Nowe terminy naboru w programie „Czyste Powietrze”
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zapowiedział wznowienie programu Czyste Powietrze. Specjalny nabór dla powodzian ruszy już 12 grudnia 2024 roku., a pełne wznowienie programu zaplanowano na 31 marca 2025 roku. Przerwa w przyjmowaniu wniosków była konieczna z powodu licznych nadużyć, które wykazały kontrole. Program powróci z nowymi zasadami, które mają zwiększyć jego skuteczność i uczciwość.
Dlaczego wstrzymano nabór w programie?
Przerwa w przyjmowaniu nowych wniosków była nieunikniona z powodu licznych problemów związanych z nieuczciwymi praktykami. Kontrole przeprowadzone przez NFOŚiGW wykazały skalę nadużyć. Dotyczyły one aż 6 tysięcy wniosków o dotacje na kwotę 600 mln zł. Więcej: Około 6 tys. wniosków i ponad 600 mln zł – rząd szacuje skalę nieprawidłowości w Czystym Powietrzu
W niektórych przypadkach nieuczciwi wykonawcy zawyżali koszty usług, np. naliczając 40 tys. zł za drzwi. Były też przypadki, gdy pośrednicy wymuszali pełnomocnictwa od beneficjentów i transferowali zaliczki – sięgające choćby 65 tys. zł – na swoje konta. Następnie znikali z rynku, zostawiając beneficjentów z koniecznością zwrotu dotacji. Rekordowy przypadek dotyczył osoby, która uzyskała 100% dofinansowania na kilka domów, mimo iż poziom ten jest zarezerwowany dla najuboższych.
NFOŚiGW nie tylko wstrzymał nabór, ale również zgłosił przestępstwa do organów ścigania. Do prokuratury trafiły zawiadomienia dotyczące kilku firm, których działania są przedmiotem szczegółowego dochodzenia.
Jakie zmiany wprowadzi NFOŚiGW?
Aby zapobiec dalszym nadużyciom i zwiększyć efektywność programu, NFOŚiGW wprowadza reformy. najważniejsze zmiany to:
- Zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy.
- Limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów, co utrudni zawyżanie cen.
- Dotacje przeznaczone dla rzeczywiście najuboższych.
- Obowiązek osiągnięcia określonego standardu energetycznego po realizacji inwestycji.
- Uproszczenie procedur składania i rozliczania wniosków.
- Zwiększona liczba kontroli beneficjentów i wykonawców.
Dodatkowo, w systemie pojawią się operatorzy wspierający beneficjentów na każdym etapie inwestycji, w tym gminy. W przyszłości Fundusz planuje także stworzenie listy rekomendowanych wykonawców, co ułatwi wybór sprawdzonych firm.
Wsparcie dla osób, które nie zdążyły złożyć wniosków
Osoby, które rozpoczęły inwestycje, ale nie zdążyły złożyć wniosku, także zostaną objęte nowymi zasadami. Okres kwalifikowalności kosztów będzie obowiązywał od 28 maja 2024 r., co pozwoli na składanie wniosków choćby przez osoby, które zrealizowały inwestycję wcześniej. Takie rozwiązanie zapewni, iż nikt nie zostanie pominięty.
Program Czyste Powietrze wróci z usprawnioną strukturą, by efektywnie wspierać termomodernizację i poprawę jakości powietrza w Polsce.
