Wiosna przyszła, trawa się zielni i przyroda wraca do życia. Tak samo wraca do życia pomysł koalicji PSLu i partii Szymona Hołowni. Miejmy nadzieję, iż wystarczy im poparcia w do przeskoczenia wyższego progu wyborczego jaki będzie ich obowiązywał. Wy na szczęście nie musicie się tym przejmować i możecie odpoczywać w trakcie długiego majowego weekendu. Przypominamy, iż ta niedziela jest handlowa.
Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
„Ponad 170 mediów – lokalnych gazet i portali – protestuje przeciwko angażowaniu się samorządów w działalność wydawniczą. Akcję organizują wspólnie Stowarzyszenie Gazet Lokalnych i Stowarzyszenie Mediów Lokalnych.” [Press]
Jak zwykle w okolicy rocznic związanych z Zagładą Żydów następuje narodowe wzmożenie gdy ktoś wspomni, iż pomoc ze strony Polaków nie była masowa. Prof. Barbara Engelking udzieliła wywiadu Monice Olejnik gdzie padło, iż „Żydzi się nieprawdopodobnie rozczarowali do Polaków w czasie wojny”1.
Krytyka Polityczna opisuje jak PiS będzie próbował grać na narodowym wzburzeniu dla wzmocnienia swojego poparcia. OKO.press opisuje list poparcia dla prof. Engelking jak i dla jej instytucji. Poparcie to jest potrzebne ponieważ poza samym oburzeniem ze strony polityków, którym nie spodobało się jak historia mówi o Polakach to jeszcze padły groźby o odebraniu funduszy dla instytucji gdzie dopuszcza się do szkalowania kryształowej pamięci o Polakach – najdzielniejszym narodzie świata. [Krytyka Polityczna], [OKO.press]
Konto internetowej hejterki (która m.in szczuła na posłankę Filiks i jej syna) należy do prokuratorki Ziobry albo do kogoś kto się pod nią podszywa. Trudno powiedzieć, która możliwość jest gorsza. Polecamy wspólny reportaż Wirtualnej Polski i TVN. [Wirtualna Polska]
„Kiedyś kochał wolność, wartości europejskie, zarabiał na filmowaniu Owsiaka i Balcerowicza. Dziś przewodzi faszyzującym Kamratom. Marcin Osadowski, bezrobotny z leksusa, datki na niezarejestrowanych Kamratów zbiera do własnej kieszeni” [Frontstory]
Tydzień temu dużo pisaliśmy o planach na nowe elektronie jądrowe w Polsce. Jednak nie jest to pierwszy raz jak zabieramy się za budowę takiej elektrowni. W latach 80 zaczęto budowę elektrowni jądrowej Żarnowiec, której budowa została przerwana przez rząd Tadeusza Mazowieckiego w 1990 roku. Krytyka Polityczna wydała właśnie książkę Piotra Wróblewskiego o budowie tej elektrowni. Pierwszy link prowadzi do wywiadu z autorem, w którym opowiada m.in o tym czy mieliśmy zaplecze techniczne żeby budować atom jak i powodach jakie stały za zamknięciem tego projektu. Drugi link prowadzi do fragmentu jego książki mówiącej o tym czy elektrownia w Żarnowcu mogła podzielić losy tej w Czarnobylu. [Krytyka Polityczna #1], [Krytyka Polityczna #2]
„Według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego, obywatele Ukrainy założyli w zeszłym roku 4 tysiące spółek oraz około 15 tysięcy jednoosobowych działalności gospodarczych. Jedną z nich jest platforma Kapsuła, która sprzedaje ukraińską modę. Rozmawiam z jej właścicielką Natalią Hordijenko o tym, czym się różni prowadzenie biznesu w Polsce i na Ukrainie oraz czym różnią się klientki w obydwu krajach. W podcaście także Wiktoria Pohrebniak z organizacji Euromajdan Warszawa o sytuacji ukraińskich przedsiębiorców, pomocy dla Ukrainy oraz korzyściach dla polskiej gospodarki.”
„Prezydent Chin Xi Jinping rozmawiał w środę przez telefon z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim – poinformowały Pekin i Kijów, była to pierwsza rozmowa między dwoma przywódcami od początku inwazji Rosji.” [Le Monde]
Władze Kazachstanu mają dość niejednoznaczny stosunek do wojny jaka toczy się w Ukrainie. Z jednej strony nie chcą odciąć się od Rosji ale jednocześnie wykorzystują obecną sytuację do poprawy swojej pozycji na arenie międzynarodowej korzystając ze słabnących wpływów Rosji. Ale jaki stosunek do wojny mają Kazachowie? The Diplomat ma interesujący artykuł opisujący zarówno tych zamieszkałych w Kijowie jak i przebywających w Kazachstanie. [The Diplomat]
Taras Woźniak, dyrektor Lwowskiej Galerii Sztuki: »O co tak naprawdę walczą Rosjanie? O to, żeby pozbawić nas swojej tożsamości. Im nie chodzi choćby o zabijanie, ale o mentalność narodu: żeby stał się Rosją«. Lwowska Galeria Sztuki została 29 marca 2023 r. uhonorowana XXIV Nagrodą im. prof. Aleksandra Gieysztora.
Po wizycie w Chinach prezydent Brazylii Lula da Silva odwiedził Europę. AP News pisze o jego pierwszym przystanku – Portugalii. Euronews za to opisuje jego wizytę w Hiszpanii. Lula chociaż nie zmienił swojego poglądu na wojnę w Ukrainie to przestał mówić o „winie Zachodu” i skupił się na kwestiach gospodarczych. [AP News], [Euronews]
„15 kwietnia wyłączone zostały trzy ostatnie elektrownie jądrowe w RFN. Tym samym zakończył się zapoczątkowany w 2002 r., a przypieczętowany decyzją z 2011 r. proces odchodzenia Niemiec od wykorzystywania tego rodzaju energetyki.” Ośrodek Studiów Wschodnich ma dla Was zarówno analizę w formie tekstowej jak i wideo. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Komisja Europejska przygotowała propozycję zmiany europejskiego prawa farmaceutycznego. Co znajduje się w tych propozycjach? Kto poniesie koszty? Serwis Politico przygotował artykuł, gdzie szczegółowo opisuje każdą propozycję KE oraz kto na tym zyska a kto będzie musiał ponieść większe koszty w wyniku danej zmiany. [Politico]
Europejski biznes farmaceutyczny ma się gorzej niż kiedyś. W związku z propozycjami zmiana prawa farmaceutycznego w UE mówi się o tym więcej. Czy regulacja cen za to odpowiada, czy może są jakieś inne przyczyny? Politico wziął pod lupę potencjalne przyczyny tego stanu rzeczy i starał się ocenić czy mają one sens. [Politico]
„Platforma Unii Europejskiej do wspólnego zakupu gazu w celu obniżenia cen i zapewnienia stałych dostaw w najbliższych miesiącach została uruchomiona we wtorek. Kilka firm już złożyło oferty, powiedział rano urzędnik UE, zaledwie dwie godziny po uruchomieniu platformy, znanej jako AggregateEU. Pierwsze dostawy mają być teraz realizowane pod koniec czerwca lub na początku lipca.” [Euronews]
Bliski i Środkowy Wschód
Turecki prezydent Recep Tayyip Erdogan z powodów zdrowotnych odwołał swój udział w kilku wydarzeniach na finiszu kampanii prezydenckiej. Po tym gdy przerwano z nim wywiad na żywo zaczęły mnożyć się spekulacje odnośnie jego stanu zdrowia. Pojawiło się jednak nagranie przygotowane z okazji otwarcia pierwszej tureckiej elektrowni jądrowej (pierwotnie Erdogan miał być tam osobiście). Komentatorzy mówią, iż Erdogan wydaje się być w lepszym zdrowiu, jednak widocznie zmęczony. [The Guardian], [Al-Monitor]
Siły irańskie miały dokonać zajęcia tankowca na terenie Zatoki Omańskiej, jak podała w komunikacie stacjonująca na Bliskim Wschodzie piąta flota marynarki wojennej USA. Media irańskie podają informację, iż tankowiec miał zderzyć się z irańskim statkiem, którego załoga ucierpiała w tym zdarzeniu. Amerykanie zwracają uwagę, iż według ich danych jest to piąte zajęcie tankowca przez Irańczyków w przeciągu ostatnich dwóch lat. Tankowiec płynął z Kuwejtu do Teksasu, pod banderą Wysp Marshalla, według informacji dostępnych w internecie miał należeć do chińskiej spółki. [DW]
„W Iranie słabną protesty, które nie wyłoniły liderów opozycji i zostały zdecydowanie spacyfikowane przez siły bezpieczeństwa. Ponieważ są niewielkie szanse, aby władze zdecydowały się na reformy, utrzymają się także przesłanki do kolejnego antysystemowego buntu. Konieczność wzmocnienia stabilności irańskiego reżimu będzie zachęcała władze do dalszego zacieśniania współpracy z Chinami i Rosją.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Iran potwierdził wyrok śmierci dla mającego niemiecko-irański paszport 68-letniego mężczyzny. Niemieckie ministerstwo spraw zagranicznych protestuje i wzywa do cofnięcia wyroku i przeprowadzenia uczciwego procesu. Mężczyzna miał nie mieć dostępu do prawnika. Był on oskarżony o terroryzm i udział w ataku z 2008 roku z Sziraz, gdzie zginęło 14 osób. [DW]
Azja
W Singapurze wykonano karę śmierci na mężczyźnie skazanym za przemyt 1kg marihuany. Były sekretarz generalny ONZ odbył niespodziewaną wizytę w Mjanmie.
Wspominaliśmy o marcowej wizycie prezydenta Korei Południowej w Japonii. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych przygotował analizę tej wizyty oraz przypomina też wyzwań jakie stoją przed tymi państwami. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
W temacie Korei Południowej i Japonii jest też najnowszy odcinek podcastu Za Rubieżą o historii Korei.
Japonia jest bardzo konserwatywnym państwem. Dopiero teraz dopuszczono na rynek pigułkę aborcyjną, która w wielu innych państwach jest dostępna już od kilkudziesięciu lat. Osoby LGBTQ też nie mogą się cieszyć pełnią praw w tym kraju co zwróciło uwagę opinii międzynarodowej w związku ze zbliżającym się szczytem państw grupy G7, który ma odbyć się właśnie w Japonii. [CNN], [The Pink News]
Trump czy Kukiz to nie jedyni celebryci, którzy przeszli do aktywnej polityki. Serwis Populism Updates opisuje jak celebryci przechodzą do polityki w Nepalu. [Populism Updates @ Substack]
Afryka
„Od połowy kwietnia w Sudanie znów trwa wojna. Tym razem jednak polem bitwy nie są dalekie prowincje, a stolica kraju. Nad Chartumem, jednym z największych miast Afryki, latają samoloty wojskowe. Do tej pory życie straciło ponad pół tysiąca cywilów. Dziwna to wojna, bo po obu stronach stoi sudańska armia, a o władzę biją się dwaj generałowie. Kim są? Jakie interesy łączą ich z Arabią Saudyjską, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i rosyjską Grupą Wagnera? Jak doszło do tego, iż Sudan ma dwie niezależne armie, które dzisiaj skaczą sobie do gardeł? Czy kraj znów czeka krwawa wojna domowa? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story.”
„Wojna w Sudanie jest wynikiem sprzecznych interesów wielu państw, które nie biorą odpowiedzialności za wojnę domową. O tym mówił prof. Andrzej Polus z Uniwersytetu Wrocławskiego.” jeżeli chcecie dowiedzieć się coś o konflikcie w Sudanie a macie tylko kwadrans to polecamy ten odcinek podcastu Podróż bez Paszportu.
Dlaczego Japonia ma bazę wojskową w Dżibuti? Rozwijający się kryzys militarny w Sudanie zwrócił uwagę na jedyną zamorską bazę Japonii – i niektóre problemy związane z tą instalacją wojskową. [The Diplomat]
„Choć RPA deklaruje neutralność w sprawie wojny na Ukrainie i proponuje mediacje, faktycznie konsekwentnie wspiera Rosję. Wynika to z silnego w elitach rządzących sentymentu do okresu współpracy z ZSRR, aktywności i wpływów Rosji oraz upatrywania szansy na zwiększenie znaczenia międzynarodowego RPA w sojuszu z pozostałymi państwami BRICS.” Polecamy zwięzły raport Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. O tym jak to ważki temat świadczy chociażby to, iż w ciągu ostatnich dni prezydent RPA zapowiedział wyjście jego państwa z Międzynarodowego Trybunału Karnego (który wydał nakaz aresztowania Putina) a następnego dnia się z tej zapowiedzi wycofał. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [Reuters]
Kenią wstrząsnęła sprawa pastora, który namawiał członków swojej społeczności religijnej do głodówek. Dzięki nim mieli nawiązać lepszy kontakt z Jezusa. w tej chwili na terenie posiadłości należącej do pastora władze odkryły 90 ciał. Poszukiwania kolejnych przez cały czas trwają. [The Guardian]
Ameryka Łacińska
„Rosyjski minister spraw zagranicznych przebywał w dniach 17–21 kwietnia br. kolejno w Brazylii, Wenezueli, Nikaragui i na Kubie. W trakcie wizyt przekonywał, iż cele i interesy Rosji oraz większości państw latynoamerykańskich są zbieżne. Powielał też fałszywe tezy, m.in. o powodach inwazji na Ukrainę, kreując wizerunek Rosji jako ofiary polityki Zachodu. Podczas gdy pobyt w Brazylii służył legitymizowaniu rosyjskiego przekazu, w pozostałych państwach chodziło głównie o konsolidację więzi z autorytarnymi reżimami, w tym o współpracę w omijaniu sankcji.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Argentyna zacznie płacić za chiński import w juanach, a nie w dolarach - ogłosił rząd. Ta zmiana ma na celu odciążenie kurczących się rezerw dolarowych tego kraju. Więcej o tym jak coraz więcej państw przyjmuje juana do płatności międzynarodowych znajdziecie w dziale Ekonomia i Gospodarka. [Reuters]
Dużo się dzieje w Chile.
Najbardziej oczywistem newsem jest zapowiedź prezydenta Borica, iż państwo przejmie kontrolne pakiety udziałów w firmach zajmujących się wydobyciem litu – który jest wykorzystywany przy produkcji baterii elektrycznych (na które jest coraz większe zapotrzebowanie w związku z rosnącym rynkiem samochodów elektrycznych). [Al-Dżazira]
Mniej oczywiste jest przesunięcie się prezydenta Borica na prawo w kwestii bezpieczeństwa i walki z przestępczością. Serwis Americas Quarterly przedstawia co zmotywowało go do odejścia od lewicowych poglądów i zwiększenia uprawnień policji. [Americas Quarterly]
Ameryka Północna
W marcu serwisu informacyjne obiegł news, iż kilkaset studentów z Indii może zostać deportowanych z Kanady gdyż firma, która pośredniczyła w zdobywaniu pozwoleń na pobyt dopuściła się fałszerstw. Dlaczego Kanada? Czy system edukacji tam jest tak dobry? O tej sprawie jak i ogólnie o kanadyjskim szkolnictwie wyższym mówi dr Marcin Gabryś z Uniwersytetu Jagiellońskiego w podcaście Podróż bez Paszportu.
Skazanie muzyka przez sąd nie zdarza się codziennie ale jednak nie jest czymś niezwykłym. Za to skazanie muzyka za udział w spisku politycznym gdzie w grę wchodzą miliony dolarów już jest. Prakazrel Michel, znany jako członek grupy Fugees, właśnie usłyszał wyrok skazujący. O co chodzi w tej sprawie i kogo miał przekupić raper pisze serwis [The Guardian].
Prezydent Joe Biden oficjalnie ogłosił swój start w wyborach prezydenckich, które odbędą się w 2024 roku. [NBC News]
Tucker Carlson (który według samej stacji Fox News nie powinien być traktowany jako rzetelne źródło informacji2) odchodzi ze stacji Fox News. Dlaczego jest to na tyle ważna informacja, iż piszemy o tym w Tygodniku? Carslon ma ogromny wpływ na amerykańską politykę o czym pisze Noah Smith. Z jego artykułu dowiecie się nie tylko jak Carlson wpływał na politykę ale także jak pomagał kształtować standardy jakie w tej chwili panują w dyskursie publicznym. [Noah Opinion @ Substack]
Wizyta prezydenta Korei Południowej w Stanach Zjednoczonych była dość ciekawa. Z jednej strony prezydent Biden ogłosił, iż jeżeli Korea Północna zaatakuje południowego sąsiada bronią jądrową to będzie to oznaczało koniec tego autorytarnego reżimu. Z drugiej koreański prezydent zaskoczył wszystkich swoim talentem wokalnym. Trudno nam powiedzieć, która z tych rzeczy cieszyła się większym zainteresowaniem mediów. [NPR #1], [NPR #2]
Oceania
Nowa Zelandia zakazała w zeszłym roku eksportu żywych zwierząt. Zakaz wszedł w życie z początkiem kwietnia. Al-Dżazira przygotowała podcast, w którym opisana jest zarówno geneza tego zakazu jak i skutki jakie ma on na podziały społeczne i polityczne w tym kraju.
Ekonomia i gospodarka
Firma Microsoft planowała kupić producenta gier firmę Activision Blizzard jednak decyzja brytyjskiego regulatora może to uniemożliwić. Więcej o całej sprawie pisze [Vox].
„Transatlantycka rywalizacja w zakresie zielonych technologii” Polski Instytut Spraw Międzynarodowych przygotował analizę tego jak USA i UE podchodzą do wspierania zielonych technologii i jaki to ma związek z Chinami. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Tematowi elektromobilności poświęcony jest też odcinek podcastu Ośrodka Studiów Wschodnich. jeżeli chcecie zagłębić się w temat rywalizacji pomiędzy USA, UE i Chinami to zapraszamy do słuchania.
„Świat zadłuża się na potęgę. Czy czeka nas kryzys zadłużenia? Jakie pole manewru mają rządy? Ciąć wydatki, podnosić podatki, restrukturyzować zadłużenie? Liczyć na szybki wzrost gospodarczy albo wysoką inflację? Okazuje się, iż równie źle już było i z tego wyszliśmy. Po wojnie udało się obniżyć dług o połowę w zaledwie dekadę. Jak do tego doszło? Czym jest represja finansowa? Kto kogo represjonuje i za co? I jak to robić, żeby nie skończyło się finansową depresją? O tajnej broni w walce z długiem państwa rozmawiamy z Piotrem Żochem. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski” [GRAPE]
Chińska waluta juan jest powoli, ale zdecydowanie przyjmowana do większej ilości płatności międzynarodowych. Zdaniem analityków może położyć fundamenty pod system handlowy działający równolegle do dominującego dolara amerykańskiego. Polecamy analizę od serwisu [Reuters].
Nauka i technologia
Jak politycy reagują na fact-checking? Włoscy badacze przeprowadzili na ten temat badanie. Jego omówienie znajdziecie w ostatnim odcinku podcastu Ekonomia i cała reszta.
Od czasu przejęcia Twittera przez znanego orędownika wolności słowa Elona Musa serwis zdecydowanie chętniej przychyla się do rządowych wniosków o udostępnienie danych użytkowników. [Rest of World]
Kiedyś Twitter ograniczał widoczność przedstawicieli rosyjskiej czy chińskiej propagandy. Teraz tego nie robi i miliony użytkowników mogą czytać m.in wpisy Dmitrija Miedwiediewa o tym, iż Ukrainę należy zmieść z powierzchni Ziemi. [NPR]
Czy terapie genowe będą się rozwijały jeżeli prawie nikogo na nie nie stać? Mają one ogromny potencjał żeby poprawić życie ludzi ale według serwisu Nature, potrzebna do tego jest także zmiana przepisów. [Nature]
Szafirowy „kot Schrödingera” pokazuje, iż efekty kwantowe są skalowalne. Mając masę 16 mikrogramów, kawałek kryształu istnieje w dwóch różnych stanach jednocześnie. [Science News]
Możecie zobaczyć nowe zdjęcia supermasywnej czarnej dziury. W artykule Reutersa znajduje się nie tylko zdjęcie ale także analiza tego co naukowcy z tego nowego zdjęcia wywnioskowali. [Reuters]
Pamiętacie jeszcze o koronawirusie? On najwyraźniej ciągle o nas pamięta a naukowcy przewidują, iż każdy z nas ma sporą szansę zachorować na niego więcej niż jeden raz. Jakie skutki dla naszego organizmu może mieć taka wielokrotna infekcja? Serwis Nature przedstawia (często sprzeczne z sobą) opinie specjalistów. [Nature]
Bakterie są wokół nas, wśród nas i na nas. O naszym współistnieniu, o bakteriach na różnych tkankach (w tym na oku), o „drugim mózgu” w jelitach i wielu innych rzeczach opowiada prof. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska z Katedry Biotechnologii Środowiskowej na Politechnice Śląskiej w Gliwicach.
Idee, kultura, społeczeństwo
„Eurowizja to nie tylko konkurs piosenki, ale także narzędzie dla uczestniczących w nim państw do promowania swoich wartości. Czy można mówić o wspólnych w przypadku tak zróżnicowanego kontynentu, jak Europa? O kulturowym i politycznym wymiarze Eurowizji opowiada dr Marcin Bogucki z Zakład Teatru i Widowisk Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.”
„Mroczne uczucia będą nas prześladować, dopóki nie zostaną wyrażone słowami. Dalszy rozwój psychiczny wymaga poradzenia sobie z aleksytymią, czyli nieumiejętnością wyrażania emocji dzięki słów lub obrazów.” zapraszamy na artykuł w [Psyche].
1
Co interesujące konserwatywni pieniacze nie zwracają uwagi na fragment gdzie prof. Engelking mówiła, iż strach Polaków był jak najbardziej uzasadniony i sami Żydzi nie mieli o to pretensji mając świadomość, iż są „jak wyrok śmierci”. Polecamy obejrzeć cały wywiad z prof. Engelking na stronie [TVN24].
2
Takie określenia Tuckera Carslona padło podczas procesu o zniesławienie jako linia obrony. Okazuje się, iż sędzia została przekonana argumentem, iż żaden widz nie będzie go traktował tego co mówi poważnie. My pozostaniemy sceptycznie wobec takiej oceny Carlsona. [NPR]
1 rok temu
![Nocny pożar domu pod Bydgoszczą. Pracowite święta dla strażaków z Białych Błot [ZDJĘCIA]](https://metropoliabydgoska.pl/wp-content/uploads/2024/12/25-12-2024_pozar-Ciele_OSP-Biale-Blota.jpg)
