierze. Jak to jednak jest być dzieckiem bądź wnukiem Stalina? Jakim był ojcem i dziadkiem? Jak wyglądały losy jego rodziny podczas wojny oraz coś się z nimi stało po jego śmierci i tajnym referacie Chruszczowa? Opowiadają o tym dwa odcinki podcastu Za Rubieżą.
W jednej chwili uprawiasz jogę, a w następnej słuchasz teorii spiskowych o pandemii albo nowym porządku świata. W jaki sposób chęć dbania o siebie stała się tak toksyczna? Co wspólnego ma medytacja czy joga ze skrajnie prawicowymi ideologiami? [The Guardian]
Obrócić śmierć na korzyść! Pierwsza część artykułu na temat historii anatomii oraz sekcji zwłok. [Medycyna Praktyczna]
Share

Ustawa musi jeszcze przejść przez Senat i zostać podpisana przez prezydenta ale to już nie brzmi tak dramatycznie. Osoba pisząca opis miała o tym dalej wspomnieć ale zapomniała. (06.08.2023)

Idź do oryginalnego materiału