Rok 2022 był ciężki, ale na pocieszenie możecie sobie pomyśleć, iż przynajmniej rynek kryptowalut miał kilka mocnych załamań. Redakcja Tygodnika Neuropa życzy Wam, aby nadchodzący rok był lepszy od poprzedniego, a Rosjanie ponieśli całkowitą porażkę w Ukrainie.
Jeśli podoba się Wam nasza praca to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową - wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Polska
„Fundacja prowadzona przez Magdalenę Ogórek stawia pod Ząbkowicami muzeum poświęcone utraconym dziełom sztuki. Ustaliliśmy, iż darowiznę na tę prywatną inwestycję przekazała Fundacja Lotos – należąca do zlikwidowanej spółki Skarbu Państwa” [Frontstory]
„Po 20 grudnia 2022 roku Julia Przyłębska powinna pełnić funkcję tymczasowego prezesa TK i zwołać Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego, które przedstawi Prezydentowi RP kandydatów na nowego Prezesa TK” To, iż magister Przyłębska tak nie zrobiła, nie powinno Was zaskoczyć. O tym, jak Trybunał Konstytucyjny niszczy państwo prawa prof. Biernat rozmawia z [Archiwum Osiatyńskiego].
Jeśli myśleliście, iż z niż demograficzny w końcu rozwiąże problem przepełnionych klas w szkołach, to chyba zapomnieliście, iż ministrem edukacji jest Przemysław Czarnek. Zapowiada on zwolnienia nauczycieli, choćby 100 tys. osób w roku 2024. Polskie szkolnictwo potrzebuje reform, ale w redakcji wolelibyśmy, żeby nie zajmował się nimi minister Czarnek. [Gazeta.pl]
Kaja Godek znowu chce walczyć z aborcją. Teraz do Sejmu trafił obywatelski projekt, którego celem jest karanie za samo informowanie o możliwości przeprowadzenia aborcji. Chociaż rzecznik rządu nie wypowiadał się przychylnie o tym projekcie, to można założyć, iż nie zostanie on odrzucony w pierwszym czytaniu tylko, głosami PiS, trafi do sejmowej „zamrażarki”. [Wprost]
27 grudnia 27 roku w Gazecie Wyborczej ukazał się artykuł „Ustawa za łapówkę czyli przychodzi Rywin do Michnika”. 20 lat po wybuchu, afera Rywina wydaje się niezbyt istotna chociaż miała ona wpływ na kształt naszej sceny politycznej. Antonii Dudek w kolejnym odcinku swojej audycji przypomina w przystępny sposób, o co chodziło w samej aferze oraz przedstawia kulisy działania pierwszej komisji śledczej.
W latach 48-55 przymusowo wcielano ludzi do organizacji Służba Polsce i nazywano junakami. Harowali choćby po kilkanaście godzin dziennie w kopalniach, kamieniołomach czy na budowach. Dostawali paskudne jedzenie, powszechne były wypadki, kalectwa. Nie dostawali za swoją pracę pieniędzy. Ogólnie niczym się to nie różniło od obozów pracy – no, poza tym, iż dotyczyło młodzieży w wieku 16-21 lat. [Nowiny24]
Wojna w Ukrainie
W obecnej sytuacji nasi sąsiedzi Ukraińcy potrzebują naszej pomocy być może bardziej niż do tej pory. jeżeli chcecie wspomóc ich finansowo, to tutaj znajdziecie listę zrzutek i organizacji, które polecamy.
28 grudnia prezydent Wołodymyr Zełenski wygłosił doroczne przemówienie do ukraińskiego parlamentu, Rady Najwyższej, podczas jej ostatniej sesji w tym roku. Mówił przez około 45 minut o polityce wewnętrznej i zagranicznej i podkreślił, iż najważniejszym celem państwa jest przywrócenie integralności terytorialnej i sprowadzenie Ukraińców przetrzymywanych w rosyjskiej niewoli. The Kyiv Independent szczegółowo analizuje, co zostało powiedziane w czasie przemówienia. Możecie też w serwisie Youtube obejrzeć to przemówienie, korzystając z automatycznie generowanego tłumaczenia napisów (polecamy jednak tłumaczenie na angielski). [The Kyiv Independent]
Pisaliśmy kilkukrotnie o skomplikowanej sytuacji Naddniestrza. W czasie wojny w Ukrainie na pewno niektórzy z Was zadali sobie pytanie „A może Ukraińskie wojsko powinno tam po prostu wejść?”. Artykuł przekonuje, iż rozwiązanie sytuacji tego regionu dzięki siły zbrojnej nie jest wcale takie proste, a skomplikowana sieć powiązań gospodarczych i politycznych pomiędzy Naddniestrzem, Mołdawia a Ukrainą sprawia, iż jest to sytuacja dużo delikatniejsza, niż może się na pierwszy rzut oka wydawać. [European Pravda]
Polecamy wam krótki foto- i wideoreportaż o tytule „Wytrzymałość i opór w Ukrainie”, który dla The Wall Street Journal stworzyła Justyna Mielnikiewicz. [The Wall Street Journal]
Europa
Holandia może deportować Rosjan uciekających przed mobilizacją .ExxonMobil pozywa UE za podatek od nadmiarowych zysków.
Miała miejsce kolejna odsłona napięć między Serbami i Albańczykami zamieszkującymi Kosowo. Prezydent Serbii postawił wojska w stan gotowości, Serbowie w Kosowie zabarykadowali drogi dojazdowe do ich części kraju, a w tle spór o tablice rejestracyjne. O tym, jak spór rozwiązano, co jest jego przyczyną, czy rzeczywiście chodzi o tablice rejestracyjne i jak potoczyć się dalej może konflikt między Kosowarami i Serbami, a także jakie są postulowane drogi rozwiązania go opowiada Marta Szpala, analityczka Ośrodka Studiów Wschodnich. Pod linkiem do artykułu krótka wersja tekstowa, a bardziej pogłębiona i rozbudowana rozmowa znajduje się w formie audio. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
„Osłabiona wojną w Ukrainie Moskwa nie jest w stanie udźwignąć swych zobowiązań; ewakuowała zresztą żołnierzy z bazy w Giumri w Armenii, by ich rzucić na front ukraiński. To oznacza, iż Rosja przestała być wiarygodnym sojusznikiem, na co pozostałe państwa Organizacji Traktatu o Bezpieczeństwie Zbiorowym zwróciły już baczną uwagę i szukają pomocy gdzie indziej, zwłaszcza w Chinach. Terytoria postsowieckie wysuwają się Moskwie z rąk.” [Kultura Liberalna]
Minął rok nowego rządu w Niemczech. Jak rządzące partie oceniają wyborcy po tym roku? Jak na te oceny wpłynęła wojna w Ukrainie? Jak radzą sobie partie opozycyjne? Co mówią rosnące notowania skrajnie prawicowej AfD o nastrojach społecznych w Niemczech? Na te i inne pytania poznacie odpowiedź w podcaście Europe Elects.
„Nieudany zamach stanu w Niemczech, choć operetkowy, nie był wcale czymś nowym. Podobne scenariusze od lat pisują inne grupy ekstremistów – czasami wspierane przez mundurowych, którzy mają je zwalczać. O przenikaniu się tych dwóch światów opowiada dr Agata Kałabunowska, autorka książki Skrajna prawica we współczesnych Niemczech. Ujęcie ideologiczne.”
Patoinfluencer i mizogin Andrew Tate został zatrzymany w Rumunii pod zarzutem przestępczości zorganizowanej, sutenerstwa i gwałtu. Chociaż rumuńska policja prowadziła przeciwko niemu działania od jakiegoś czasu, to zatrzymanie doszło do skutku dzięki temu, iż Tate potwierdził swoją obecność w kraju w czasie internetowej sprzeczki z aktywistką klimatyczną Gretą Thunberg. Nie dość, iż trafił w ręce policji to jeszcze społeczność internetowa uznała żart Thunberg z Tate’a za tak zabawny, iż jest on w tej chwili jednym z 30 najbardziej lajkowanych twitów w historii serwisu Twitter. [The Guardian]
Amerykański Inflation Reduction Act wywołał pewne obawy w Unii Europejskiej. Bruksela obawiała się, iż może on niekorzystnie wpłynąć na równowagę w stosunkach gospodarczych między USA a UE. Administracja Joe Bidena zaadresowała w pewien sposób obawy partnerów zza Atlantyku o czym przeczytacie w [Politico].
Bliski i Środkowy Wschód
Mimo sygnalizowanej niechęci strony syryjskiej (o której pisaliśmy na łamach tygodnika) w Moskwie miało miejsce pierwsze od ponad 10 lat spotkanie ministrów obrony Syrii i Turcji. Wydarzenie to jest przełomowe. Po wybuchu protestów i rewolucji w Syrii, Turcja stała po stronie rebeliantów i dążyła do obalenia autokratycznych rządów prezydenta Asada. Asad jednak, między innymi dzięki wsparciu z Rosji i Iranu, utrzymał się przy władzy, a sąsiedzi próbują normalizować stosunki. W tym samym czasie jednak, Turcja planuje kolejną operację militarną przeciwko Kurdom w północnej Syrii. [Al-Monitor]
Po niedawnej wizycie Chin w regionie zatoki perskiej informujemy o innym azjatyckim sporym graczu, który zacieśnia powiązania gospodarcze z regionem. Mowa tym razem o Japonii. Od gazu z Omanu przez współpracę z Arabią Saudyjską przy transformacji energetycznej. [Al-Monitor]
Protesty w Iranie realizowane są już 100 dni. Mimo brutalnych represji ze strony rządzących nie widać oznak ich wygaśnięcia. Mimo tortur, wyroków śmierci czy pacyfikowania demonstracji protesty przez cały czas trwają. [BBC]
Śledczy z Niemiec, Francji i Luksemburga udają się do Libanu w sprawie prowadzonego przez nich śledztwa przeciwko Riadowi Salamehowi, szefowi libańskiego banku centralnego. Oskarżany o defraudacje Salameh zaprzecza wszystkim oskarżeniom. Liban pozostaje od 2019 roku w ustawicznym kryzysie ekonomicznym o katastrofalnych rozmiarach. [Reuters]
Jeden z „ośmiu cudów świata” czyli jordańska Petra została ewakuowana w wyniku ryzyka powodzi błyskawicznych. Wykute w skałach miasto nie posiada odpowiedniego systemu melioracyjnego dla radzenia sobie ze względnie obfitymi zimowymi deszczami. W przeszłości dochodziło już w Petrze do powodzi skutkujących ofiarami śmiertelnymi, zatem ryzyko jest poważne. [Al-Monitor]
Azja
Prezydentka Tajwanu Tsai Ing-wen ogłosiła przedłużenie okresu obowiązkowej służby wojskowej z czterech do dwunastu miesięcy. Oprócz wydłużenia zwiększona ma zostać także intensywność szkoleń, jakie przechodzą poborowi. Zmiana wynika ze wzrostu zagrożenia inwazją ze strony komunistycznych Chin. [The Drive]
Chiny wycofują się z polityki Zero Covid, za to inne kraje wprowadzają lub rozważają wprowadzenie restrykcji wobec podróżujących z Chin. Reuters przygotował listę wprowadzanych obostrzeń, wśród których jest m.in obowiązek okazania negatywnego wyniku testu. [Reuters]
Wraz z zaginięciem łodzi ze 180 migrantami Rohingya 2022 może zostać jednym z najbardziej śmiertelnych lat na morzu dla tej społeczności. Rohingya to mniejszość etniczna i religijna (są muzułmanami) w buddyjskiej Mjanmie/Birmie, gdzie są pozbawieni praw oraz poddawani prześladowaniom. Prawie jeden milion żyje w przepełnionych obozach dla uchodźców w Bangladeszu. W porównaniu do 2021 wzrosła pięciokrotnie (do około 2400) liczba migrantów próbujących dostać się do Azji Południowo-Wschodniej drogą morską. [ABC News]
Obecny prezydent Korei Południowej Yoon Suk Yeol ułaskawi byłego prezydenta Lee Myung-baka, który odsłużył mniej niż trzy lata ze swojego siedemnastoletniego wyroku. Lee został skazany za korupcję oraz defraudację środków z firmy, którą posiadał podczas swojej kadencji prezydenckiej. Był prezesem Hyundaia w latach 80 i 90, kiedy gospodarka Korei Południowej gwałtownie się rozwijała. [DW]
Władze Uzbekistanu poinformowały o osiemnastu zmarłych dzieciach, które wcześniej zażyły wyprodukowany w Indiach syrop. O podobnej sprawie pisaliśmy w wydaniach 101. oraz 102. [Reuters]
Afryka
Atak Asz-Szabab z końca listopada na hotel w Mogadiszu przykrył medialnie operację wojsk sił rządowych w centrum kraju. Te przy wsparciu USA oraz lokalnych bojówek wyzwoliły kilkanaście wsi oraz zabiły około stu członków Asz-Szabab. W ataku na hotel zginęło ośmiu cywilów, jeden z żołnierzy odbijający hotel oraz pięciu bojowników islamskich biorących udział w ataku. Taka wymiana ciosów to dobra ilustracja patowej sytuacji w Somalii. Niemożliwe wydają się rozwiązania zarówno militarne, jak i próby pokojowe. Rząd centralny ma niską legitymację, klany, które stanowią podstawę somalijskiego społeczeństwa są podzielone. Jednocześnie Asz-Szabab, lokalna komórka Al-Kaidy, cieszy się poparciem na kontrolowanych terenach oferując merytokratyczne rządy w ramach islamskiej teokracji. [Konflikty.pl]
Sąd w Angoli nakazał prewencyjne zajęcie majątku wartego 1 mld dolarów należącego do Isabeli dos Santos, córki byłego prezydenta tego kraju. Dos Santos jest oskarżona o defraudację i pranie brudnych pieniędzy. Jose Eduardo dos Santos był prezydentem Angoli przez prawie 40 lat do 2017 roku, kiedy zmarł. [Al-Dżazira]
Do osiemnastu wzrosła liczba ofiar w wybuchu cysterny gazowej w Boksburgu w RPA. Wybuch miał miejsce w Wigilię Bożego Narodzenia, niedaleko szpitala. Większość ofiar to pracownicy oraz pacjenci placówki. [Reuters]
W Peru zginęło już ponad 20 osób w protestach związanych z usunięciem Pedro Castillo z funkcji prezydenta. Al-Dżazira pisze o tym, iż aresztowano 3 policyjnych generałów, którzy mieli brać łapówki za zgodą byłego już prezydenta. OKO.press ma natomiast tekst Artura Domosławskiego, który opisuje zarówno drogę na szczyt jak i upadek Pedro Castillo. Wrzucaliśmy już takie podsumowania, ale w tym znajdziecie sporo informacji (można by rzec, iż wręcz ploteczek), których nie można było znaleźć w dużych zachodnich serwisach. Niestety tekst jest napisany do przesady kwiecistym stylem, w którym czasami można zgubić ważne informacje. [Al-Dżazira], [OKO.press]
W niedzielę 1 stycznia odbędzie się inauguracja kolejnej prezydentury Luli da Silvy. W związku z protestami zwolenników obecnego prezydenta sytuacja jest napięta – sąd najwyższy tymczasowo zakazał posiadaczom broni noszenia jej w stolicy. Wszystko z powodu obaw o zamach na nowego prezydenta lub zamach stanu na nowy rząd, o czym przeczytacie w artykule Al-Dżaziry. Tymczasem Lula zakończył obsadzać swój nowy rząd, wybierając do niego aż 11 kobiet, w tym aktywistkę na rzecz ochrony Amazonii – Marinę Silvę jako ministrę środowiska. [Al-Dżazira], [AP News]
Sąd najwyższy Argentyny wydał wyrok nakazujący zwiększenie państwowego finansowania dla stolicy kraju, Buenos Aires. Prezydent Alberto Fernandez, chociaż początkowo nie miał zamiaru wykonać wyroku, to jednak zmienił zdanie, mimo tego, iż uznaje go za niesprawiedliwy. Czy chodzi o konflikt między prezydentem a konserwatywnym sądem najwyższym? Czy może bogatą stolicą a resztą kraju? Trudno powiedzieć, ale artykuł Al-Dżaziry pomoże to trochę zrozumieć. [Al-Dżazira]
Ameryka Północna
„Po dwudziestu latach w Partii Demokratycznej doszło do prawdziwej rewolucji pokoleniowej: 82-letnia Nancy Pelosi odchodzi na emeryturę, w roli lidera partii w Izbie Reprezentantów zastąpi ją 52 letni Hakeem Jeffries. (…) Średni wiek Amerykanina to 38 lat, ale tylko 5 procent kongresmenów ma tyle lub mniej. (…)Czym jest zasada starszeństwa, która premiuje wiek, a nie umiejętności? Dlaczego dla Kalifornii lepsza jest niedomagająca senatorka z trzydziestoletnim stażem, niż młodsza, ale dopiero co wybrana do Senatu? Zastanawiamy się też nad tym, czy Joe Biden, najstarszy prezydent w historii, powinien ubiegać się reelekcję w 2024 roku – i czy jest ktoś, kto mógłby go zastąpić. Bo może rację mają ci, którzy twierdzą, iż skoro społeczeństwo się starzeje, to musi starzeć się także Kongres?” Polecamy Podkast amerykański o gerontokracji w amerykańskiej polityce.
Burza śnieżna, która przetoczyła się przez Stany Zjednoczone w świąteczny weekend, zabiła co najmniej 60 osób w ośmiu stanach. Poza ofiarami śmiertelnymi wiele tysięcy ludzi utknęło na lotniskach z powodu odwołanych lotów. Więcej przeczytacie w artykule [BBC].
W ramach prawdziwie chrześcijańskiej celebracji świąt bożego narodzenia gubernator stanu Teksas wysyła migrantów autobusem przed dom wiceprezydentki. Oczywiście nie zapewnia im żadnej ochrony przed ogromnym mrozem, który zabił w świąteczny weekend 60 osób. CNN pisze o szczegółach tego wydarzenia, a jeżeli chcecie przeczytać o poprzednich przypadkach takich zachowań republikańskich polityków to zajrzyjcie do wydania 98. i 99. [CNN]
Tydzień temu pisaliśmy o tym, jak nowo wybrany republikański kongresmen nakłamał w swoim życiorysie. Poza publicznym oburzeniem (także ze strony Partii Republikańskiej) spowodowało to wszczęcie przez prokuraturę dochodzenia, które ma sprawdzić, czy kongresmen kłamiąc nie złamał prawa. [Euractiv]
Oceania
„Daniel Edmund Duggan został aresztowany przez Australijczyków. Za tymi siedmioma słowami kryje się być może fragment jednej z największych afer szpiegowskich na linii Stany Zjednoczone – Chińska Republika Ludowa.” Duggan w przeszłości służył w amerykańskiej piechocie morskiej, w której pilotował AV-8B Harrier. Informacje o tym samolocie i jego wykorzystaniu miał przekazywać stronie chińskiej. [Konflikty.pl]
Ekonomia i gospodarka
Koniec roku to czas na podsumowania. Serwis Reuters ma dla Was podsumowanie burzliwego roku na rynkach finansowych. [Reuters]
Reuters przygotował także podsumowanie tragicznego roku na rynku kryptowalut. Staraliśmy się donosić wam o kolejnych problemach tego sektora, ale być może potrzebujecie poprawić sobie humor na koniec roku. [Reuters]
Aplikacja TikTok szpiegowała dziennikarzy. Chociaż o takim wykorzystaniu tej chińskiej aplikacji mówiono od dawna, to jednak nie wpłynęło to na jej rosnącą popularność. Financial Times ma artykuł o tym, jak dziennikarze pracujący nad materiałami dotyczącymi tej aplikacji byli śledzeni za jej pomocą przez pracowników tej firmy – do czego sama firma się teraz przyznała. [Financial Times]
Nauka i Technologia
Serwis Nature przygotował zestawienie najważniejszych newsów z mijającego roku. Chociaż znajdziecie tam informacje o przełomowych odkryciach, to według nas najciekawsze są te dotyczące wydarzeń politycznych, ponieważ dobitnie pokazują, jak polityka wpływa na naukę. [Nature]
Po ostatniej usterce i awaryjnym lądowaniu samolotu B-2 Spirit ponownie wyszła na jaw ich pięta achillesowa. Nie jest to tym razem skomplikowana geometria czy nieidealne (eufemistycznie rzecz ujmując) własności aerodynamiczne. Chodzi o ich macierzystą bazę – jedyną w której te samoloty stacjonują na stałe. Ma ona tylko jedną drogę startową i jej zablokowanie powoduje, iż wszystkie Spirity zostają uziemione. [Konflikty.pl]
W Azji szaleje kolejna plaga – krótkowzroczność. choćby 90% dzieci w Chinach cierpi na tą przypadłość. Oczywiście wzrost liczby chorych na krótkowzroczność wzrasta na całym świecie, ale to w Azji wzrost jest najbardziej dramatyczny. O tym, co jest przyczyną i czy możemy z tym jakoś walczyć, pisze [BBC Future].
Pisaliśmy już o wielkiej burzy śnieżnej w Stanach Zjednoczonych, ale nie wspomnieliśmy o tym, iż wpłynęła ona nie tylko na ludzi. Artykuł NPR opisuje, jak ludzie walczyli o życie nietoperzy, które wpadły w stan hipotermii z powodu nagłej zmiany temperatury. [NPR]
Idee, Kultura, Społeczeństwo
„Szlachta była grupą niezwykle zróżnicowaną pod względem majątkowym, a także wyznaniowym. Wszystkim jednak wypadało znać łacinę, dobrze przemawiać – żeby brać udział w życiu publicznym. (…) W podcaście rozmawiamy o tworzeniu się edukacji świeckiej, o pierwszych pomysłach na tworzenie ujednoliconego programu i pierwszych podręcznikach do fizyki po polsku.” O tym, jak wyglądała edukacja szlachciców w I Rzeczpospolitej, dowiecie się z rozmowy z dr Joanną Orzeł.
Przystawalność twierdzeń matematyki do świata, w którym żyjemy, jest często podnoszonym argumentem za jego nadprzyrodzonym pochodzeniem. Doktorant matematyki Stanisław Cichomski w polemice z prof. Hellerem wskazuje na problemy z takim myśleniem – od „dziur” w aksjomatach geometrii po twierdzenia matematyczne, które coraz częściej możemy „dowodzić” tylko eksperymentując. [Gazeta Wyborcza (TWARDY PAYWALL)]
Chociaż nie zawsze zgadzamy się z Tomaszem Terlikowski na temat przyczyny degrengolady moralnej w Kościele katolickim, to ten tekst opisujący bezkarność kościelnego drapieżcy seksualnego jest wart przeczytania. „Zmanipulowana i uzależniona psychicznie Anna robiła wszystko, by spełnić seksualne zachcianki o. Marko Rupnika. To znany jezuita i ceniony artysta sztuki sakralnej, który ze spowiedzi i kierownictwa duchowego uczynił narzędzie czerpania korzyści seksualnych. Opisy praktyk, które stosował są wstrząsające, a kierowana przez niego wspólnota przypominała sektę. Oto historia duchownego, któremu — dzięki przychylności zwierzchników — przez lata udawało się uniknąć kary.” [Onet]
„W mediach od czasu do czasu słyszymy o kryzysie męskości. Tymczasem męskość jest w kryzysie z definicji: w każdej chwili może być odebrana.” Artykuł serwisu OKO.press zbiera w jednym miejscu wiele różnych informacja o tym, jak patriarchat krzywdzi mężczyzn. Jest duża szansa, iż spotkaliście się już wcześniej z niektórymi badaniami przytoczonymi w tekście, ale o wielu innych pewnie nie wiedzieliście. Sam tekst, choćby jeżeli nie nie będzie dla was odkrywczy, to może pomóc usystematyzować wiedzę, którą już posiadacie. [OKO.press]
Eks-papież Joseph Ratzinger, znany także jako Benedykt XVI, umiera. Obecna głowa Kościoła katolickiego prosi o modlitwy, ale z naszej strony możemy zaoferować jedynie dwa dobre artykuły na temat Ratzingera. Ten z The New Yorkera opisuje dramatyczne rozczarowanie katolika kierunkiem, w jaki eks-papież pchnął tę instytucję. The Washington Post przypomina tuszowanie przestępstw seksualnych w kościele przez Ratzingera jak i inne skandale, jakie na przestrzeni wieków wywoływali papieże. [The New Yorker], [The Washington Post]
Drogi czytelniku, dziękujemy, iż jesteś z nami. Uważasz, iż więcej osób powinno przeczytać ten numer lub chcesz podziękować nam za tworzenie go?
Udostępnij ten post w swoich mediach społecznościowych lub bezpośrednio swoim znajomym.
1 rok temu
