Reforma rynku bilansującego a ograniczenia alokacji w KSE
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) opublikował raport dotyczący wpływu reformy rynku bilansującego na stosowanie ograniczeń alokacji w krajowym systemie elektroenergetycznym (KSE) w okresie od 14 czerwca 2024 r. do 30 czerwca 2025 r. Ograniczenia te, stosowane przez operatora systemu przesyłowego – Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE), mają najważniejsze znaczenie dla bezpieczeństwa pracy całego systemu.
Obowiązek monitorowania i cele ograniczeń
Monitorowanie ograniczeń alokacji zostało nałożone na Prezesa URE w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Polska zobowiązała się do przeprowadzenia analizy skuteczności działań ograniczających oraz przedstawienia rekomendacji kolejnych kroków.
Ograniczenia alokacji są narzędziem zapewniającym stabilność pracy systemu elektroenergetycznego. Dotyczą one m.in. salda wymiany energii, limitów przepływu na elementach przesyłowych, zmian polaryzacji połączeń DC oraz rampy obciążenia między jednostkami czasu rynku.
Wpływ reformy rynku bilansującego
Wdrożenie reformy rynku bilansującego, w tym oddzielnego procesu zakupu mocy bilansujących przed otwarciem bramki w mechanizmie jednolitego łączenia rynków dnia następnego, przyczyniło się do zwiększenia dostępności ofert energii bilansującej. Efektem jest ograniczenie skali aktywacji ograniczeń alokacji, zwłaszcza w eksporcie energii.
Z raportu Prezesa URE wynika, iż od marca 2023 r. aktywność ograniczeń alokacji w kierunku eksportu utrzymuje się poniżej 9% okresów rozliczania niezbilansowania. W przypadku importu, wzrost ograniczeń widoczny był tylko w 2023 r., a w kolejnych latach obserwuje się tendencję spadkową. Analiza wskazuje również na sezonowość – wyższe wartości występują latem, gdy wysoka generacja OZE wymusza ograniczanie importu.
Budowa wspólnego rynku energii w Europie
Integracja europejskiego rynku energii elektrycznej obejmuje szereg działań regulacyjnych i technicznych, takich jak ujednolicenie zasad wyznaczania przepustowości transgranicznych, standaryzacja bilansowania, rozliczeń oraz wdrożenie mechanizmów market coupling (SDAC, SIDC) i platform wymiany rezerw (PICASSO, MARI). Celem jest efektywny i bezpieczny handel transgraniczny oraz ograniczenie konieczności stosowania ograniczeń alokacji.
Rekomendacje dalszych działań
Raport Prezesa URE zawiera szereg zaleceń mających na celu dalsze ograniczanie aktywacji ograniczeń alokacji:
- Zagospodarowanie nadwyżek energii z OZE, m.in. poprzez zachęty do zużycia energii w okresach wysokiej generacji oraz rozwój magazynowania energii.
- Terminowa integracja wszystkich uczestników rynku z systemem CSIRE.
- Wprowadzenie mechanizmów motywujących właścicieli modułów wytwarzania energii i magazynów do przekazywania poprawnych planów pracy.
- Analiza możliwości uproszczenia kwalifikacji dostawców usług bilansujących w ramach Warunków dotyczących bilansowania (WDB).
- Zapewnienie PSE dostępu do mocy regulacyjnych zasobów przyłączonych do sieci dystrybucyjnej, nieuczestniczących w tej chwili w rynku bilansującym.
- Wzmocnienie zachęt do poprawy poziomu bilansowania po stronie uczestników rynku.
Prezes URE podkreśla, iż obecny poziom niezbilansowania przekłada się na wzrost zapotrzebowania na rezerwy energii bilansującej, co generuje dodatkowe wyzwania dla operatora systemu przesyłowego.
Szczegółowe wytyczne i pełną treść zaleceń można znaleźć w oficjalnym raporcie Prezesa URE.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
