Wydanie 129, 21.04.2023

1 rok temu

Wojna w Ukrainie

W obecnej sytuacji nasi sąsiedzi Ukraińcy potrzebują naszej pomocy być może bardziej niż do tej pory. jeżeli chcecie wspomóc ich finansowo, to tutaj znajdziecie listę zrzutek i organizacji, które polecamy.

• Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Reuters.

• „Miejsce Ukrainy jest w NATO” powiedział sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg w Kijowie. Niezapowiedziana wizyta była pierwszą od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji ponad rok temu. [Politico]

• Zwykły poseł Jarosław Kaczyński ogłosił blokadę wszystkich produktów rolnych przybywających z Ukrainy. Teraz ta blokada została cofnięta. Chociaż sporo się mówiło o protestach rolników związanych z tym zbożem, to jednak pełne zrozumienie tego co się stało wcale nie jest tak proste.

  • Czy Kaczyński musiał tak nagle zareagować, ponieważ UE się tym nie interesowała, a sytuacja nagle się zmieniła? Nie. Działania wbrew prawu UE wynikały z zaniedbań rządu i unikania tego tematu mimo tego, iż pewne wątpliwości były podnoszone wcześniej. Serwis OKO.press przygotował świetny artykuł, który nie tylko przypomina jak miał działać transport zboża z Ukrainy ale także przedstawia linię czasową działań (oraz ich braku) rządu PiS. Drugi artykuł przedstawia reakcję w ukraińskich mediach na blokadę ogłoszoną przez Polskę. [OKO.press #1], [OKO.press #2]

  • Wbrew temu, co można usłyszeć w Wiadomościach, Unia Europejska nie ignoruje problemów, z jakimi borykają się rolnicy. [Euronews]

  • Nie tylko w Polsce pojawiły się problemy na rynku rolnym związane ze zwiększonym importem produktów rolnych z Ukrainy. Ośrodek Studiów Wschodnich przygotował opracowanie opisujące sytuację w państwach, które borykają się z tymi problemami. Opublikowaliśmy je w poprzednim wydaniu. ale uznaliśmy, iż warto je przypomnieć. [Ośrodek Studiów Wschodnich]

  • W czasie, gdy państwa EU graniczące z Ukrainą blokują transport produktów rolnych (w tym zboża), Rosja blokuje korytarz zbożowy przebiegający na Morzu Czarnym. Pretekstem jest oskarżenie strony ukraińskiej o domaganie się łapówek. [Reuters]

  • Ukraińskie produkty rolne wpłynęły na rynek europejski, ale przecież to jest kraj w stanie wojny. Jak rolnictwo tam funkcjonuje? Jak wojna wpłynie na wielkość zbiorów, czy decyzje rolników co do wysiewanych roślin? No i kto obrabia pola, skoro ogłoszono pobór? O tym w podcascie Podróż bez Paszportu mówi dr Hanna Bazhenova z Instytutu Europy Środkowej.

• „Ukraina bez możliwości połączeń lotniczych stała się fenomenem XXI wieku. Po zakończeniu II wojny światowej w Europie nie było tak dużego kraju, w którym tak długo nie funkcjonowałyby lotniska i cały rynek przewozów pasażerskich właśnie samolotami. Przed inwazją rosyjską większość regularnych połączeń lotniczych z Ukrainy odbywała się w ruchu z krajami Unii Europejskiej.” [Nowa Europa Wschodnia]

• The Kyiv Independent przygotował nową serię materiałów o historii Ukrainy. Zaczynają ten cykl od artykułu od 10 najbardziej popularnych błędnych przekonań o historii tego kraju. [The Kyiv Independet]

• Polecamy dwa podcasty od Piotra Pogorzelskiego. Pierwszy porusza temat nowej formy powołań do wojska w Rosji oraz związanym z tym prawdopodobieństwem nowej fali mobilizacji. Drugi skupia się na zakończeniu sezonu grzewczego w Ukrainie i początku wznowienia eksportu energii energetycznej.

Europa

W Mołdawii zaocznie skazano lidera prorosyjskiej opozycji na 15 lat więzienia. Strajki na lotniskach w Niemczech doprowadziły do odwołania tysięcy lotów. Rozwój mobilności wojskowej w Europie. Minister rolnictwa Włoch zapewnia, iż nie jest rasistą – co znaczy, iż pewnie powiedział coś rasistowskiego. W Finlandii otwarto nową elektrownie atomową.

• „Najpóźniej od 2024 r. mieszkańcy Kosowa będą mogli wjechać do Unii Europejskiej bez wizy – zdecydował dziś Parlament Europejski. To ostatni kraj Bałkanów Zachodnich, który nie był objęty umową o ruchu bezwizowym.” [Euractiv.pl]

• Francuska Rada Konstytucyjna uznała, iż nowa reforma emerytalna nie łamie francuskiej konstytucji. Po tej decyzji prezydent Macron podpisał reformę emerytalną, co rozpocznie wprowadzanie jej w życie. Jednak nie wygląda na to, aby protesty miały się z tego powodu skończyć. [BBC]

• Umowa z chińską firmą na sprzedanie jej części portu w Hamburgu staje pod znakiem zapytania. Politico przypomina, co sprawiało, iż pierwotna decyzja niemieckiego rządu budziła wątpliwości oraz donosi, jakie przeszkody stoją w tej chwili na jej drodze. [Politico]

• Nowy pierwszy minister Szkocji, Humza Yousaf, ma problemy gdyż kolejny wysoko postawiony członek jego partii został aresztowany z powodu podejrzeń o nadużycia finansowe. [The Guardian]

• Wyciekł projekt Komisji Europejskiej dotyczący rewizji przepisów farmaceutycznych. Pokazuje on, iż UE chce się rozprawić z zanieczyszczeniami pochodzącymi z leków poprzez zaostrzenie wymagań środowiskowych. Jednak plany te napotykają na wewnętrzny opór, naciski ze strony przemysłu i wątpliwości dotyczące metodologii. [Politico]

• W Rosji Władimir Kara-Murza został skazany na 25 lat łagru. Mimo intensywnej działalności opozycyjnej nie jest on tak znany na Zachodzie jak Aleksiej Nawalny. Artykuł Nowej Gaziety opisuje dobrze jego sylwetkę oraz to co udało mu się osiągnąć. [Nowaja Gazieta]

Bliski i Środkowy Wschód

Kończy się Ramadan– święto przerwania postu, czyli Id al-Fitr państwa sunnickie obchodzą w piątek (dzisiaj), a państwa szyickie w sobotę. Przez trzęsienie ziemi z lutego tego roku w Syrii ponownie rośnie zagrożenie cholerą, chociaż w styczniu choroba wydawała się być pod kontrolą. Bojownicy ISIS zabili w Syrii kolejnych 26 zbieraczy trufli, a łącznie w ich atakach w tym roku zginęło już ponad 200 osób.

• „W dzisiejszym odcinku analizujemy relacje Izraela i państw arabskich. Jak kształtują się relacje Izraela z państwami arabskimi regionu? Czy po 2020 i 2021 roku rzeczywiście jest szansa na trwałe nawiązanie głębszych relacji między tymi krajami? Jaki wpływ na to ma konflikt izraelsko-palestyński? Na te i inne pytania odpowiada Karolina Zielińska, ekspertka OSW.”

• Protesty w Izraelu wciąż trwają. Mają w tej chwili mniej masową formę. Jednak protest jest na tyle powszechny, iż władze przygotowują się do cenzurowania aktów protestu w przypadku incydentów podczas uroczystości państwowych. Zbliża się Dzień Pamięci Poległych Żołnierzy Izraelskich i Ofiar Terroru, a także dzień niepodległości. Obchody Dnia Pamięci o Holokauście odbyły się bez zakłóceń. [Times of Israel]

• „Przez 20 lat rządów Recep Tayyip Erdoğan podporządkował sobie większość najważniejszych instytucji w państwie. Dlaczego wciąż nie udało mu się to z futbolem, chociaż jest dla niego drugą najważniejszą rzeczą po religii? O społecznnym wymiarze piłki nożnej w Turcji opowiada Adam Balcer z Kolegium Europy Wschodniej.”

• Kandydat opozycji na prezydenta Turcji, Kemal Kılıçdaroğlu, w nagraniu skierowanym do młodych wyborców otwarcie przyznał, iż jest Alewitą. Domniemana przynależność religijna była określana jako coś, co może zniechęcić do głosowania na niego wielu muzułmańskich wyborców. Kılıçdaroğlu sam wyszedł na przód i opowiedział o swojej wierze. Dodał, iż nie wybieramy swojej tożsamości i to ona sprawia, iż jesteśmy kim jesteśmy. Możemy jednak wybrać wiele ważnych rzeczy, jak to czy jesteśmy dobrymi czy złymi ludźmi. Czy chcemy żyć w wolnym i rozwijającym się kraju. Bronił on również praw Kurdów i sprzeciwiał się nakładaniu milionom ludzi łatki terrorysty, tylko iż względu na przynależność etniczną. Wybory prezydenckie realizowane są 14 maja. [France 24], [duvaR.]

• W Iraku miały miejsce powodzie, w wyniku których zginęła co najmniej jedna osoba. To kolejny kataklizm, który oddziałuje na zniszczony latami wojen Irak. Chociaż zwykle mowa jest o burzach pustynnych i suszach, tym razem problemów dokładają powodzie. [Al-Monitor]

• W Jemenie, w stolicy kraju podczas dystrybucji pomocy finansowej 78 osób zostało zabitych w wyniku stratowania. Zdarzenie miało miejsce w budynkach dwóch szkół, które zostały zamknięte zaraz po zdarzeniu. Chociaż liczba ofiar może się zmieniać, to kontrolujący miasto rebelianci Huti mówią o 85 ofiarach śmiertelnych i 322 rannych. [DW]

Azja

• Sąd odrzucił wniosek lidera indyjskiej opozycji Rahula Gandhiego o zawieszenie wyroku skazującego go za zniesławienie. Oznacza to, iż może mu grozić więzienie i utrata mandatu parlamentarnego. Żebyście mogli lepiej zrozumieć ważkość tej decyzji sądu, przypominamy podcast Wojciecha Jagielskiego i Krzysztofa Story, który opisuje tę postać oraz obecną sytuację polityczną w Indiach. [The Guardian]

• „W Bangladeszu trwa wojna z prasą. W obliczu wyborów powszechnych, które odbędą się na początku przyszłego roku, rządząca Liga Awami nasila atak na to, co pozostało z wolnych mediów w kraju.” [The Diplomat]

• „Korea Południowa może rozszerzyć swoje wsparcie dla Ukrainy poza pomoc humanitarną i gospodarczą, jeżeli dojdzie do ataku cywilnego na dużą skalę, powiedział prezydent Yoon Suk Yeol, sygnalizując po raz pierwszy zmianę swojego stanowiska wobec uzbrajania Ukrainy.” [Reuters]

• Dużo pisaliśmy o tym, co w tej chwili się dzieje w Korei Południowej politycznie, gospodarczo czy społecznie. Jednak jaka jest historia tego państwa? Mamy wrażenie, iż w przeciwieństwie do Chin czy Japonii bardzo mało mówi się o historii Korei.

Afryka

• Od 15 kwietnia w Chartumie, stolicy Sudanu, dochodzi do starć pomiędzy wojskiem a milicjami gen. Dagalo. Żeby zrozumieć, co się dzieje oraz jaka jest Geneza tego konfliktu, trzeba się cofnąć kilka lat wstecz i lepiej poznać niedawną historię tego kraju. Artykuł Pulsu Lewantu z początku obecnego konfliktu świetnie opisuje tło historyczne, jak i to co, było wiadomo pierwszego dnia starć. Za to podcast serwisu Al-Dżazira, który wyszedł w środę, skupia się na relacjach dziennikarki, która w tej chwili przebywa w stolicy Sudanu. [Puls Lewantu]

• W 2024 roku odbędą się powszechne wybory w Republice Południowej Afryki. Kraj ten walczy z różnymi trudnościami, takimi jak problemy z siecią elektryczną czy próba usunięcia urzędującego prezydenta. Do tej pory dwie partie polityczne odgrywały główną rolę na scenie politycznej, ale właśnie powstało kolejne ugrupowanie polityczne. Czy jest to objaw zdrowej demokracji, czy może koniec końców przysłuży się to zabetonowaniu obecnej sceny politycznej? Artykuł stara się odpowiedzieć na te pytania. [Daily Maverick]

• „Tysiące młodych Tunezyjczyków wyjechało przez lata walczyć w szeregach Państwa Islamskiego. Wbrew pozorom, w większości nie pchnęła ich jednak do tego religia.” – polecamy serdecznie reportaż o drodze do radykalizacji, braku perspektyw, zawiedzionych nadziejach, bezrobociu, niskich płacach, polityce narkotykowej, motywacjach do wyjazdu do tzw. państwa islamskiego. [Dział Zagraniczny]

Ameryka Łacińska

• Iván Velásquez, obecny minister obrony Kolumbii, staje przed najtrudniejszym wyzwaniem swojego życia. Ten były antykorupcyjny bojownik rzuca wyzwanie grupom przestępczym i wojsku, które ma się z nimi zmierzyć. [Americas Quarterly]

• Kolejny tydzień, kolejny artykuł krytykujący Lulę da Silvę. Chociaż w redakcji kibicowaliśmy mu w czasie wyborów, to nie mieliśmy złudzeń, iż będzie wielkim sojusznikiem Ukrainy, gdyż w tym aspekcie miał praktycznie takie samo stanowisko jak Jair Bolsonaro. Jednak jego pozycjonowanie Brazylii na neutralnego rozjemcę, gdy jednocześnie powtarza rosyjską propagandę, było trochę zaskakujące. Al-Dżazira opisuje wizytę Siergieja Ławrowa w Brazylii, a Jakub Majmurek w Krytyce Politycznej opisuje swoje powody rozczarowania Lulą. [Al-Dżazira], [Krytyka Polityczna]

• Jeśli myśleliście, iż w temacie kryptowalut usłyszeliście już wszystko, to mamy dla Was historię argentyńskiej piramidy spirytualistyczno-kryptowalutowej prowadzonej przez pastora celebrytę. [Rest of World]

Ameryka Północna

• „Ponad 155 tysięcy pracowników federalnych w Kanadzie rozpoczęło strajk, co oznacza największą tego typu akcję w tym kraju od ponad trzech dekad. Strajk ma miejsce po tym, jak związek zawodowy pracowników federalnych nie osiągnął porozumienia z rządem w kwestiach związanych z płacami i pracą zdalną.” [BBC]

• Historie z krainy broni palnej i uprzedzeń

  • Bycie lekarzem, który wykonuje zabieg aborcji, już wcześniej było ryzykowne w Stanach Zjednoczonych. Prześladowanie ze strony antyaborcyjnych grup terrorystycznych jest ciągłe i czasami środowiska te posuwają się do morderstw. Po zniesieniu federalnej ochrony dla aborcji sytuacja w wielu republikańskich stanach pozostało trudniejsza. The Guardian ma dla was reportaż o lekarce, która jako jedyna wykonuje aborcje w stanie Alabama. [The Guardian]

  • Wyciekły e-maile ukazujące, jak na przestrzeni kilku ostatnich lat potężny stał się ruch walczący ze społecznością osób transpłciowych. To, co aktywiści i politycy jeszcze kilka lat temu mówili sobie jedynie w mailach, w tej chwili jest otwarte wyrażane w nowych propozycjach prawnych, które mają ograniczać prawa tej społeczności. [Vice]

  • Środowiska konserwatywne często oskarżają przeciwników o emocjonalne argumenty i brak racjonalności. Jednak kiedy producent piwa zatrudnił influencerkę będącą trans kobietą do promocji piwa na swoim profilu społecznościowym, to właśnie środowiska konserwatywne wpadły w amok. Decyzje o bojkocie można zrozumieć, ale groźby polityków, groźby śmierci wobec influencerki czy wysyłanie gróźb wysadzenia fabryk, w których produkowane jest piwo, przypominają bardziej działalność terrorystyczną. [Vox]

  • Zooey Zephyr, członkinii izby reprezentantów stanu Montana, powiedziała na posiedzeniu izby, iż republikańscy politycy mają krew na rękach. Za te słowa republikanie chcą, żeby została ukarana. Jednocześnie we wniosku o to piszą o demokratycznej polityczce jako mężczyźnie, co pokazuje, co tak naprawdę myślą o osobach transpłciowych. [The Hill]

  • W Stanach Zjednoczonych pomylenie drzwi czy podjazdu pod domem może skończyć się tak, iż ktoś wyciągnie broń palną i zacznie strzelać. Wbrew stereotypom nie chodzi o dzielnice z wysokimi współczynnikami przestępstw, tylko właśnie takie, które można by uznać za bezpieczne. choćby biały kolor skóry nie chroni przed byciem uznanym za zagrożenie. [The Guardian]

  • Młode dziewczyny, które padły ofiarą przemocy seksualnej, zdecydowanie częściej trafiają w późniejszym życiu do więzień. Chociaż pierwsze doniesienia o tym padły w raporcie sprzed kilku lat, to ciągle nie udało się wprowadzić zmian, które by ułatwiały pokrzywdzonym dziewczynom powrót do normalnego życia. [The Washington Post]

  • Stany Zjednoczone to kraj wolności, w tym także wolności do przemocy fizycznej wobec uczniów w szkole, przynajmniej w niektórych stanach. [The Hechinger Report]

• Przypominamy, iż PITy można złożyć do 2 maja w tym roku. jeżeli zastanawiacie się, jak wygląda składanie deklaracji podatkowych w Stanach Zjednoczonych, to spieszymy Was poinformować, iż należy się cieszyć z tego, jak to wygląda w Polsce. W Stanach Zjednoczonych wypełnianie deklaracji podatkowych jest bardziej uciążliwe i trudne, a firmy, które zarabiają na pomaganiu ludziom w ich wypełnianiu, aktywnie lobbują za tym, żeby rząd federalny w żaden sposób nie upraszczał procedur. Serwis ProPublica ma cały cykl artykułów związanych z tym tematem. My polecamy dwa: jeden starszy (z 2019 roku) opisujący lobbing firm i drugi, nowszy, który opisuje jak jedna z większych firm doszła do porozumienia z prokuraturą generalną i wypłaci swoim użytkownikom kilkadziesiąt milionów dolarów bezprawnie pobranych opłat. [ProPublica #1], [ProPublica #2]

• Dużo pisaliśmy o kontrowersjach związanych z sędzią Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych Clarensie Thomasie. Chociaż nie wyszły na jaw żadne nowe łapówki prezenty od jego konserwatywnego przyjaciela, to polecamy Wam odcinek Podkastu amerykańskiego, który opowiada właśnie o tej aferze. Co ważniejsze, ukazuje on postać sędziego Thomasa, dzięki czemu można docenić himalaje hipokryzji, na jakie człowiek ten wspina się w swoich wypowiedziach.

• Stacja Fox News zawarła ugodę z firmą Dominion Voting Systems, która na antenie stacji telewizyjnej była wielokrotnie pomówiona o fałszerstwa wyborcze. jeżeli nie znacie szczegółów tej sprawy, to polecamy odcinek Podkastu amerykańskiego na ten temat. Przed ugodą ujawniono wiele smakowitych informacji o tym, co wiedzieli pracownicy i kierownicy stacji Fox o zarzutach związanych z „kradzieżą wyborów” przez Bidena. The Guardian za to pisze, iż to nie koniec sądowych problemów stacji. [The Guardian]

Oceania

• Parlament Wysp Cooka zdekryminalizował stosunki homoseksualne. Co ciekawe, pierwsze przymiarki do zalegalizowania stosunków płciowych między mężczyznami (które były karane według przepisów odziedziczonych po Brytyjczykach i ich imperium kolonialnym) miały miejsce w 2017 roku. Jednak w wyniku protestów kierunek zmian odwrócono i do kodeksów wpisano również karalność stosunków płciowych między kobietami. [Radio New Zealand]

• Sportowcy z Nauru zdecydowanie zwyciężyli w klasyfikacji medalowej Mistrzostwa Oceanii w trójboju siłowym, które odbywały się w Niue. Nauru zdobyło 55 złotych i 6 srebrnych medali, a drugie w klasyfikacji Niue 10 złotych i 6 srebrnych. Dominacja Nauru nie jest niczym zaskakującym – kraj ten od lat notuje bardzo dobre wyniki w sportach siłowych. [Radio New Zealand]

Ekonomia i gospodarka

• Zastanawialiście się, co by było, gdyby terminale na których płacicie Blikiem mówiły do was zamiast tylko wyświetlać komunikat? Wystarczy wycieczka do Indii, żebyście się mogli o tym przekonać. Możecie też przeczytać artykuł Rest of World o tym, jak wykorzystanie głośniczków przy dokonywanie błyskawicznych transakcji bankowych sprawiło, iż zawitały one do najmniejszych sklepów. [Rest of World]

• Polskie plany elektrowni jądrowych stawiają kolejne kroki naprzód. W życie wchodzi specustawa jądrowa. PGE oraz ZE PAK wspólnie chcą zbudować elektrownię jądrową w Pątnowie. Orlen i Synthos ogłaszają pierwsze planowane lokalizacje mniejszych bloków jądrowych SMR, które mają zacząć pracę jeszcze w tej dekadzie oraz podpisują umowy z bankami zapewniające część finansowania. W programie elektrowni jądrowej na Pomorzu budowanej przez Polskie Elektrownie Jądrowe, ogłoszono, iż elektrownię zaprojektuje i wybuduje konsorcjum Westinghouse oraz Bechtel. Za prowadzone w kraju programy jądrowe trzymamy kciuki i czekamy na realizację oraz kolejne łopaty w ziemi. [Wysokie Napięcie], [Centrum Informacji o Rynku Energii #1], [Centrum Informacji o Rynku Energii #2], [Rzeczpospolita], [Centrum Informacji o Rynku Energii #3]

Nauka i technologia

• Na pewno wielokrotnie korzystaliście z tłumaczenia maszynowego i cieszycie się z istnienia takich narzędzi. Jednak błędy, jakie czasami popełniają te narzędzia, mogą mieć dla ludzi tragiczne skutki. Serwis Rest of World opisuje o tym, co się dzieje, gdy zarówno aplikujący jak i rozpatrujący wnioski korzystają z tłumaczenia maszynowego, a nie profesjonalnego tłumacza. [Rest of World]

• Wbrew temu, co się wam może wydawać, udźwiękowienie filmów i seriali jest w tej chwili na strasznym poziomie nie tylko w Polsce. Powodów tej sytuacji jest kilka (jedną z nich jest mnogość różnych serwisów streamingowych), ale teraz chcemy napisać o rozwiązaniu, przynajmniej potencjalnym, jakie zaproponował serwis Amazon. W serwisie Amazona Prime Video niektóre produkcje będą miały dostępną funkcję, która z pomocą różnych algorytmów sprawi, iż dialogi będą lepiej słyszalne, ale dźwięki tła pozostaną na tym samym poziomie. [IndieWire]

• „Pomimo, iż zależność LDL-choroby serca jest jedną z lepiej udokumentowanych, to wystarczy 5 minut na dowolnej keto-grupie, jeden filmik doktora-karniwora czy 30 sekundowy tiktok niskowęglowodanowej szamanki, żeby dowiedzieć się, iż to spisek korporacji farmaceutycznych, które zmówiły się z jaszczuro-ludźmi. Wszystko po to, żeby truć margaryną Prawdziwych Polaków, którzy jeszcze nie włączyli myślenia. [Damian Parol]

• Europejska Agencja Kosmiczna wysłała w kosmos sondę Juice (Jupiter Icy Moons Explorer). O tym jak ma przebiegać misja i dlaczego interesujemy się księżycami Jowisza pisze serwis [CNN].

• Produkty sojowe odgrywają istotną rolę m.in. w dietach populacji zamieszkujących tereny Azji wschodniej, ale także np. u osób eliminujących mięso lub produkty odzwierzęce ze swojego jadłospisu. Są one cenione ze względu na liczne walory prozdrowotne, ale... z soją wiążą się również kontrowersje. Krąży w tym zakresie wiele niejasności m.in. dotyczących wpływu na hormony, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Jak to jest więc z tą soją?

• Australijscy naukowcy z powodzeniem wykorzystali pleśń podwórkową do rozbicia jednego z najbardziej upartych tworzyw sztucznych na świecie. Jest to odkrycie, które, jak mają nadzieję, może w ciągu kilku lat złagodzić ciężar globalnego kryzysu recyklingu. [ABC]

• „Koszt wprowadzenia na rynek nowego leku to miliardy dolarów i 15-20 lat potrzebne na badania.(…) W podcaście rozmawiamy o prehistorycznych i historycznych próbach leczenia się ludzi, jak wyglądały pierwsze wytworzone leki, pierwsze tabletki, dlaczego wszędzie jest dodawany monotlenek diwodoru i nikt o tym nie alarmuje oraz czy można zostać profesorem chemii będąc zagrożonym z tego przedmiotu w podstawówce.” [embed]

• Nowa rakieta firmy SpaceX należącej do Elona Muska eksplodowała podczas swojego dziewiczego lotu. Po kilku minutach lotu rakieta Starship – największa, jaka kiedykolwiek powstała – zaczęła wymykać się spod kontroli i niedługo została zniszczona przez ładunki pokładowe. [BBC]

Idee, kultura, społeczeństwo

• Herbatka dobra na wszystko. O historii, popularyzacji, adekwatnościach, własnościach przeciwutleniających, marketingu i wielu innych tematach herbacianego świata opowiada dr Aleksandra Sentkowska ze Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów UW.