Jest wiele ważnych rocznic w życiu. Ministrom Błaszczakowi i Kamińskiemu niedawno minął okrągły rok od słynnej konferencji, podczas której całej Polsce zaprezentowali filmik, w którym mężczyzna poznaje w sensie biblijnym konia. Tygodnik Neuropa nie może poszczycić się takimi osiągnięciami. Możemy jedynie podziękować Wam za czytanie nas przez ostatnie 100 wydań. Bez Was – czytelników – nie byłoby Tygodnika Neuropa.
Kiedyś w tym miejscu pisaliśmy o stronie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj. Jednak w obecnej sytuacji chyba ważniejsza jest pomoc poszkodowanym przez rosyjską inwazję. Polski rząd przygotował stronęzawierającą listę organizacji, którym można wpłacać pieniądze na pomoc Ukrainie.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową - wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Polska
Dziś piątek, ale polecamy posłuchać wtorkowy podcast Ośrodka Studiów Wschodnich. „Dziś oficjalne otwarcie gazociągu Baltic Pipe, łączącego Polskę z norweskimi złożami gazu. Jak uruchomienie tego połączenia wpłynie na sytuację gazową Polski? Opowiada o tym Agata Łoskot-Strachota z Ośrodka Studiów Wschodnich. Zapraszamy do słuchania!”
„Prawo i Sprawiedliwość wyspecjalizowało się w topieniu dobrych idei. Progresję podatkową wprowadziło w tak skandaliczny sposób, iż człowiek miał ochotę się zapisać do Instytutu Myśli Liberalnej im. Ryszarda Petru. (…) Teraz PiS prowadzi akcję dywersyjną przeciw podatkowi od nieoczekiwanych zysków, proponując… własną wersję podatku od nieoczekiwanych zysków. (…) Sasin postanowił jednak nie brać jeńców i napisać polski windfall tax w taki sposób, żeby zapanowała pewność, iż nie zostanie wprowadzony.” [Krytyka Polityczna]
„Prokuratura nakazuje oględziny obrazka. Trzy razy wszczyna i umarza śledztwo, sprawa trafia do sądu dzięki interwencji zastępcy Ziobry. Oskarżony jest trzykrotnie przesłuchiwany, a dwaj biegli przeczesują jego konto na Facebooku. Wszystko przez jeden mem z Mateuszem Morawieckim Premier Mateusz Morawiecki stoi w mundurze ze swastyką na ramieniu. Pod nosem ma czarny wąsik, obok niego widnieje charakterystyczny czarny orzeł, godło III Rzeszy. Na dole podpis: »27.10.2020 DO POLSKI WRÓCIŁ FASZYZM«.” [OKO.press]
Wojna w Ukrainie
Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Konflikty.pl.
„Fikcyjne referenda – rosyjski wariant. Dlaczego część mieszkańców okupowanych terytoriów jest za? zakończone we wtorek ”referenda„ dotyczące dołączenia okupowanych terytoriów na wschodzie i południu Ukrainy do Rosji to drogi i kiepski spektakl mający niestety następstwa w realnym życiu.” [OKO.press]
The Kyiv Independent przy okazji pseudo-referendów zwraca uwagę na język, dzięki jakiego wiele zachodnich mediów o nich pisze. Może się to wydawać mało znaczące, ale pokazuje, iż język, którym rosyjska propaganda bombarduje cały świat może wpłynąć choćby na dziennikarzy niezależnych od Kremla. [The Kyiv Independent]
Z powodu pseudo-referendów oraz planowanej aneksji przez Rosję kolejnych Ukraińskich terenów zarówno Unia Europejska jak i Stany Zjednoczone ogłosiły, iż planują wprowadzenie kolejnych sankcji. [Reuters #1], [Reuters #1]
The Wall Street Journal ma dla Was interesujący reportaż, który opisuje coś co może wydawać się pradawną historią – Bitwę o Kijów. Dowiecie się z niego, jakie znaczenie dla odparcia sił najeźdźcy miało wsparcie lokalnej ludności. [The Wall Street Journal]
Kogo dotyczy mobilizacja w Rosji? The Guardian pisze o tym, jak dzięki mobilizacji władze Rosji chcą zniszczyć społeczność Tatarów Krymskich, którzy od 2014 roku są prześladowani na terenie anektowanym przez Rosję. Za to serwis Meduza przedstawia krótki reportaż o tym, jak mężczyźni z Buriacji przygotowują się do poboru. [The Guardian], [Meduza]
Czy państwa europejskie powinny przyjmować mężczyzn uciekających z Rosji po ogłoszeniu mobilizacji? Czy przysługują im wizy humanitarne albo ścieżka uchodźcza? Czy Rosjanie są tym zainteresowani? Na te pytania stara się odpowiedzieć Agnieszka Lichnerowicz w rozmowie z dr Martą Jaroszewicz z Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego.
Europa
No i po wyborach we Włoszech. Wynik ich jest mniej więcej taki, jak się spodziewano – prawicowa koalicja ma większość i stworzy następny rząd. Dlaczego centro-lewica miała taki mierny wynik? Jaki jest powód najniższej frekwencji od lat? Dlaczego Liga, inna skrajnie prawicowa partia ze zwycięskiej koalicji, uzyskała bardzo słaby wynik w porównaniu z poprzednimi wyborami? Artykuł Euronews stara się odpowiedzieć na te i inne pytania. [Euronews]
W Szwajcarii odbyły się 4 referenda. Mieszkańcy głosowali nad m.in podniesieniem wieku emerytalnego dla kobiet oraz zakazem hodowli przemysłowej zwierząt. [DW]
26 września niemieccy operatorzy sieci gazowych poinformowali o znaczącym spadku ciśnienia w gazociągach Nord Stream 1 oraz Nord Stream 2. Służby Szwecji i Danii poinformowały o odnotowanych przez nie eksplozjach w rejonie gazociągów. Zgranie czasowe uszkodzenia obu gazociągów wskazuje na celowe działanie dywersyjne. Wydarzenia te zdają się być na rękę Rosji. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Rząd Orbana kontynuuje kampanię skierowaną przeciwko zachodniej polityce względem Rosji. Węgry, mimo rosyjskiej inwazji na Ukrainę, ciągle prezentują postawę prorosyjską. Władze węgierskie i wszystkie podległe im kanały medialne, mimo odkrywanych w Ukrainie zbrodni rosyjskich, niezmiennie stoją na stanowisku, iż pomoc wojskowa dla Ukrainy byłaby prowokowaniem Rosji. Jak powiedział w niedawnym wystąpieniu Orban: „podczas gdy Węgry są za pokojem, Europa stoi po stronie wojny”, zachód oskarża o eskalację konfliktu, a sankcje na Rosję nazywa strzałem w stopę, gdyż szkodzą one Europie bardziej niż Rosji. Najnowszym korkiem są prowadzone konsultacje narodowe w temacie słuszności sankcji nakładanych na Rosję. Zwyczajowo wynik tych konsultacji (po myśli rządzących) jest narzędziem do wspierania swojego stanowiska w polityce międzynarodowej jako „realizacji woli narodu”. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Zagrożona laguna Mar Menor uzyskała status osoby w hiszpańskim systemie prawnym. Parlament Hiszpanii zagwarantował prawo laguny do egzystencji jako ekosystemu oraz do ochrony, konserwacji i odbudowy. [The Guardian]
W Mołdawii organizowane są protesty przeciwko prozachodnim rządom prezydentki Mai Sandu. Chodzi o rosnące koszty życia, przede wszystkim ceny energii. Wykorzystać chce to prorosyjska opozycja, a wspierający ją oligarcha, zamieszany w kradzież 1 mld dolarów, płaci za uczestnictwo w tych demonstracjach. W tym samym czasie narasta spór między Mołdawią a Gazpromem, który może zakończyć się całkowitym odcięciem tego kraju od dostaw gazu z Rosji. [Onet]
Znowu doszło do starć na granicy Armenii i Azerbejdżanu. Przy okazji tego konfliktu dużo się mówi o historii konfliktu tych państw i historii samej Armenii. Uważamy jednak, iż zbyt mało mówi się o Azerbejdżanie, który już od wielu lat jest państwem autorytarnym, w którym prześladuje się opozycję. Dlatego mamy dla was dwa starsze artykuły, które opisują zmiany, jakie zaszły w tym państwie i jak wpłynęły one na stosunki z innymi państwami. [Znak], [Wieź]
Bliski i Środkowy Wschód
Protesty w Iranie przez cały czas trwają. Po śmierci 22-letniej Mahsy Amini, irańskiej Kurdyjki, która zmarła po zatrzymaniu jej przez policję obyczajową, demonstracje obejmują kolejne irańskie miasta. Władze brutalnie tłumią protesty – ostatnie doniesienia mówią już o 83 ofiarach. [Reuters]
Wojciech Jagielski i Krzysztof Story zapraszają na podkast, w którym podejmują temat obecnych protestów w Iranie i przedstawiają tło społeczne tego niezbyt dobrze znanego w Polsce państwa. Czy walka o prawa kobiet zmieni historię Iranu? I dlaczego wykształcone, bogate społeczeństwo od 43 lat żyje w państwie pełnym terroru?
„Ajatollahowie mówią wprost - to nie są spontaniczne protesty, tylko tzw. ulica i zagranica. Nie wskazują dokładnie, ale podpowiadają, iż może winna jest Ameryka, a może Izrael. Być może ta opowieść o Iranie atakowanym ze wszystkich stron jest dla rządzących Iranem ostatnią deską ratunku. Takie hasła biorą się chyba z jakichś populistycznych wypożyczalni. W takiej wypożyczalni zawsze jest taka postać - Wieczny Wróg. Dobrze sobie dwóch albo trzech wypożyczyć i pokazać ich w rządowej telewizji.”
Podczas gdy w Iranie realizowane są protesty, jego siły zbrojne dokonały ostrzału wymierzonego w organizacje kurdyjskie w Iraku. Do ataku użyto rakiet balistycznych oraz dronów, zginąć miało przynajmniej 13 osób, a USA poinformowały, iż wśród ofiar jest też ich obywatel. Władze Iranu oskarżają Kurdów o podsycanie niepokojów społecznych i protestów, które mają miejsce w Iranie. Aresztowano tam około 1500 kurdyjskich aktywistów. Mahsa (a tak adekwatnie Żina) Amini, której śmierć wywołała falę protestów w Iranie była Kurdyjką. [Konflikty.pl], [Al-Monitor]
W związku z brakiem postępów w rozmowach z Iranem o umowie jądrowej, Stany Zjednoczone kontynuują politykę sankcyjną i podejmują działania wobec kolejnych podmiotów zaangażowanych w handel irańską ropą. W ramach umowy jądrowej Iran domaga się, aby Międzynarodowa Agencja Atomowa zaprzestała dochodzenia w sprawie materiałów rozszczepialnych wykrytych w miejscach innych niż znane do tej pory miejsca ich składowania. Na ten moment wydaje się, iż podpisanie porozumienia jest bardzo daleko od realizacji. [Al-Monitor]
Kanclerz Niemiec Olaf Scholz odbył wizytę w krajach regionu Zatoki Perskiej. Podczas spotkań w Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratach Arabskich omawiał z ich przywódcami dostawy nośników energii do Niemiec. Pierwszym ogłoszonym kontraktem są dostawy gazu skroplonego do pływających terminali LNG instalowanych u wybrzeży Niemiec. [AP News]
Wojna w Jemenie, pozostająca w cieniu innych konfliktów, toczy się już 8 lat. To właśnie 8 lat temu bojownicy Huti zdobyli stolicę Jemenu, Sanę, co było pierwszym etapem tego wieloletniego konfliktu, ciągnącego się do dzisiaj. [Al-Monitor]
Wiceprezydentka Stanów Zjednoczonych Kamala Harris zakończyła wizytę w Korei Południowej. Wygłosiła tam przemówienie, w którym krytykowała władze Korei Północnej za m.in łamanie praw człowieka i nielegalny program zbrojeniowy. Niedługo po jej odlocie do Stanów Zjednoczonych z bazy wojskowej w Korei Północnej wystrzelono kilka pocisków balistycznych w kierunku, w którym leciał jej samolot. [Reuters]
„Państwo Środka jest największym trucicielem i emitentem gazów cieplarnianych na świecie. Chiny są jednak zarazem niekwestionowanym liderem sektora odnawialnych źródeł energii i pod względem inwestycji w niskoemisyjną energetykę zostawiają inne wielkie gospodarki daleko w tyle.”
Pisaliśmy o działaniach biznesmena Roberta Tsao na rzecz zwiększenia obronności Tajwanu. Teraz mamy dla Was artykuł VICE poświęcony obowiązkowej służbie wojskowej w Tajwanie. A w szczególności o jej brakach w kontekście ewentualnego konfliktu z Chińską Republiką Ludową. [VICE]
Doszło do kolejnego porwania w Demokratycznej Republice Konga. Jednak tym razem nie porwano ludzi, ale szympansy. Małe szympansiątka porwano z azylu dla zwierząt, a porywacze domagają się okupu. Niestety nie jest to pierwsze takie porwanie, o czym możecie przeczytać w artykule [CNN].
Wygląda na to, iż konflikt w Tigraju wybuchnie na nowo. Chociaż zawieszenie broni trwające pół roku było już wcześniej przerwane, to żadna ze stron nie wróciła do pełnoskalowego konfliktu. Teraz zdjęcia satelitarne wskazują na koncentrację dużych sił zbrojnych w regionie. [BBC]
Ameryka Łacińska
Od prawie roku zapowiadamy wybory prezydenckie w Brazylii i w końcu w niedzielę odbędzie się pierwsza tura. Serwis BBC przygotował profil dwóch głównych kandydatów, obecnego prezdenta Jaira Bolsonaro oraz prowadzącego w sondażach byłego prezydenta Luiza Inácio Lula da Silva. jeżeli zastanawiacie się, czy po przegranej Jair Bolsonaro odda pokojowo władzę, to polecamy lekturę dwóch tekstów z wydania 89. [BBC #1], [BBC #2]
„Niespodziewanie wielkim hitem sezonu w Brazylii stała telenowela »Pantanal«. To remake produkcji sprzed trzech dekad, kiedy to nadająca ją stacja Globo decydowała równocześnie o tym, przy czym bawią się Brazylijczycy i kogo powinni wybierać w wyborach. Czy w czasach, gdy mieszkańcy tego kraju stali się jednymi z najaktywniejszych użytkowników internetu na świecie, telewizja może dalej liczyć na takie wpływy? O oddziaływaniu Globo na brazylijską debatę publiczną opowiada dr Monika Sawicka z Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, członkini fundacji Terra Brasilis.”
Kuba wprowadzi pełną równość małżeńską. Będzie to część nowego prawa rodzinnego, które zostało przegłosowane w niedawnym referendum. O tym, jak doszło do tego referendum, kto wśród rządzących był jego zwolennikiem oraz jakie jeszcze zmiany zostaną wprowadzone, pisze NPR. Należy jednak pamiętać, iż Kuba nie jest państwem przestrzegającym w pełni praw człowieka. Serwis Americas Quarterly w artykule sprzed samego referendum przypomina zarzuty, jakie ostatnimi czasy kierowane są wobec tego państwa oraz przedstawia krytykę tego referendum nie mającą związku z treścią zmian w prawie, jakie zostaną wprowadzone. [NPR], [Americas Quarterly]
Władze Kolumbii ogłosiły, iż udało im się doprowadzić do zawieszenia broni pomiędzy wieloma grupami zbrojnymi, które swoimi działaniami destablizowały kraj. Czy działania nowo wybranego prezydenta Petro doprowadzą do trwałego pokoju? [The Guardian]
Co o sytuacji gospodarczo-politycznej w Boliwii można się dowiedzieć ze sporu o termin przeprowadzenia spisu powszechnego? Wbrew pozorom bardzo dużo. Artykuł Americas Quarterly opisuje konflikt między stolicą polityczną i gospodarczą kraju oraz to, jak migracje wewnętrzne zmieniają rozkład sił w państwie. [Americas Quarterly]
Ameryka Północna
Żeby uniknąć przynajmniej części problemów przy kolejnych wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, Demokraci (z pomocą kilku Republikanów) zaczęli procedować reformy dotyczące Kolegium Elektorów oraz procesu liczenia ich głosów. Prawo, które do tej pory ten proces reguluje, zostało napisane w 1887 roku. [NPR]
Co ma wpływ na zmianę funkcjonowania różnych departamentów policji w Stanach Zjednoczonych? Masowe protesty? Inicjatywy ustawodawcze polityków? Z treści artykułu The Washington Post wynika, iż bardzo duży wpływ mają ubezpieczyciele, którzy potem wypłacają odszkodowania dla poszkodowanych przez policję. Z powodu odszkodowań wzrastają koszty obowiązkowego ubezpieczenia, a to nie musi się podobać lokalnym organom odpowiedzialnym za policyjny budżet. [The Washington Post]
Gubernator amerykańskiego stanu Virginia wprowadził ograniczenia dla transpłciowych uczniów korzystających ze szkół. W ramach protestu tysiące uczniów w ponad 90 szkołach na terenie stanu urządziło „walk-out” – grupowe wyjście ze szkoły. [NBC]
Kolejny huragan uderzył w Stany Zjednoczone. Tym razem we wschodnie wybrzeże, a dokładniej Florydę. O tym, jakie zniszczenia poczyniła tam huragan Ian oraz w jaką stronę się dalej przemieszcza, przeczytacie w artykule BBC. Natomiast tego, jak to się stało, iż w z burzy tropikalnej w ekspresowym tempie zmienił się w huragan, dowiecie się z tekstu opublikowanego w AP News. [BBC], [AP News]
Oceania
Przywódcy 14 państw z regionu Pacyfiku spotkali się na krótkim szczycie w Białym Domu w Stanach Zjednoczonych. Na jego zakończenie ogłoszono decyzję o partnerstwie Stanów Zjednoczonych z państwami tego regionu co jest interpretowane jako przeciwdziałanie ruchom Chin, które poszerzają swoje wpływy w regionie. [Al-Dżazira]
Ekonomia i gospodarka
Tydzień temu ku zaskoczeniu wielu Bank Japonii interweniował na rynku w celu poprawy sytuacji jena. Jest to działanie niespotykane od kilkudziesięciu lat. Reuters pisze więcej o tym oraz dalszych planach tej instytucji. [Reuters]
Mogło się Wam obić o uszy, iż kurs funta brytyjskiego szaleje. Przyczyną jest zmiana polityki podatkowej i fiskalnej, jaką zapowiedziała nowa premierka Liz Truss. Więcej o jej planach oraz reakcji rynków w artykule [CNBC].
Wysoki rangą urzędnik ze Stanów Zjednoczonych zdobył przeważającą większość głosów, aby stanąć na czele agencji ONZ, która ustala globalne standardy dla infrastruktury telekomunikacyjnej i technicznej. [Politico]
Nauka i Technologia
Jest taki sezon, iż ciągle piszemy o jakimś huraganie, tajfunie czy cyklonie. Czym jednak różnią się te zjawiska pogodowe? Serwis Al-Dżazira przygotował ściągawkę, która to tłumaczy. [Al-Dżazira]
Sukcesem zakończyła się misja NASA, Double Asteroid Redirection Test (DART). Była to demonstracja pierwszej na świecie technologii obrony planetarnej. NASA udało się po raz pierwszy przesunąć asteroidę w przestrzeni kosmicznej. [NASA]
Skoro już jesteśmy w kosmosie, to przenieśmy się na orbitę Saturna. Analiza pierścienia Saturna wykazała, iż na księżycu tego gazowego olbrzyma, Enceladusie, znajduje się fosfor. Wiemy teraz, iż na księżycu znajduje się wszystkie 6 kluczowych dla życia pierwiastków. Pozostałe 5 to: węgiel, wodór, azot, tlen i siarka. [New Sciencist]
Wiedzieliście, iż na Marsie jest chiński łazik kosmiczny? Z artykułu Nature dowiecie się, co niedawno odkrył. [Nature]
O RNA, a dokładniej o mRNA zrobiło się bardzo głośno przy okazji szczepionek przeciwko koronawirusowi. Jest to jednak tylko jedna z możliwości i jeden tylko z rodzajów RNA, którego katalog w ludzkim organizmie jest bardzo bogaty. O potencjalnych zastosowaniach RNA w medycynie, szczepionkach na nowotwory, a także o tym, czym adekwatnie jest to RNA, opowiada dr Paweł Szyld, lekarz specjalista genetyki klinicznej.
Idee, Kultura, Społeczeństwo
„Markiewka: Czarna syrenka to nie marksizm. To kapitalizm kulturowy” Zapraszamy na tekst o najstraszniejszych, wydawałoby się, rzeczach we współczesnej popkulturze – kobietach oraz mniejszościach etnicznych i seksualnych. [Krytyka Polityczna]
W wydaniu 22. dzieliliśmy się z Wami materiałami przekonującymi o słuszności reparacji dla czarnoskórych mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Jak to jednak jest ze zbiorową odpowiedzialnością? Czy Niemcy jako państwo są ciągle odpowiedzialni za Holokaust, chociaż nikt z rządu i większość obywateli nie żyła wtedy na świecie? Czy pojedyncze jednostki powinny się czuć odpowiedzialne za działanie grupy? Na te i inne pytania stara się odpowiedzieć esej w serwisie [Aeon].
„»Dobrze wiem, co on ma na myśli...« – często tym wygodnym stwierdzeniem blokujemy nasze zaciekawienie. A w efekcie tracimy szansę na wzbogacenie i pogłębienie swojego rozumienia drugiego” Polecamy felieton profesora Bogdana de Barbaro, który przekonuje, iż do bycia ciekawym nowego trzeba wpierw stanąć w pozycji niewiedzy. [Zwierciadło]
Czy puszczanie kaczek to sztuka? Tak uważa Kurt „Mountain Man” Steiner, do którego należy światowy rekord liczby odbić w wysokości 88. Jak doszło do ustanowienia tego rekordu, dla którego Steiner poświęcił całe swoje dorosłe życie, przeczytacie w [Outside].
Drogi czytelniku, dziękujemy, iż jesteś z nami. Uważasz, iż więcej osób powinno przeczytać ten numer lub chcesz podziękować nam za tworzenie go?
Udostępnij ten post w swoich mediach społecznościowych lub bezpośrednio swoim znajomym.
1 rok temu
