Kiedyś w tym miejscu pisaliśmy o stronie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj. Jednak w obecnej sytuacji chyba ważniejsza jest pomoc poszkodowanym przez rosyjską inwazję. Polski rząd przygotował stronęzawierającą listę organizacji, którym można wpłacać pieniądze na pomoc Ukrainie.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową - wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Nie macie co robić w listopadzie? Możecie za darmo zwiedzić rezydencje królewskie w kraju. Wirtualna Polska ma artykuł, z którego dowiecie się szczegółów o darmowym zwiedzaniu. [Wirtualna Polska]
„Gdzie są TE dzieci?” Pewnie zastanawiacie się kto ciągle płaci za TE kampanie? Nazwa Fundacji Kornice tak naprawdę nic nie mówi większości osób. Już od jakiegoś czasu w mediach pojawiały się informację, iż za finansowaniem tych kampanii stoi firma Eko-Okna ale dopiero serwis Frontstory przygotował porządny reportaż o człowieku, który stoi za firmą jak i przekazywaniem ogromnych pieniędzy tej fundacji. [Frontstory]
„Znany badacz Zagłady, prof. Jan Grabowski pozwał o naruszenie dóbr osobistych prorządowego publicystę Bronisława Wildsteina. »Chodzi o obrzucenie mnie wyzwiskami i próbę szkalowania mojej reputacji zawodowej« – mówi historyk w rozmowie z OKO.press. Wildstein nazwał go m.in. »osobnikiem, który nienawidzi Polski«” Polecamy wywiad z prof. Grabowskim w [OKO.press].
W Polsce mają powstać elektrownie atomowe. Z tego co w tej chwili wiadomo to planowane są trzy od trzech różnych producentów. Co w tej chwili wiadomo możecie dowiedzieć się z depeszy PAP przedrukowanej w serwisie Wnp.pl. Za to serwis Wysokie Napięcie ma artykuł sprzed kilku dni, który przygląda się bardzo krytycznie przedstawionym ofertom oraz nieprzejrzystemu procesowi wyboru. [Wnp.pl], [Wysokie Napięcie]
„Lasy Państwowe zorganizowały konkurs związany z promocją drewna i zrównoważonej gospodarki leśnej. Wyłoniono 118 laureatów, z czego 85 proc. stanowiły parafie katolickie. Zwycięzcy otrzymają choćby po 100 tys. zł.” [Noizz]
W internecie można regularnie trafić na pewnego polityka w muszce, który podważa to, iż Rosjanie popełnili zbrodnię w Buczy. AP przygotował dokument podsumowujący co wiadomo o tym co się tam stało i dlaczego wiadomo, iż Rosjanie popełnili tę zbrodnię. Z powodu ograniczeń wiekowych można ten materiał obejrzeć jedynie w serwisie [Youtube].
Kilka dni temu prezydent Rosji ogłosił, iż jego państwo wycofuje się z Inicjatywy Czarnomorskiej, czyli umowy o transporcie ukraińskiego zboża przez bezpieczny korytarz na Morzu Czarnym. Teraz Władimir Putin ogłosił, iż Rosja ponownie włączy się do tego porozumienia. Jako uzasadnienie zmiany decyzji podał gwarancje jakie dostał w sprawie niewykorzystania szlaku do ataków na rosyjskie okręty oraz statki. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Według przedłożonych do i zaakceptowanych przez parlamentarne komisje obrony oraz polityki zagranicznej Bułgaria rozpocznie wysyłanie wojskowego oraz technicznego wsparcia Ukrainie. Projekty mogą liczyć na większość parlamentarną. Do tej pory Bułgaria nie przekazywała bezpośrednio pomocy Ukrainie, ale jej przemysł zbrojeniowy z zyskiem sprzedawał uzbrojenie używane przez siły zbrojne Ukrainy. [Euroactiv]
Niemcy są państwem, które w swej pomocy Ukrainie dalekie jest od przewodniej roli pasującej do potencjału tego kraju. Szczególnie jeżeli mowa o militariach. Jednak suma pomocy z Niemiec do Ukrainy jest niemała – od pomocy ekonomicznej, przez dostawy również nowoczesnego sprzętu wojskowego (wyrzutnie rakiet HIMARS czy systemy przeciwlotnicze). Dlaczego Niemcy tak bardzo nie chcą afiszować się ze swoją pomocą dla Ukrainy i dlaczego tak wiele retoryki z Berlina jest tej pomocy niechętne?
Europa
Gdy Polacy odwiedzali cmentarze 1 listopada, Duńczycy odwiedzali lokale wyborcze oddając głosy w wyborach parlamentarnych. Rządzący „czerwony blok” złożony z lewicowych i centrolewicowych partii utrzymał większość jednego mandatu. Przewodnia partia, Socialdemokraterne uzyskała najlepszy od lat wynik, 27,54% i zdobywając 2 mandaty więcej niż w poprzednich wyborach. Do wyborów doszło po aferze wybuchłej z powodu nielegalności decyzji rządu, by w 2020 zabić do 17 mln norek. Jedna z partii koalicyjnych zażądała z tego powodu przyspieszonych wyborów. [BBC]
„26 października parlament Serbii zatwierdził skład nowego, utworzonego ponownie przez Anę Brnabić rządu. Gabinet powołano ponad sześć miesięcy po wyborach parlamentarnych, w których po raz piąty zwyciężyła – uzyskując 43% głosów i 120 mandatów w 250-osobowym parlamencie – koalicja prawicowej Serbskiej Partii Postępowej (SNS), będącej u władzy od 2012 r.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Także Słowacy mieli niedawno wybory. Głosowali oni w wyborach lokalnych i regionalnych. jeżeli interesuje Was jacy kandydaci wygrywali to TVN24 ma zwięzły artykuł na ten temat. [TVN24]
Wielokrotnie polecaliśmy materiały dr. Dominik Hejja z Instytut Europy Środkowej, autora książki Węgry na nowo. Jak Viktor Orbán zaprogramował narodową tożsamość. Tym razem mamy dla Was odcinek podcastu Podróż bez paszportu, w którym opowiada o tym jak Orbán finansuje mniejszości węgierskie poza granicami kraju – kupując de facto sobie głosy.
„Jesień protestów we Francji. W dzisiejszym odcinku Łukasz Maślanka w rozmowie z Mateuszem Józwiakiem odpowiada na pytania: – Co spowodowało tę falę niezadowolenia we Francji? – Kogo politycznie najbardziej wzmacniają protesty? – Czy mogą być jakieś konsekwencje wydarzeń we Francji na politykę tego kraju wobec wojny na Ukrainie?”
W Wielkiej Brytanii doszło do ataku terrorystycznego. Mężczyzna zaatakował materiałami wybuchowymi centrum migracyjne, a potem odebrał sobie życie. BBC pisze o tym, iż policja potwierdza, iż atak był powodowany nienawiścią skierowaną do migrantów. Za to Euronews informuje o tym jak dzień po ataku brytyjska ministra spraw wewnętrznych (która po krótkiej przerwie wróciła do nowego rządu) określiła przybycie osób szukających ochrony azylowej „inwazją”. [BBC], [Euronews]
„Planowane porwania następczyni tronu i premiera, morderstwo najbardziej znanego dziennikarza w kraju, oraz prywatna izba tortur. To tylko kilka elementów wojny gangów toczonej w Holandii, najważniejszym kokainowym punkcie tranzytowym w Europie. Czy zagrożenie jest jednak tak wielkie, jak sugerują to nagłówki? O życiu przestępczym Holandii opowiada Kamil Bałuk, reporter i niderlandysta.”
Bliski i Środkowy Wschód
Po piątych (sic!) w ciągu 4 lat wyborach parlamentarnych w Izraelu do władzy wraca Binjamin Netanjahu. Jego partia oraz jej sojusznicy zdobyli 64 iż 120 miejsc w knesecie. Jednak mogą to nie być łatwe rządy, ze względu na trudnych koalicjantów jak skrajnie prawicowa Żydowska Siła (ta nazwa już trochę mówi o tej partii). Czy tym razem izraelska polityka zazna dozy stabilności? Zobaczymy. A tymczasem profilowi i historii byłego i najpewniej przyszłego premiera przygląda się [DW].
Protesty w Iranie realizowane są już ponad 1,5 miesiąca i są przez cały czas brutalnie tłumione przez siły mundurowe. Nie brakuje doniesień o otwieraniu ognia do grup żałobników gromadzących się na uroczystościach upamiętniających ofiary irańskich służb policyjnych. Łączna liczba ofiar zamieszek przekracza 300 osób. [Al-Monitor], [Reuters]
Nadzorowana przez prezydenta Turcji polityka gospodarcza przynosi kolejne rezultaty. Inflacja osiągnęła rekordowe 85% i to może nie być jej ostatnie słowo. [Al-Monitor]
Wokół przejęcia Twittera przez Elona Muska narasta kontrowersja z bliskowschodnim śladem w tle. Chodzi o zapisy, które mogą umożliwiać dużym udziałowcom dostęp do wrażliwych danych użytkowników. Dużymi udziałowcami są między innymi saudyjski książę Al-Walid ibn Talal, a także spółki powiązane z rządami Chin i Kataru. Ma to szczególne znaczenie również w kontekście praw człowieka i ostatnich wyroków skazujących na wieloletnie więzienie w Arabii Saudyjskiej za treści niezgodne z linią królestwa publikowane właśnie na Twitterze. [The Guardian], [The Washington Post]
27 października przedstawiciele Izraela i Libanu złożyli na ręce specjalnego komisarza ONZ ds. Libanu porozumienie dotyczące określenia granicy morskiej między państwami. O konsekwencjach porozumienia tych dwóch pozostających w stanie wojny państw opowiada [Ośrodek Studiów Wschodnich].
Trwa wizyta papieża Franciszka w Bahrajnie. Jednym z podniesionych przez niego tematów jest apel do królestwa o zniesienie kary śmieci, zapewnienie wszystkim podstawowych praw człowieka oraz godnego traktowania dla imigrantów pracujących często w bardzo słabych warunkach. [Reuters]
Azja
Impreza Halloweenowa w stolicy Korei Południowej zakończyła się katastrofą, w której zginęło ponad 150 osób. Serwis Reuters przygotował artykuł na temat przyczyn katastrofy. [Reuters]
Były premier Pakistanu został postrzelony w nogę podczas marszu protestacyjnego w mieście Wazirabad. W ataku zostały ranne cztery inne osoby, nikt nie zginął. Brak jest informacji na temat motywów. [BBC]
Agencja Informacyjna Xinhua, państwowa agencja prasowa Chińskiej Republiki Ludowej oprócz publicznych depesz przygotowuje raporty dla najważniejszych oficjeli w państwie. Ich treści się różnią i władze ChRL polegały na tych raportach w celu sprawnego sprawowania władzy. Okres władzy Xi Jinpinga przyniósł zacieranie się różnic pomiędzy obama kanałami informacjami i raporty, na których polegały władze coraz bardziej przypominają państwową propagandę. [AP News]
Olaf Scholz razem z przedstawicielami wielkiego biznesu rozpoczął wizytę w Chinach. Jest ona bardzo kontrowersyjna zarówno w kraju (koalicja trzeszczy w szwach z tego powodu) jak i w Europie czy Stanach Zjednoczonych. Krytycy widzą w tym podejściu do Chin kalkę wcześniejszego podejścia Niemiec do Rosji, które to podejście widzimy jak się skończyło. CNN przedstawia jakie gospodarcze powody stoją za taką decyzją kanclerza Niemiec. [CNN]
135 osób zginęło w katastrofie mostu nad rzeką Machchhu w mieście Morbi w Indiach. Most, który był atrakcją turystyczną został zbudowany podczas brytyjskiego panowania w Indiach. Został jednak wyremontowany i oddany do ponownego użytku w tygodniu poprzedzającym katastrofę. [CNN]
Afryka
Po blisko dwóch latach wojny rząd Etiopii i Tigraju zawarły permanentne zawieszenie broni. Według nieoficjalnych informacji w ramach porozumienie ma dojść do rozbrojenia sił Tigraju, a siły federalne przejmą kontrolę nad infrastrukturą w prowincji. Według szacunków w wyniku konfliktu mogło zginąć od 385 tysięcy do ponad 600 tysięcy osób. [AP News], [Konflikty.pl]
W Etiopii odnotowano znacznie więcej przypadków malarii, przez pierwsze 5 miesięcy (suchych) 2022 było to 2400 przypadków. Dla porównania przez cały 2019 odnotowano 205. Według naukowców odpowiedzialny za wzrost przypadków malarii ma być nowy dla tego regionu, inwazyjny gatunek komara Anopheles stephensi. Do tej pory spotykano go w regioniu Iranu oraz Indii. W przeciwieństwie do lokalnych gatunków, które preferują wiejski klimat, gatunek inwazyjny świetnie radzi sobie w miastach. [DW]
W wyniku ataku bombowego w stolicy Somalii zginęło co najmniej 120 osób. Do ataku użyto dwóch aut. Jest to największy zamach bombowy w Somalii od zamachu 5 lat temu, w którym zginęło 500 osób. [AP News]
Uganda i sąsiednia Tanzania starają się o fundusze z Chin, aby wybudować wspólny rurociąg do eksportu ropy przed 2025 rokiem. Prezydent Tanzanii niedługo wybiera się do Chin a władze Ugandy podały pierwszy raz planowaną datę zakończenia inwestycji – kwiecień 2025 roku. [Al-Dżazira]
Na nowego prezydenta Brazylii został wybrany Luiz Inácio Lula da Silva. The Global Americans przygotował przekrojowy artykuł, który opisuje zarówno rozkład głosów w kraju, potencjalny wpływ służb porządkowych na głosowanie jak i to co czeka Lulę oraz jego partię w trakcie jego kadencji. Najciekawsza jest jednak według nas analiza tego jak zmienić się może polityka zagraniczna Brazylii pod rządami nowego prezydenta. [The Global Americans]
Także nasza redakcja zastanawiała się, czy ustępujący prezydent Brazylii, Jair Bolsonaro, zaakceptuje wynik wyborów jeżeli będzie on dla niego niekorzystny. Póki co informacje pochodzące z brazylijskiego Sądu Najwyższego wskazują na to, iż zaakceptował on przegraną. Jego zwolennicy jednak protestują w różnych miejscach w kraju. [Al-Dżazira]
Prawie 55% światowych złóż litu znajduje się na obszarze obejmującym północne regiony Chile i Argentyny oraz południowy zachód Boliwii. Zapotrzebowanie na lit wzrasta razem ze zwiększaniem się produkcji pojazdów elektrycznych. David Feliba na łamach Americas Quarterly zastanawia się czy te państwa zdecydują się na kooperację czy może będą z sobą konkurowały. [Americas Quarterly]
Ameryka Północna
„W ostatnich tygodniach kampanii gospodarka odgrywa coraz większą rolę, szczególnie wśród wyborców niezależnych. Chętniej deklarują oni w sondażach gotowość do oddania głosu na Republikanów – jest to wyraźny trend także wśród kobiet. Brak perspektyw poprawy sytuacji gospodarczej i obniżenia kosztów życia odczuwanych przez większość Amerykanów utrudnia Demokratom obronę większości w obu izbach Kongresu.” Krótko o sytuacji w USA przed wyborami uzupełniającymi, które odbędą się 8 listopada pisze [Polski Instytut Spraw Międyznarodowych]
Jeśli macie ochotę dowiedzieć się dużo więcej o zbliżających się wyborach uzupełniających to Podkast amerykański ma półtora godzinne podsumowanie.
Akcja afirmatywna na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych polega na tym, iż uczelnie mogą w procesie rekrutacji brać pod uwagę kolor skóry kandydata w celu zapewnienia większego zróżnicowania etnicznego studentów. W tym roku kolejny raz ten proces został zaskarżony do Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych. Pierwszy artykuł NPR opisuje nie tylko obecną sprawę ale także poprzednie takie przypadki, które były rozpatrywane przez ten sąd. Drugi artykuł NPR opisuje jak wyglądało przesłuchanie w obecnej sprawie i co można wnioskować z pytań oraz reakcji sędziów. [NPR #1], [NPR #2], [NPR #3]
Mąż spikerki Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych, Nancy Pelosi, został zaatakowany w domu przez osobę, najprawdopodobniej, motywowaną politycznie. Oczywiste więc jest, iż prawie od razu powstało wiele teorii spiskowych i fake newsów, które miały za cel przekonanie opinii publicznej, iż nie jest to coś co można by uznać za atak terrorystyczny. Serwis BBC przygląda się najpopularniejszym teoriom. [BBC]
Konserwatywny premier kanadyjskiej prowincji Ontario jest w ogniu krytyki po przedstawieniu projektu prawa, które przewiduje wysokie kary finansowe za strajk dla pracowników szkół. Krytyka jest wynikiem nie tylko jego podejścia do praw pracowniczych ale także tego, iż przedstawiając ten projekt wykorzystał rzadko używany trik prawny umożliwiający rządom regionalnym czasowe ignorowanie części praw obywatelskich. [The Guaridan]
Oceania
W Australii zamordowano chłopca pochodzącego ze społeczności rdzennych mieszkańców, a Policja nie traktuje tej sprawy dość poważnie. Takie przynajmniej jest zdanie aktywistów i naukowców z tych społeczności, którzy porównują zarówno działanie służb publicznych jak i medialną reakcję na tą sprawę ze sprawą porwania białego chłopca w zeszłym roku. [The Diplomat]
Jacinda Ardern powinna odwiedzić Bliski Wschód, przynajmniej według serwisu Democracy Project. Dlaczego ten region zasługuje na uwagę premierki Nowej Zelandii i co mogłaby osiągnąć wizytą przeczytacie w artykule. [Democracy Project]
Ekonomia i gospodarka
Tydzień temu zapowiadaliśmy, iż napiszemy co Elon Musk zrobił z serwisem Twitter po jego przejęciu. Można się śmiać z tego, iż Elon Musk prosi konto rysunkowego kota Garfielda, żeby zapłacił on 8 dolarów za konto premium na Twitterze ale jednak jest to trochę groteskowe jeżeli się nad tym poważniej zastanowić. jeżeli chcecie wiedzieć co jeszcze Elon Musk planuje zrobić z Twitterem (lub jego pracownikami) to Protocol ma artykuł, w którym zbiera najważniejsze informacje. [Protocol]
Unia Europejska ma rozpocząć śledztwo antymonopolowe w sprawie przejęcia przez Microsoft producenta gier komputerowych Activision Blizzard. O zakulisowych rozgrywkach związanych z tą sprawą pisze [Politico].
Ciągnąca się dwa lata epopeja o fuzji dwóch ogromnych wydawnictw książkowych z USA w końcu dobiegła końca. Sędzia federalna zablokowała fuzję, przychylając się w ten sposób do stanowiska administracji Joe Bidena, która właśnie tego się domagała. Dlaczego administracja prezydenta była przeciw i dlaczego pisarz Stephen King był jednym ze świadków na procesie przeczytacie w serwisie [NPR].
Nauka i Technologia
W niedzielę zacznie się 27 szczyt klimatyczny ONZ w Szarm el-Szejk w Egipcie. Co dokładnie robi się na takim szczycie, co można się po tym spodziewać, dlaczego szczyt w Egipcie jest taki kontrowersyjny i kogo można będize tam zobaczyć? Na te i inne pytania stara się odpowiedzieć. [Euronews].
Chińskie miasto Szanghaj rozpoczęło w środę podawanie wziewnej szczepionki na koronawirusa. Naukowcy mają nadzieję, iż takie bezigłowe szczepionki sprawią, iż szczepienia będą bardziej dostępne w krajach o słabych systemach opieki zdrowotnej, ponieważ są łatwiejsze do podania. [AP News]
TikTok ujawnił szczegółowo pracownicy z jakich państw mają dostęp do danych obywateli UE. Chociaż firma zapewnia o przestrzeganiu RODO to jednak transfer danych obywateli unii m.in do Chin jest dokładnie sprawdzany przez organy kontrolne UE. [The Guardian]
Na pewno wielokrotnie czytaliście o śladzie węglowym firm czy osób. Zastanawialiście się może jaki wpływ na ocieplenie klimatu ma wojsko? O skali tego wpływu oraz tym co można zrobić by go ograniczyć pisze [Nature].
Czy pigułka na długowieczność dla psów ma znaczenie w pracach nad wydłużeniem życia u ludzi? Polecamy interesujący reportaż z serwisu [Wired].
Idee, Kultura, Społeczeństwo
„Dziewica, której niewinność przyciąga jednorożce. Małżonki natchnione przez swych spowiedników, namawiające mężów do trwania w białym związku. To obrazki, które kojarzą się nam z życiem średniowiecznych niewiast. Czy jednak są prawdziwe? Jaka była rzeczywista wartość dziewictwa w średniowieczu?” [Hrabia Tytus]
Pewnie znacie mema z kobietą krzyczącą na kota. Czy wiecie jednak, iż historia jego bohaterki wiąże się z przemocą domową i sama w sobie nie jest wcale taka śmieszna? Serwis BuzzFeed przygotował serię, krótkich filmów z bohaterami różnych memów, którzy opisują jak doszło do powstania zdjęć czy utworów, które potem stały się viralowymi hitami internetu. [Youtube]
Archeologia podwodna pozwala odnajdywać cenne zabytki kultury nie tylko morza, ale i ludów żyjących w głębi lądu. Jak działa ona w Polsce? Jaka jest specyfika Bałtyku? Czy masło znalezione w słoju na dnie naszego morza jest polecane do spożycia? O podwodnych badaniach opowiada dr Krzysztof Kurzyk, Kierownik Działu Badań Podwodnych w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku.
Abchazja jest samozwańczym krajem uznanym na arenie międzynarodowej jedynie przez Rosję i kilka państw jej podobnych. Jak wygląda życie jej 245 tysięcy mieszkańców? Jak działa tam rosyjska propaganda i stosunek do Rosji? Jak radzi sobie Abchazja, która była w 2008 roku świadkiem krótkiej wojny oraz kim adekwatnie są Abchazowie opowiada w Nowej Europie Wschodniej Agnieszka Tomczyk. [Nowa Europa Wschodnia]
Mija 100 lat od odkrycia grobowca faraona Tutanchamona dokonanego pod dowództwem Howarda Cartera. To jedyny przypadek odkrycia niesplądrowanego tego typu grobowca i największe odkrycie w historii egiptologii. Z okazji tej rocznicy Smithsonian Magazine zaprasza na opowieść o tym jak tego dokonano. [Smithsonian Magazine]
Drogi czytelniku, dziękujemy, iż jesteś z nami. Uważasz, iż więcej osób powinno przeczytać ten numer lub chcesz podziękować nam za tworzenie go?
Udostępnij ten post w swoich mediach społecznościowych lub bezpośrednio swoim znajomym.
1 rok temu
